Vraag het dokter Dré: jouw fotografievragen beantwoord

🟨 Vraag van Jeroen Springer

Waarom verkocht een winkel mij een macro-objectief als tilt/shift-lens, en is dat echt uitwisselbaar?

Vraag Jeroen Springer:

Dr. Dré,

Onlangs heb ik een used tilt/shift lens gekocht bij een landelijk zeer bekende shop. Achteraf blijkt het om een macro 105mm lens te gaan. Men beweerde dat het niets uitmaakt aangezien men het ook kan instellen op oneindig. Toch weer ingeleverd. Gaarne jouw advies in deze.

M.vr.gr.

Jeroen Springer
 

Antwoord Dré de Man:

Beste Jeroen,

Met een tilt (-shift) objectief kun je via shift en Scheimpflug-instelling macro- en gewone opnames maken met grotere scherptediepte. Je kunt ook het omgekeerde doen: die instelling de andere kant op draaien om de scherptediepte juist nog meer verkleinen. Dat werkt goed bij een 85mm t/s bijvoorbeeld. Bij een normaal macro-objectief heb je dat niet. Daar is de enige mogelijkheid een klein diafragma of een focus stack.

Ik weet helaas niet om welk objectief het ging. Er zijn in ieder geval macro-objectieven die geen tilt/shift-instelling hebben, maar die je met de juiste hulpmiddelen óók in de tilt-instelling, dus met Scheimpflug kunt gebruiken. Ik zou me in dit geval kunnen voorstellen dat het om een oude 105mm f/4 macro (bellows Nikkor) gaat. Andere merken hadden zelden een 105mm macro. Het is een oudje en indertijd was het heel gebruikelijk dat macro-objectieven alleen op een balg werden gebruikt. Daarom heeft het objectief wél een Nikon F-vatting, maar krijg je als je hem gewoon op de camera zet, nooit scherpe opnamen. Er zit niet eens een scherpstelring op en er moet een balg tussen. Kies je dan de Nikon balg PB-4 kun dan via de balg óók weer tilt en Scheimpflug toepassen en je komt op oneindig. 

Als het omdat objectief gaat, heeft de verkoper dat vast niet begrepen. Je ziet regelmatig dat ook gerenommeerde winkels foutjes maken wanneer ze snel een gebruikt objectief online zetten. Meestal is dat niet zo’n punt maar hier heeft het kennelijk tot een vervelend misverstand gevoerd. Ik zou in zo’n geval altijd goed naar de foto kijken en het objectief googelen om er zeker van te zijn dat je niet iets koopt waar je niks aan hebt.

Groeten, 

Dré 

—

🟨 Vraag van Jean Schoubs

Hoe stel ik mijn Nikon D850 en Z6 in om te kunnen scherpstellen met de AF-ON-knop?

Vraag Jean Schoubs:

Dag Dré,

Zou u me willen helpen met het volgende: ik werk met Nikon D850 en een Z 6 en heb een probleem. Ik zou graag foto’s maken via de AF-ON BUTTON. Overal gezocht … niet gevonden en vooral voor de Z 6. Welke instellingen moet ik gebruiken?

Bedankt, 

Jean Schoubs

 

Antwoord Dré de Man:

Beste Jean, 

De AF-On button doet hetzelfde als wanneer je de ontspanknop half indrukt: hij zorgt ervoor dat de camera scherpstelt. Je hebt er dus normaal niet veel aan. Maar als je de ontspanknop zo instelt, dat de camera niet meer scherpstelt als je hem half indrukt, dan heb je wél wat aan de AF-ON-knop. Je kunt je de camera dan op AF-C, dus continue scherpstelling gebruiken en de camera stelt toch pas scherp als je op de AF-ON-knop drukt en houdt daar ook meteen mee op als je hem loslaat. Je moet daartoe in het menu Persoonlijke instellingen onder a autofocus > AF activering > alleen AF-On kiezen. Dan stelt de camera alleen scherp wanneer je op de AF-On-knop drukt. Dat werkt zo op beide camera’s.

Groeten,

Dré

—

🟨 Vraag van Gert van Eck

Wat betekent de aanduiding f/2,8 of 1:2,8 bij diafragma's, en is die waarde objectieflens-afhankelijk?

Vraag Gert van Eck:

Hallo dokter Dré,

Ik loop al heel lang rond met een vraag waar ik tot nu het antwoord niet op gevonden heb. Hoewel ik in mijn universitaire studie heel veel wiskunde in het propedeuse gehad heb omdat ik een hbs-a opleiding had, en ik juist daardoor op school de natuurkunde over lenzen en licht gemist heb, die leerlingen in de B-opleiding wel kregen.

