Retro Friday - Kine Exakta

Om meteen maar met dit laatste te beginnen: de fabriek heette Ihagee Kamerawerk Steenbergen GmbH, en de oprichter was de Nederlander Johan Steenbergen. Geboren in 1886 en woonachtig in Meppel, zoon van een Nederlandse vader en een Duitse moeder. Vader bezitte textielwinkels en Johan begon na de middelbare school een handeltje in grammofoons en fotografische artikelen.

Een klapcamera van IHagee

Vertrek naar Dresden

Na de plotselinge dood van zijn vader vertrok Johan naar Dresden, in die tijd het centrum van de optische en fotografische industrie. Na een mislukte studie trad hij in dienst bij een kleine camerafabriek. Twee jaar later richtte Johan Steenbergen op de leeftijd van 25 jaar zijn eigen camerafabriek op.

Johan Steenbergen in 1924

Eerste wereldoorlog

Na een moeilijke start ging het steeds beter met de cameraproducent. Verkoop in Duitsland was moeilijk omdat er veel camerafabrieken waren, het bedrijf exporteerde daarom veel naar andere landen. De eerste wereldoorlog gooide helaas roet in het eten. Door de mobilisatie lag alles stil en rekeningen werden niet meer betaald door de buitenlandse afnemers.

In de geboortestad (Meppel) was een expositie te zien.

Hitler

Na de nederlaag van Duitsland bloeide het bedrijf weer op. Na de machtsgreep van Hitler in 1936 kwam de verplichting om jaarlijks 35.000 camera's te leveren. Toch lukte het om de Kine Exakta, de eerste kleinbeeld spiegelreflex ter wereld in dat jaar te introduceren.

Technische problemen

Steenbergen moest verschillende technische problemen overwinnen. Je kunt bij het kleine formaat van kleinbeeldformaat bijvoorbeeld niet op een matglas scherpstellen, daarom combineerde hij het matglas met een vergrotend lenselement en een uitklapbaar loepje. Er waren ook lichtsterkere objectieven nodig om goed scherp te kunnen stellen en die betrok Johan bij Carl Zeiss.

Rudimentair

De eerste kleinbeeld spiegelreflex was nog vrij rudimentair, je bekeek het matglas door een opvouwbare zoeker, en het beeld was spiegelverkeerd. De spiegel moest na de opname handmatig naar de opnamepositie worden gezet. Van een lichtmeter of koppeling met een flitser was nog geen sprake en ook de prismazoeker werd pas later uitgevonden.

Russisch

De camerafabriek werd door de nazis overgenomen om er wapens te produceren. Omdat de Steenbergen niet mee wilde werken vertrok hij uit Dresden. De fabriek werd in 1945 verwoest door Russische bombardementen. Na de oorlog was Dresden onderdeel van de Russische zone en de Russen gingen door met de productie van ondermeer de Exakta-camera's.

Rear Window

In de film Rear Window uit 1954 speelt een Exakta VX camera een belangrijke bijrol. Een bewijs van de bekendheid in het Amerika van die tijd.