Van zichtbaar naar onzichtbaar: de magie van infrarood
Zo bouw je je camera om voor infraroodfotografie
Infraroodfotografie opent een wereld die normaal verborgen blijft voor het menselijk oog. Afhankelijk van je filterkeuze en nabewerking veranderen bladeren in witte of kleurrijke accenten en krijgt de lucht een dramatische, soms zelfs surrealistische uitstraling. Maar hoe maak je van je digitale camera een infraroodcamera? In dit artikel bespreken we twee methoden: werken met een extern infraroodfilter of je camera intern laten ombouwen. Let wel: nabewerking speelt een essentiële rol in het realiseren van het karakteristieke infraroodbeeld.
Methode 1: Extern infraroodfilter op de lens
De eenvoudigste manier om te starten met infraroodfotografie is door een infraroodfilter, zoals de Hoya R72 (laat IR door vanaf ca. 720nm en blokkeert zichtbaar licht tot 720nm), op je lens te schroeven. Dit filter blokkeert zichtbaar licht en laat alleen infraroodlicht door.
Voordelen:
- Betaalbare instapmogelijkheid.
- Je behoudt de functionaliteit van je camera voor reguliere fotografie.
Nadelen:
- Lange sluitertijden zijn nodig, zelfs bij fel zonlicht.
- Een statief is vaak onmisbaar.
- Zoeker en autofocus werken niet optimaal vanwege het donkere filter.
Praktische tip: Gebruik Live View om je compositie te bepalen en stel handmatig scherp voor het beste resultaat. De benodigde sluitertijd hangt sterk af van je ISO-instellingen, het omgevingslicht en de filtersterkte. Houd rekening met een variabele filterfactor, afhankelijk van de omstandigheden.
Methode 2: Interne ombouw voor optimale prestaties
Voor wie serieus aan de slag wil met infraroodfotografie, is een interne ombouw de beste keuze. Hierbij wordt de interne infraroodblokkerende filter (hot mirror) verwijderd en vervangen door een infrarooddoorlatende filter.
Voordelen:
- Normale sluitertijden, zelfs bij handheld fotografie.
- Betere beeldkwaliteit en scherpte.
- Autofocus en belichtingsmeting blijven functioneel.
Nadelen:
- De ombouw is permanent; de camera is niet meer geschikt voor reguliere fotografie.
- Professionele ombouw kost gemiddeld vanaf €275, afhankelijk van cameramodel en filterkeuze.
- Niet elke camera is geschikt; oudere DSLR’s en systeemcamera’s zijn vaak het meest geschikt.
Aanbevolen services: Bedrijven zoals LifePixel en Kolari Vision bieden professionele ombouwdiensten aan voor een breed scala aan cameramerken, inclusief focuskalibratie en keuze uit meerdere filtertypes, zoals 590nm, 665nm, 720nm en 850nm.
Welke filtergolflengte kies je?
De keuze van het infraroodfilter bepaalt het uiteindelijke beeld:
- 590nm (Super Color): Laat wat zichtbaar licht door; ideaal voor kleurrijke infraroodbeelden.
- 665nm: Natuurlijke kleurtonen met infraroodkarakter, geschikt voor mix van kleur en zwart-wit.
- 720nm (Standard IR): Populair voor zwart-witbeelden met witte bladeren en donkere luchten.
- 850nm: Geeft diep contrastrijke zwart-witbeelden met een dramatische uitstraling.
- 950nm: Extreem infrarood met zeer weinig tot geen zichtbaar licht, puur zwart-wit.
De filterkeuze hangt af van je voorkeur voor kleurinformatie en het gewenste visuele effect.
Let op: niet elke lens is geschikt voor infraroodfotografie
Sommige lenzen veroorzaken hotspots - lichte vlekken in het midden van het beeld - bij infraroodfotografie. Het is raadzaam om vooraf te controleren of jouw lens geschikt is voor infraroodtoepassingen. Voorbeelden van geschikte lenzen zijn onder andere de Nikon 50mm f/1.8D; lenzen die gevoelig zijn voor hotspots zijn bijvoorbeeld de Canon EF 24-70mm f/2.8L.
Tip: Raadpleeg de uitgebreide lenstests van Kolari Vision en LifePixel voor actuele informatie over infraroodcompatibiliteit.
Nabewerking: essentieel voor het perfecte infraroodbeeld
Infraroodfoto’s vereisen vrijwel altijd nabewerking om het gewenste effect te bereiken. Veelgebruikte technieken zijn:
- Aanpassing van de witbalans (vaak custom witbalans nodig bij opname).
- Omwisselen van kleurkanalen (bijvoorbeeld rood en blauw) voor creatieve effecten.
- Verhogen van contrast en selectieve verzadiging voor meer impact.
Aanbevolen software: Adobe Lightroom, Photoshop, of alternatieven zoals Darktable en RawTherapee, die volledige controle bieden over kleurkanalen en witbalans. Diverse presets en plugins voor infrarood zijn beschikbaar voor extra gemak.
Conclusie
Infraroodfotografie biedt een unieke kijk op de wereld. Of je nu kiest voor een extern filter of een interne ombouw, beide methoden hebben hun eigen voor- en nadelen. Voor serieuze infraroodfotografie is een interne ombouw aan te raden, terwijl een extern filter een laagdrempelige manier is om te experimenteren.
Artistieke vrijheid: Infrarood opent creatieve deuren buiten het bereik van traditionele fotografie. Durf te experimenteren en ontwikkel je eigen visuele stijl.
Tip: Huur een infraroodcamera of -filter voor een weekend en ontdek welke creatieve wereld zich voor je opent.
Lees meer