Het begon bij mij met de vraag heeft een diafragma - bijvoorbeeld f/2,8 - in alle objectieven dezelfde lensopening in millimeters. En daarover nadenkend, wat doet die schuine streep in deze notatie? Is dat een deelstreep en zo ja wat wordt er dan gedeeld? Op objectieven met de maximale lensopening f/2,8 staat nooit f/2,8 maar altijd 1:2,8. Welke verhouding wordt hier uitgedrukt? Iets met de sensor afmeting of iets de grootte van de voorste lens van het objectief? Is de hoeveelheid licht die bij f/2,8 door een objectief doorgelaten wordt, gelijk bij alle objectieven?

Het is natuurlijk heel basaal. Misschien weet ook iedereen behalve ik hierop het antwoord. Het is natuurlijk ook niet essentieel om te kunnen fotograferen. Hooguit voor de interpretatie van de instellingen die iemand publiceert bij zijn foto.

Alvast bedankt voor een antwoord.

Met vriendelijke groet,

Gert van Eck

 

Antwoord Dré de Man:

Beste Gert, 

Dank voor het stellen van de vraag. Heel goed dat je je zoiets afvraagt. Veel mensen beseffen niet eens dat basale kennis missen. 

Toegegeven, die verschillende notities zijn verwarrend. Het antwoord is echter heel simpel: de 1 en de f zijn het hetzelfde. F gedeeld door 2 is dus hetzelfde als 1 : 2, want met die 1 bedoelen ze ook de f. Sommige merken schrijven het ook nog eens omgekeerd. 2 : 1, wat gewoon fout is en dan schrijven sommigen F met een hoofdletter en anderen met een kleine letter, wat strikt genomen ook niet hetzelfde is. Dan heb je ook nog eens het feit dat je de komma in Duitsland met een komma schrijft, maar in het Engels met een punt. Dus je hebt objectieven met een lichtsterkte f/1,4 en f/1.4 maar dat is hetzelfde. In Japan maakten ze er helemaal een potje van door eerst komma’s te gebruiken en later, toen ze meer naar de Verenigde Staten gingen exporteren, met een punt.

Wat echt verwarrend is, dat is dat een groothoek met een frontlensje van een paar mm dezelfde lichtsterkte heeft als een tele met een enorme frontlens. Neem een teleobjectief met een lichtsterkte van f/4 en een standaardobjectief met f/2,8. Bij een objectief van 600mm is dat dus een opening van meer dan 15 centimeter, bij een simpel groothoekje is het speldenprikje van 7 mm. 

Maar stel je een zaal voor met een breedte van 60 meter en een venster van 15 meter. In die zaal is het net zo licht als in een klein kamertje van nog geen drie meter breed en een venster van 75 cm. 

Je kunt je het teleobjectief voorstellen als een objectief voor een heel grote camera. Van dat grote beeld snijd je dan een heel klein stukje af van 24 x 36 mm en dus krijg je een vergroting. De groothoek is eigenlijk een objectief voor een heel kleine camera maar je gebruikt (bijna) het hele beeld en dat is ook weer 24 x  36 mm.

Groeten, 

Dré 

—

🟨 Vraag van Frans Visser

Waarom werkt mijn Yongnuo-flitser niet goed op de Canon EOS R7, terwijl mijn Metz dat wel doet?

Vraag Frans Visser:

Dré,

Ik had een Canon EOS 80D en onder andere een manual focus lens en 2 flitsers: 1.Yongnuo en 1 Metz.

Mijn voorkeur had de Yongnuo omdat ik die sneller kon aanpassen voor wat betreft meer of minder licht. Nu heb ik een EOS R7 en pas na veel vijven en zessen kreeg ik deze lens aan de praat. Het bleek dat, in ieder geval bij de R7 er een setting was toegevoegd en wel "Ontspan sluiter zonder lens". Ik heb nu een sessie gehad met flitser: de Yongnuo flitser heb ik al vaak gebruikt en die werkt zoals ik dat van de Metz gewend was maar de Yongnuo (via ETTL) gaf een bedroevend resultaat. Foto's zijn bijna volledig zwart, slechts 50% belicht of overbelicht. De Metz er later opgezet en uitgetest en deze werkt zoals ik het gewend was: perfect. Mijn vraag: is er ergens een setting voor Yongnuo (goedkope) flitsers die ik zou moeten gebruiken? Het betreft de:

- Yongnuo YN568EXIII met Canon aansluiting.
- Metz 58 AF-2 met Canon aansluiting.

Beide flitsers al vaak gebruikt op de EOS 80D.  

Alvast bedankt voor je antwoord.

