Stort je in de conceptuele fotoprojecten!

Dit artikel verscheen eerder in DIGIFOTO Pro 2.2012.

In een conceptueel fotoproject zoals wij dat bedoelen, wordt een samenhangende serie van foto’s samen met meerdere mensen gemaakt.

Het onderwerp van de foto’s is bedacht door de initiatiefnemer(s). Als ze dat goed hebben gedaan, snap je meteen wat de bedoeling is. De kracht van de serie zit hem in de hoeveelheid uitvoeringen.

Precies datgene wat je tegenhield, is nu je inspiratiebron: het idee. Doordat een ander de knoop al heeft doorgehakt, kan jij je meteen op de mogelijke uitwerkingen storten.

Door mee te doen train je je eigen conceptuele vaardigheden en draag je ook bij aan een leuk project! Wij zetten een paar van dit soort projecten voor je op een rij.

Pluk de dag

Er zijn verschillende voorbeelden van projecten te vinden die zich concentreren op een bepaald moment of tijdstip. Als er veel fotografen meedoen aan zo’n project krijg je een mooi beeld van wat er op een bepaald moment in de wereld gebeurt.

Een voorbeeld van zo’n project is het a day-project dat plaatsvond op 15 mei 2012. Het idee was om op deze dag je dagelijkse leven te fotograferen en dit te delen met anderen via de aday-website. Zo is er een heel divers fotografisch beeld ontstaan van het leven in onze wereld op deze datum. Een eigentijdse variant op tijdcapsules.

Een fraai initiatief van de Zweedse non-profit organisatie Expressions of Humankind, dat wetenschappelijk onderzoek doet en onderwijs geeft rondom het gefotografeerde beeld en geschreven woord.

Waarom ze dit doen? Ze willen de kracht van fotografie gebruiken om de verschillende perspectieven op ons dagelijks leven te creëren, te delen en ons ermee te inspireren.

Vroege vogels

Een ander voorbeeld is het 4am-project van de Britse Karen Strunks. In 2008 begon haar nieuwsgierigheid naar wat er gebeurt op het tijdstip waarop de meeste mensen slapen: 4 uur  's ochtends.

Ze reed rond in haar woonplaats Birmingham  en raakte gefascineerd door de verlaten straten en plekken en begon daar foto’s van te nemen. Op haar website vroeg ze bezoekers om tips voor goede plekken om naar toe te gaan.

Uit deze interactie ontstond het idee voor het 4am project. Op een datum die Karen uitkiest, vraagt ze fotografen om een foto te maken om 4 's ochtends en deze te delen. De laatste editie vond plaats op 15 april 2012.

Foto © Phil France - 4am project

Beide projecten vinden we goede voorbeelden van hoe je een specifiek moment (datum, tijdstip) een kader kunt laten vormen voor de foto’s. Projecten als dit worden sterker naarmate het aantal foto’s en fotografen toeneemt.

Zoiets kan ook een goede insteek voor een eigen project zijn. Maak de tijd leidend en maak bijvoorbeeld eens een dag lang ieder uur een foto. Van ’s ochtends 8.00 uur tot ’s avonds 20.00 uur. Gewoon van iets wat je op dat moment voldoende interessant vindt om te fotograferen.

Maak vervolgens een collage van deze beelden (bijvoorbeeld vier rijen van drie foto's) en doe dat een paar dagen lang. Bekijk dan ook het verschil tussen de dagen. Of haal een paar andere mensen over om mee te doen, dan heb je meteen én een stok achter de deur én inspirerend vergelijkingsmateriaal. Wedden dat het resultaat je weer op andere ideeën brengt?

Dear Photograph

Het project Dear Photograph van Taylor Jones is er één met een nostalgische insteek. Tijd speelt hier ook een rol, maar op een heel andere manier. Hier gaat het juist om het verloop van tijd. Het is de bedoeling dat je een foto van vroeger uit de kast haalt en die opnieuw fotografeert op de plek waar hij destijds is genomen. Ofwel: neem een foto van een foto van vroeger alsof het nu is.

Bovendien is het vervolgens de bedoeling om aan de foto van vroeger te ‘vertellen’ hoe je daar nu tegenaan kijkt - in twee zinnen en beginnend met ‘Dear Photograph’. Zo wordt de fotografische link tussen het heden en verleden tekstueel versterkt.

Het concept is zo herkenbaar dat de stijlen van fotograferen of de gebruikte kleuren makkelijk uiteen kunnen lopen. Bovendien zijn de ingrediënten ervan ook nog eens heel laagdrempelig; Iedereen heeft foto’s van vroeger. Zo wordt het wel heel verleidelijk om mee te doen, en zeg nu zelf, word jij niet nieuwsgierig of je er ook één zou kunnen maken?

Sinds het begin van het project in 2011 heeft Taylor Jones duizenden inzendingen gehad waarvan de beste tweehonderd nu gebundeld zijn in een eerste boek, dat in mei 2012 is gepubliceerd. Maar het is ook gewoon leuk om door de website te bladeren en te zien wat mensen zoal gefotografeerd en geschreven hebben. Zelf hebben we natuurlijk ook een poging gewaagd.

