Mitakon 65mm vs GF55mm: karakter of kwaliteit?

Ook op qua lenzen is er heel wat bij gekomen, voornamelijk van FUJIFILM zelf. Lichtsterkere lenzen bijvoorbeeld, met een diafragma van f/2 en zelfs f/1.7 en dat allemaal met autofocus. Op 3rd party gebied, lenzen aangeboden door andere fabrikanten, blijft het opvallend stil. Slechts een handjevol fabrikanten, allen van Chinese afkomst, hebben lenzen voor het GFX-systeem in hun assortiment zitten en deze zijn allemaal niet voorzien van autofocus. Wat deze lenzen wel bieden? Een veel scherpere prijs. Lenzen voor het GFX-systeem zijn qua prijs (maar ook qua kwaliteit) aan de hoge kant. Zo kost een GF55mm f/1.7, de snelste lens die FUJIFILM op dit moment maakt voor het GFX-systeem, €2600.

Een van deze 3rd party lenzen, de Mitakon 65mm f/1.4, heeft een ware cultstatus verkregen. Het objectief kost een schamele €599,- euro. Dat klinkt veel, maar vergelijk het maar eens met de eerder genoemde FUJIFILM GF55mm f/1.7. Dat scheelt €2100! Maar is deze lens, geroemd om zijn karakter en tekening, net zo goed (afgezien van het gebrek aan autofocus)? Dát gaan we in deze vergelijking onderzoeken. 

‘gebouwd als een tank en goed voor de gains.’

De lenzen 

Kamera Express was zo vriendelijk om mij een review exemplaar van de Mitakon 65mm f/1.4 te sturen. De GF55mm f/1.7 heb ik een aantal maanden geleden zelf aangeschaft.  

Toen het pakketje van Zhong Yi Optics (het bedrijf achter Mitakon) arriveerde viel me één ding direct op. Wat is dit een zwaar objectief. Er zitten geen autofocusmotoren in, geen beeldstabilisatie, maar de lens weegt wel 1050 gram. Dit komt doordat de lens volledig gemaakt is van metaal (ja, afgezien van het glas). Geen kunststoffen (zoals de GF55mm), maar gewoon metaal. Dat voelt heel robuust, maar ook heel zwaar. Had ik al gezegd dat dit, zelfs naar GFX-standaarden, een zwaar objectief is?

Het objectief komt met een zonnekap, ook van metaal, welke geïntegreerd is met het design van de body. Ik had in eerste instantie niet eens door dat er een zonnekap bij zat (er is ook geen handleiding), tot ik per ongeluk aan de zonnekap draaide in plaats van aan de scherpstelring en het ding losschoot. Ik dacht eerst dat ik het objectief gesloopt had! Zou echt iets voor mij zijn. Afijn, zodoende leert men. Al met al is de eerste indruk: gebouwd als een tank en goed voor de gains.

De FUJIFILM GF55mm f/1.7, die qua brandpuntsafstand en lichtsterkte het meest in de buurt komt van deze Mitakon, is volledig van kunststof. De enige uitzondering daarop is de metalen lensmount. Dat hoeft geen nadeel te zijn, maar het maakt het objectief in ieder geval veel lichter. Dit objectief weegt 780 gram. Dat is een kwart minder en dat mét autofocusmotoren. Maar of dat €2100 waard is? Laten we de objectieven eens gaan testen in de praktijk (want daar gaat het uiteraard om). 

De Mitakon 65mm

De FUJIFILM GF55mm GF55mm F1.7 R WR

Mitakon 65mm vs GF55mm bij stilstaande onderwerpen

Handmatige focus. Ik fotografeer nu zo’n 16 jaar, waarvan vier op professionele basis, maar handmatig focussen heb ik nog nooit gedaan. Nee wacht, dat is niet waar, als kind deed ik het weleens als ik een familiefoto moest maken met mijn vaders Yashica, maar daar had je zo’n handig prisma waaraan je kon zien wat er in focus was. Gelukkig hebben moderne camera’s allerlei handige opties voor handmatig scherpstellen, zoals zebrastrepen, deze heb ik dan ook gebruikt. Op je scherm en in de zoeker is hetgeen in focus een kleur naar keuze. Bij mij was dat rood. Op naar het bos! Want daar is het mooi en staan dingen relatief stil. 

