Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

Mark Moed 12777
We kennen Nikon tegenwoordig vooral als fabrikant van spiegelreflexen en compactcamera's, maar ze is ooit begonnen met meetzoekercamera's.

In het tijdperk dat de meeste persfotografen met een Leica werkten, probeerden fabrikanten in het grotendeels verwoeste  en bezette Japan van na de tweede wereldoorlog ook een dergelijke camera te ontwikkelen. Zoals bijvoorbeeld Canon met de Kwanon en de Hansa Canon. Ook Nippon Kogaku KK, een fabrikant van optische producten, ging aan de slag.

Overleving

Voor de oorlog was Nikon een groot bedrijf met meer dan 23.000 medewerkers en twintig fabrieken. Hier waren na de oorlog nog maar twee fabrieken en 1400 medewerkers van over. Het bedrijf kon alleen overleven als het nieuwe optische producten kon vinden die geproduceerd konden worden. Er werd besloten om zich op fotocamera's te richten.

Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

Made in occuped Japan

Nippon Kogaku analyseerde de twee belangrijkste merken kleinbeeldcamera's van die tijd; Leica en Contax. Er werd besloten om het beste van de twee camera's te combineren. De camera had het uiterlijk en veel kenmerken van de Contax II, maar ook een aantal zaken van de Leica modellen, zoals de horizontale doeksluiter en de gecombineerde zoeker/meetzoeker. De camera's werden voorzien van een gravering 'Made in occupied Japan'.

Persfotografen

In 1948 kwam de eerste Nikon camera op de markt, later de Nikon 1 genoemd. Deze camera werd eerst alleen in Japan verkocht. David Douglas Duncan en Horace Bristol, persfotografen die voor het tijdschrift Life de oorlog in Korea versloegen, kwamen op weg naar het oorlogsgebied door Tokyo. Ze werden door een enthousiaste Japanse fotograaf overgehaald om de camerafabriek van het toendertijd totaal onbekende Nikon te bezoeken. Ze waren klaarblijkelijk onder de indruk, want ze kochten daar verschillende objectieven die ter plekke passend gemaakt werden voor hun Leica's.

Nikon op Leica

Al snel waren de redacties van Life, andere media en ook fotografen onder de indruk van de kwaliteit van de Nikon objectieven. Men vond de kwaliteit net zo hoog of hoger dan die van Leica objectieven. In eerste instantie werden de objectieven vooral op Leica camera's gemonteerd. Toen er ook steeds meer belangstelling kwam voor de Nikon camera werd die naar de VS geexporteerd.

Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

Afwijkend beeldformaat

De eerste Nikon gebruikte een iets ander beeldformaat op de kleinbeeldfilm, namelijk 24 x 32 mm, ook wel het 'Nippon' formaat genoemd. Dit formaat werd ook door andere Japanse fabrikanten gebruikt. Het beoogde voordeel was dat men dan 40 opnamen op een kleinbeeldfilm (van 36 opnamen) kon maken. De opvolger, de Nikon M die in 1950 verscheen, had een beeldformaat van 24 x 34 mm en pas bij de Nikon S (1954) werd het standaard 24 x 36 mm formaat gebruikt.

Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

Bijzondere producten

Nikon bracht verschillende modellen op de markt, het topmodel was de SP, een professionele camera die van 1957 tot 1961 werd geproduceerd. Nikon heeft veel objectieven voor het systeem gemaakt, waaronder bijzondere modellen zoals een 21mm f/4, een 50mm f/1.1 en een 1000mm f/6.3 met bijbehorende spiegelreflexzoeker.

Teruggang

Na verloop van tijd liep de verkoop van de Nikon camera's echter behoorlijk terug. Van de dure Nikon SP werden slechts 23.000 exemplaren verkocht, terwijl Leica in die periode 250.000 stuks van de Leica M3 verkocht. De camera's kregen ook zware concurrentie van de opkomende spiegelreflex, zoals de Nikon F die in 1959 op de markt kwam. Deze spiegelreflex was voor een groot deel gebaseerd op de Nikon meetzoeker camera's. Nippon Kogaku stopte met de productie van de Nikon meetzoekers in 1961.

Remakes

In 1964 maakte Nippon Kogau nog een serie van 2000 camera's van het type S3 voor de Olympische spelen die in Japan plaatsvonden, op speciaal verzoek van Japanse fotografen. In 2000 bracht Nikon een heruitgave van de Nikon S3 met een 50mm f/1.4 en in 2005 deed ze dat met de Nikon SP met een 35mm f/1.8. Volgens Nikon zijn de originele bouwtekeningen van de meetzoekers gebruikt.

Retro Friday: Nikon meetzoekercamera's

foto: //www.kenrockwell.com/

Verzamelobjecten

Verzamelaars zijn al jaren gek op de Nikon meetzoekercamera's en ze zoeken vooral naar de afwijkende modellen of de camera's met lage productiecijfers, zoals de S3M waarvan slechts 195 exemplaren zijn geproduceerd..

Moderne naamgeving

Pas in 1988 heeft Nippon Kogaku KK haar naam verandert in Nikon, de naam van haar camera's. Het bedrijf maakt ook nog steeds andere optische producten, zoals verrekijkers, telescopen en microscopen. Nikon is onderdeel van het Mitsubishi concern.

afbeelding van Mark Moed

Mark Moed | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Mark

afbeelding van Pim Geerts

Ik herken ze meteen van HetFotoAtelier in Utrecht. Schitterende camera's! Daar liggen er volgens mij wel 25 in verschillende staat!

afbeelding van Jaco van Lith

Een meetzoekercamera met ingespiegelde kaders heeft meer nadelen dan voordelen. De firma Odin was vroeger de importeur van Leitz apparatuur. Zij konden niet ontkennen dat alle Nikon objectieven briljantere opnamen leverden dan de te veel geroemde Leica optieken.
Het Nikon 24 x 32 mm opname mislukte, omdat Kodak weigerde voor de Kodachrome diafilm deze maat de kartonnen diaraampjes te maken. De Amerikaanse soldaten konden dus thuis hun Korea dia's niet projecteren.
Toch zou 24 x 32 mm een logischer opname formaat geweest zijn voor de fotocamera, bij het gebruik van 35 mm cinefilm. En 24 x 30 mm zou het ideaal formaat zijn ! Een betere verhouding tussen lengte en breedte en geen verlies bij een 20 x 25 cm vergroting. Plus een betere hoekscherpte.