Eenvoudig

Hoewel Dear Photograph fotografisch gezien niet de mooiste foto’s oplevert, vinden we het een inspirerend voorbeeld van een conceptueel fotoproject dat veel mensen in beweging krijgt. Precies de eenvoud van het idee zorgt ervoor dat het niet alleen makkelijk uitvoerbaar is voor iedereen, maar misschien nog wel belangrijker: dat iedereen het kan doorvertellen!

Sinds het begin van het project in 2011 heeft Taylor Jones duizenden inzendingen gehad, waarvan de beste tweehonderd nu gebundeld zijn in een eerste boek dat in mei 2012 is gepubliceerd.

Wat je kunt leren van dit project is dat je met een heel simpel concept al heel snel een boeiende serie kunt maken. Een dergelijk concept verzinnen is lastiger dan de vorige ideeën. De inhoud van de foto is namelijk de verbindende factor en dan valt er opeens een heleboel te verzinnen en te kiezen. Je idee moet echter wel eenvoudig blijven.

Probeer anders eerst eens een variant op Dear Photograph te verzinnen, waarbij je foto’s op de foto zet, maar dan met een heel andere insteek. Probeer er dan ook echt een fotografisch fraai beeld van te maken. Begin in ieder geval met het maken van een Dear Photograph-inzending. Sowieso leuk om eens met een excuus door oude foto’s te bladeren en wellicht inspireert het jou tot een fotoserie over je eigen kindertijd?

Foto © Jessica van der Burg
'Dear Photograph, maybe it was this hen that made me decide never to chicken out on anything.'   


Foto © Petra Oldengarm
'Dear Photograph, is it the camera or the sheep rug that terrifies me? Considering I still have a sheep rug, it must be the camera -says the photographer.'

10 Seconds Project

Een project waarin je fotografisch gezien meer wordt uitgedaagd, is het 10 seconds-project van de Britse Alma Haser. Het project is een hommage aan het verstoppertje spelen dat ze vroeger met haar broertje deed.

De regels van het project zijn niet voor niets gelinkt aan de regels van dit populaire kinderspelletje. Je krijgt tien (zelfontspanner) seconden de tijd om jezelf met je volwassen lichaam te verstoppen op een plek waar je eigenlijk niet goed past. Het idee is dat je jezelf net voldoende verstopt om je ware identiteit te verhullen, zonder helemaal onzichtbaar te worden. Je moet tenslotte nog wel herkenbaar zijn als verstoppende partij!

De uitdaging zit hem er in om aan de opdracht te voldoen en toch een fotografisch aantrekkelijk beeld te maken. Om de sfeer van het verstoppen nog beter te creëren is het de bedoeling om niet alleen een foto te maken van je verstopactie, maar ook een kort filmpje. Op de website van het project worden ze in combinatie met elkaar getoond. Meedoen! En zoals je ziet hebben wij dat ook gedaan.

Foto © Alma Haser (Groot Brittannië)

Foto © Monique van der Steen (Nederland)

Inhoudelijk concept

10 seconds is een voorbeeld van een project met een inhoudelijk concept. Het hoofdgegeven 'verstoppertje spelen' is goed uitgewerkt. Mede door het gebruik van de camera, die zowel voor de tijdsdruk als voor 'zoeker' speelt. En het onderwerp spreekt vrijwel iedereen aan.

Het maken van het filmpje geeft het project een extra dimensie. Zo kun je de foto niet faken, maar moet je het echt binnen tien seconden voor elkaar krijgen, met het bewijs op film. En net als bij de foto wordt het interessanter wanneer je ook op de video niet herkenbaar in beeld komt. Een dubbele uitdaging dus! De regels van het project zorgen ervoor dat je niet perse een bepaalde stijl hoeft te gebruiken, of überhaupt fotograaf hoeft te zijn.

Diezelfde regels zorgen er echter ook voor dat er, hoewel het geheel overduidelijk een serie is, wel opvallend sterke en minder sterke beelden zijn.

Wat je van dit concept kunt leren is dat ook dingen die niet op de foto staan soms echt bijdragen aan de sterkte van je idee. Het inzetten van de filmpjes tilt de serie van een mooi zoekplaatje maken naar het echte verstoppen. Heb je al een plek in gedachten voor zo’n foto?

Voor het zoeken naar een eigen serie zou je bijvoorbeeld ook een spel uit je eigen kindertijd als uitgangspunt kunnen nemen. Verzin vervolgens hoe je dat spel zo aantrekkelijk mogelijk in beeld kan krijgen. We zijn heel benieuwd, laat het ons graag weten, let the games begin!


Foto © Torsten Schumann (Duitsland)


Foto © Anja Pauli (Nederland)

Follow the Red Line

De schrijvers van dit artikel hebben ook hun eigen conceptuele fotoproject opgezet. 'Follow the Red Line' bestaat uit zelfportretten van fotografen over de hele wereld. In alle foto's komt een rode lijn van links naar rechts door het staande beeld terug: letterlijk een rode draad door de serie. Lees hier een artikel waarin Jessica en Petra meer vertellen over het project, de inzendingen tips voor als je zelf mee wilt doen!


V.l.n.r: © Manon Ostendorf, Eva, Mohsen Daemi