Laya: fotograferen in het hart van Bhutan

De tocht ernaartoe

De reis naar Laya begint niet in Bhutan, maar op Schiphol. Van daaruit vlieg je via Delhi of Bangkok naar Paro – de enige internationale luchthaven van Bhutan. Alleen de landing is al bijzonder: het toestel manoeuvreert zich tussen steile bergwanden en landt op een van de kortste en technisch meest uitdagende landingsbanen ter wereld. Het is een ervaring die niet iedereen even prettig vindt – wie vliegangst of moeite met turbulentie heeft, kan deze vlucht als intens ervaren.

Na aankomst reis je over land naar Thimphu en vervolgens naar Gasa, waar de weg letterlijk eindigt. Wat volgt is een meerdaagse trekking – vaak onderdeel van de beroemde Laya-Gasa Trail. Onderweg ontvouwt Bhutan zich in lagen. Van de mystieke Dzongs in Punakha tot aan de dennenbossen en klaterende gletsjerrivieren: het landschap is constant in beweging. En dat geldt ook voor het licht. Nevelige ochtenden, hoogstaande middagzon en zachte avondgloed wisselen elkaar af en bieden fotografen onderweg net zo veel kansen als de bestemming zelf.

Elke stap brengt verandering: in hoogte, in temperatuur, in sfeer. Kampplaatsen zijn eenvoudig en de stilte om je heen wordt slechts onderbroken door wind, water of gebedsvlaggen die knisperen. Fotograferen tijdens de tocht betekent werken met wat er is: natuurlijk licht, wisselende omstandigheden en een traag tempo. Het maakt je scherper, geduldiger – en meer aanwezig.

Leven in hoogte en traditie

De Layap – de bewoners van Laya – leven op de grens van het bewoonbare. Ze leven hun leven op een grotendeels traditionele manier die verder gaat dan alleen hun kleding, gekenmerkt door zwarte hoeden van yakwol. Ze spreken ook hun eigen taal en houden vast aan diepgewortelde tradities en gewoontes. Haast wordt niet gewaardeerd – het tempo ligt hier laag, en wie dat respecteert komt dichterbij. Ze volgen de seizoenen en zijn grotendeels afhankelijk van hun vee en de bergen om hen heen.

Voor portret- en documentairefotografie is Laya een geweldige plek. De Layap komen soms gereserveerd over – en dat zijn ze ook – maar ze zijn daarnaast ook nieuwsgierig, vriendelijk en een tikje trots. Respecteer hun tijd, vooral tijdens werk of dagelijkse bezigheden, en je krijgt de ruimte om beelden te maken die oprecht en betekenisvol zijn.

Een landschap van adem en leegte

In Laya draait het niet om bezienswaardigheden in klassieke zin. Er zijn geen musea, geen cafés of culturele centra, behalve de mensen zelf, en misschien een tempel die het dorpscentrum markeert. Wat Laya en veel delen van Bhutan wél bieden, is een overweldigend berglandschap dat bijna onaangetast voelt. Door het beleid van Bhutan om toerisme en industrie kleinschalig te houden, blijft het land puur en groots van karakter.

Bergpassen openen zich naar weidse dalen, wolken kruipen traag langs besneeuwde kammen. De ijle lucht zorgt voor scherp licht en diepe schaduwen. Voor landschapsfotografen is het een plek waar ritme, schaal en stilte samenkomen – zonder afleiding, zonder overdaad. Alleen de camera, het landschap en het geduld om te kijken.

De stilte is tastbaar. En daardoor ontstaat ruimte – niet alleen in het landschap, maar ook in de manier van kijken. Beelden dwingen je tot eenvoud. Geen drukte, geen overdaad. Alleen vorm, licht, en tijd.

Praktische tips voor fotografen

• Een lichtgewicht systeemcamera met goede weersafdichting is geen overbodige luxe.
• Denk aan hoogteziekte: acclimatisatie is cruciaal voor jezelf én je creativiteit.
• Zorg voor voldoende geheugen en accu's: opladen is onderweg beperkt.
• Een 24-70mm is je werkpaard, een 85mm je sleutel voor portret.
• Neem tijdens de trekking ook de tijd voor de landschappen onderweg – vaak zijn die net zo indrukwekkend als de eindbestemming.
• Reken op een serieus prijskaartje: Bhutan hanteert een minimum daily tariff (rond de 200-250 USD per dag, afhankelijk van seizoen en reisvorm), waar gids, vervoer, verblijf en eten meestal bij inbegrepen zijn. De trekking naar Laya vereist bovendien extra logistiek, dragers en vergunningen. Goed plannen – en sparen – is dus essentieel.

Laya is geen bestemming voor onderweg. Het is een doel op zich – maar de weg ernaartoe is minstens zo rijk aan momenten. Voor de fotograaf ligt de kracht in het meebewegen met Bhutan zelf: traag, respectvol en met open ogen.