Ik heb op dit fietspad geprobeerd om te focussen op de boom het verst weg aan de rechterkant van het pad. Dat was nog lastig omdat het een vrij druk fietspad is en ik steeds een beetje moest verplaatsen om niet platgereden te worden door haastige fietsers. Als ik de foto’s naast elkaar bekijk, zie ik zo op het eerste gezicht weinig verschil.

De foto's van de Mitakon zijn iets donkerder dan die van de GF55mm 1.7. De GF55mm oogt nét iets scherper, maar het is lastig om dat te zien zonder in te zoomen. Ook de volgende twee foto’s bevestigen dit.

Ook op deze vergelijking is de foto uit de Mitakon donkerder dan die van de FUJIFILM. Het scheelt ongeveer een halve stop. Wellicht dat dit komt doordat er net een wolk voor de zon geschoven is (dat kan buiten natuurlijk altijd), maar dat zou dan twee keer toeval zijn. Wat ook een mogelijkheid is, is dat de GF55mm gebruikmaakt van een correctieprofiel die in ieder geval het vignet wat lichter maakt. De Mitakon heeft geen elektronische connectie met de camera. De camera heeft dus geen idee welke lens erop zit en kan daardoor ook niets corrigeren. Ik moet bekennen dat ik dit verder niet getest heb, maar het is iets om rekening mee te houden als je bijvoorbeeld enkel JPEG schiet.

Beide foto’s zijn op het eerste gezicht scherp. Echter, zoomen we wat in, dan beginnen de €2100 euro’s zichtbaar te worden. De foto's van de Mitakon zijn in het midden redelijk scherp, maar als je deze naast die van de GF55mm legt, lijkt het alsof er wat boter op je lens zit (en dat zat er niet, dát heb ik wel gecheckt). Op 100% zien we bij de GF55mm elke afzonderlijke dakpan liggen en ook de spijlen in de deuren zijn te zien. Op de Mitakon is dit niet het geval. In de hoeken is het verschil nog veel extremer. Maakt dat de Mitakon onbruikbaar? Nee, zeker niet. Als je niet inzoomt of heel groot print, ga je het verschil waarschijnlijk niet zien.

Wanneer dit wél een probleem wordt, is wanneer je de foto gaat croppen. Als je de 2 uitsnedes van Huis Nijenburg zou uitprinten, ga je de verschillen zeker wel zien. Die verschillen zijn zelfs op Instagram nog wel te zien, denk ik zo.

Gemaakt met de Mitakon 65mm

(Bijna) Dezelfde positie maar dan gemaakt met de FUJINON GF55mm F1.7 R WR

Als je onderwerp beweegt 

Oke, genoeg statische objecten. Laten we onszelf eens echt uitdagen. Voor de laatste test heb ik gekozen voor een bewegend model. Omdat Mirjam mee was naar het bos, was zij de klos. Ik heb voor de gelegenheid een witte jurk meegenomen, omdat je daar in het bos toffe contrasten mee kunt realiseren. Ik heb de camera op statief gezet en het Mirjam gevraagd om richting de camera te komen wandelen. Omdat de zon vrij fel was, reflecteert de witte jurk des te sterker. Als je vervolgens de lichtmeting op spot zet, de camera op de witte jurk richt en daar je sluitertijd op aanpast, krijg je een goed belichte jurk en een donkere omgeving. De zon kwam door de naaldbomen heen en wierp hier en daar lichtvlekken op de grond. Omdat de sluitertijd was ingesteld op de witte jurk, zijn ook die lichtvlekken niet overbelicht. Dit geeft een heel tof effect, waarbij er nog wel details zitten in de bomen waarop het licht valt, maar de rest van het bos een beetje wegvalt. De GF55mm f/1.7 heb ik gebruikt in continue autofocus op f/1.7, de Mitakon heb ik geprobeerd handmatig scherp te stellen op f/1.4. Dit is ongeveer hoe dat ging:

Wat Mirjam hoorde tijdens het testen van de Mitakon:  

‘Zo ben je in focus, toch? Oh, net mis. Oké, even wachten hoor! Ik moet even de focus bijstellen. De zebrastrepen zijn wel lastig te zien zo in de zon, ik kijk wel even door de zoeker. Zo dat is lang geleden, dat ik moest knielen voor een lager standpunt. Oh, mijn knieën doen het niet zo goed meer als vroeger. Ben je nu wel in focus? Oh nee, dat zie jij natuurlijk ook niet. Nou ja, op de goede gok dan maar. Ja, loop maar even terug, dan proberen we het opnieuw..

