Vraag het dokter Dré | Waarom je macro-objectief het diafragma beperkt

De relativiteit van diafragma

Alles aan het diafragma is relatief — letterlijk. Het diafragma is gerelateerd aan de brandpuntsafstand van het objectief. Omdat fabrikanten dit zoveel mogelijk automatiseren, merk je daar meestal weinig van. Totdat je een macro-objectief gebruikt en de grenzen van het systeem zichtbaar worden.

Wanneer je scherpstelt op een kortere afstand, zoals bij macrofotografie, verandert de effectieve brandpuntsafstand. Het optische middenpunt van het objectief komt verder van de sensor te liggen. Daardoor lijkt de lens 'langer' te worden, maar de fysieke opening van het diafragma blijft gelijk. Hierdoor neemt de lichtsterkte effectief af.

Waarom je het merkt bij macro

Bij gewone objectieven is deze verandering zo minimaal dat je het nauwelijks merkt. Bij macro-objectieven is dat anders. Daar kan de verlenging van de brandpuntsafstand flink zijn, waardoor je diafragma zich als kleiner gedraagt dan ingesteld. Je camera kan dit corrigeren — tenzij je al op het maximale diafragma zit.

Het resultaat: bij sterk inzoomen of dichtbij scherpstellen, daalt de lichtsterkte. Dat verschil kan oplopen tot twee stops of meer, afhankelijk van de lensconstructie.

Wat zie je in de zoeker en exif?

Sommige merken, zoals Sony en Nikon, geven de werkelijke diafragmaverkleining weer in de zoeker én in de exif-gegevens. Zo ben je goed geïnformeerd bij het handmatig instellen van belichting. Andere merken geven dit minder transparant weer, wat tot verwarring kan leiden.

Meer over macrofotografie

Macrofotografie brengt een reeks optische uitdagingen met zich mee. Wat doet een vergrotingsmaatstaf? Hoe beïnvloedt het de scherptediepte? Hier lees je alles over macrofotografie! 

Vraag het dokter Dré

Heb jij een technische vraag over cameratechniek? Deel je probleem en eventuele foto’s via dokterdre@clipboardmedia.nl.