Groeten Frans Visser

 

Antwoord Dré de Man:

Beste Frans,

Dat je ontspan sluiter zonder lens moet gebruiken, is omdat de lens geen elektronische contacten heeft waarmee hij informatie zoals het gebruikte diafragma kan uitwisselen met de camera. Maar dat betekent ook dat ETTL, dus belichting door de lens, niet kan werken, want de camera weet helemaal niet welk diafragma gebruikt wordt. Het is meer de vraag waarom de Metz het dan wel doet, maar lijkt me eerder een gelukkig toeval. Wie weet, misschien schakelt de Metz gewoon over op zijn eigen meetcel, dan krijg je toch nog een redelijke belichting. Dat zou je bij de Yongnuo ook nog kunnen doen, kijk maar in de gebruiksaanwijzing. De camera zou dan gewoon op M kunnen staan. 

Maar de vuistregel is: bij een objectief zonder elektronische koppeling met de camera, moet de flitser op handmatig (of belichting via de flitser) ingesteld worden. 

Groeten, 

Dré 

—

🟨 Vraag van Jan Riemer Postma

Waarom is mijn foto op f/13 en 1/80s toch volledig onscherp, ondanks het gebruik van een prime lens?

Vraag Jan Riemer Postma:

Geachte heer De Man,

Bijgaande foto heb ik gemaakt met mijn nieuw aangeschafte camera voor op reis: de Canon M6 mark ii met de 32mm prime lens.

Met een diafragma van f/13 en een sluitertijd van 1/80 had ik een scherpe foto verwacht. Helaas is niets scherp.

De meeste foto’s van mijn reis zijn prima, maar zo nu en dan zit er zo een tussen. Wat heb ik verkeerd gedaan en hoe voorkom ik dat in de toekomst?

Ik weet dat en de lens en de camera geen stabilisatie hebben.

Met vriendelijke groet,

Jan Riemer Postma

Antwoord Dré de Man:

Geachte heer Postma,

Ook bij een sluitertijd van 1/80 s is het mogelijk om bewegingsonscherpte te veroorzaken. Dat gebeurt vooral wanneer er snel afgedrukt wordt, maar ook wel na een wandeling, of wanneer het hart wat sneller klopt dan normaal om andere redenen. Dat lijkt me wat hier gebeurd is, maar omdat het een foto betreft die in een e-mailtekst geplakt is, is de resolutie nogal beperkt, dus valt er verder weinig over te zeggen, helaas.

—

🟨 Vraag van Peter van Bremen

Heeft een dure lichtsterke prime nog zin als ik nu RAW-bestanden verbeter met DxO PureRAW?

Vraag Peter van Bremen:

Geachte dokter Dré,

Ik heb een Fuji X-T3. Een 26 mp camera met FUJINON zoom-objectieven. Ik zou een prime willen aanschaffen vanwege de lichtsterkte en scherpte. Ik heb onlangs DXO PureRaw aangeschaft. Het effect daarvan is veel minder ruis  en grotere scherpte. Ik kan nu dus met hogere ISO fotograferen; de lichtsterkte is daarmee ook wat minder belangrijk geworden. Mijn vraag aan u: Is de aanschaf van een dure prime (en/of zooms) hiermee overbodig geworden? Wat is uw mening?

Met vriendelijke groet,

Peter van Bremen

 

Antwoord Dré de Man:

Beste Peter,

Leuke vraag. Het is zeker zo dat met een goede verwerking van RAW-opnamen een verbetering bereikt wordt die in principe net zo werkt als de keus voor een lichtsterker objectief. Vóór je dus veel geld uitgeeft aan een lichtsterker objectief, is het dus zeker goed om eens daarnaar te kijken. Maar die verbetering is ongeveer één stop, dus dat maakt een lichtsterker objectief nog niet zinloos. Daar komt nog bij dat lichtsterke objectieven, zeker primes oftewel vaste brandpunten, ook een veel mooiere achtergrondonscherpte opleveren. Maar bij al die zaken geldt wel, dat het er maar aan ligt welke eisen je stelt, welk soort fotografie je op welke momenten je beoefent etc. Uiteindelijk moet iedereen zijn eigen afwegingen maken, vaak ook nog eens per situatie. Maar het is zeker een goed idee om te beginnen met het laaghangende fruit, dus in dit geval de RAW-verwerking.

Groeten, 

Dré

—

💬 Ook een (technische) fotografie-vraag voor Dré?

Mail jouw vraag – met toelichting of foto – naar dokterdre@clipboardmedia.nl. Heeft je vraag raakvlakken met andere lezers of veel uitleg nodig? Dan behandelen we ‘m op de site of in het magazine.