Wat Mirjam hoorde tijdens het testen van de Fujifilm:

‘Klik, hebbes. Klik, hebbes. Oké, goede pose, hou dit vast, neem iets kleinere stappen. The camera loves you. Prachtig. Heel mooi.

Zoals verwacht is het handmatig scherpstellen van een bewegend object ontzettend moeilijk. Zeker voor iemand die daar niet mee is opgegroeid en bij het maximale diafragma van de lens. Daarbij liep ik bij de Mitakon tegen een ander euvel aan. Omdat de jurk zo wit is, de zon zo fel was en gezien het feit dat er geen lenscorrectie plaatsvindt in de camera, zit er een grote paarse halo om Mirjam. Nu is ze voor mij wel divine, maar dit is voor mij toch wel een grote lensfout. Dat heeft me aan het denken gezet: zouden de 102 megapixels van de GFX100s II niet te veel zijn voor de Mitakon? Een GFX50, met slechts de helft van de megapixels, is natuurlijk veel meer vergevingsgezind als het aankomt op beeldfouten. Dit valt buiten de vergelijking review, daar ik enkel een GFX100s II heb, maar het is iets dat de lezer in zijn/haar achterhoofd kan houden.

Gemaakt met de Mitakon 65mm Camera FUJIFILM GFX100S II | Objectief Mitakon 65mm | Diafragma f/2.0 | Sluitertijd 1/1000 | ISO 200

Gemaakt met de Mitakon 65mm

‘ de fouten van deze lens kunnen dan ook worden geschaard onder “karakter”’ 

De conclusie 

Dan nu de moeilijkste taak; het schrijven van een welgefundeerde conclusie. Dat de FUJIFILM GF55mm een superieure lens is staat buiten kijf. Deze lens is scherper dan de Mitakon, in zowel het midden als de hoeken, laat meer licht door en heeft veel minder last van lensfouten wanneer je inzoomt. Maar dat mag je ook wel verwachten als je € 2.100 meer betaalt. Daarbij komt dat autofocus voor de moderne fotograaf bijna niet meer weg te denken is. Ik had in ieder geval de grootste moeite om mijn model scherp te krijgen en zelfs bij statische objecten zat ik er regelmatig naast. Dat is uiteraard ook een skill issue van mijn kant, maar het haalt voor mij wel een beetje het plezier uit het fotograferen.

Is de Mitakon dan een slechte lens? Nee, dat is het niet. Sterker nog, als je foto's nooit groot print of niet inzoomt op de computer, ga je tussen beide lenzen weinig verschil zien (mits juist gefocust). Daarbij komt dat scherpte ook niet voor iedereen belangrijk is en de fouten van deze lens kunnen dan ook worden geschaard onder ‘karakter’. Het imperfecte, zoals we dat kennen uit de film tijd. Er zit ook een zekere charme in het handmatig scherpstellen. Je wordt gedwongen om af te remmen en echt de tijd te nemen voor een foto. Dat is in de huidige tijd, waarin Iedereen altijd gehaast is, best waardevol. Ik denk dan ook dat deze lens het meest geschikt is voor de gebruikers die een authentieke fotografie-ervaring willen, die doet denken aan het fotograferen met een oude filmcamera óf voor diegenen die eens iets anders willen proberen met hun digitale camera.

Wil je de beste lens en is geld geen obstakel? Dan is de FUJIFILM zeker de beste keuze. Ben je op zoek naar iets ‘anders’ in de wereld van de digitale fotografie en hecht je niet zo gek veel waarde aan perfecte scherpte? Dan zou ik de Mitakon zeker eens proberen. Voor de prijs hoef je het in ieder geval niet te laten.

Wil jij meer zien van het werk van De PortretMeester Maarten Kuiper? Bezoek dan zijn website op deportretmeester.nl via Instagram deportretmeester