Hoe Rik Versteeg queer fotografie zichtbaar maakt

De beelden in Mind Mirage lagen al enige tijd op de plank toen Rik werd benaderd door Snap Collective, een onafhankelijke uitgever uit Parijs. Of hij een boek wilde maken? Het antwoord was een volmondig ja. Van het eerste concept tot het moment dat Rik het boek daadwerkelijk in handen hield, zat ongeveer een jaar. 'We begonnen met de vormgeving en beeldselectie, en dachten intensief na over de inhoud en het overkoepelende thema van het boek.'

Wat Rik vooral wilde, was een verhaal meegeven aan de kijker. Niet slechts een verzameling beelden, maar ook een inkijkje in zijn werkwijze: 'Ik wilde de lezer echt meenemen in mijn proces en gedachten.'

Queerness als kern

Volgens Rik is queerness onlosmakelijk verbonden met zijn werk. 'Als queer persoon ervaar ik de wereld anders dan binnen een heteronormatief kader, en dat verschil is een intrinsieke motivatie om te creëren.' Zijn beelden zijn per definitie activistisch, door het bewust inzetten van modellen met diverse identiteiten. 'Het is mijn doel om stereotypen te bevragen en af te breken, en de blik van de kijker te verrijken en te verbreden.'

Zijn keuze voor modellen met uiteenlopende identiteiten en achtergronden is geen toeval, maar een bewuste strategie om ruimte te maken voor alternatieve verhalen. Daarmee positioneert hij zich als tegenstem in een wereld waarin representatie nog altijd ongelijk verdeeld is. Door zijn beelden probeert hij een inclusieve werkelijkheid zichtbaar te maken die in de mainstream vaak onderbelicht blijft.

Gestructureerde intuïtie

Een boek maken en een expositie opzetten vraagt om een geordende werkwijze, iets wat niet vanzelfsprekend is voor Rik: 'Ik werk sterk intuïtief, wat soms wringt met gestructureerde plannen. Wat voor mij goed werkt, is om volledige focus te houden op één project. Ik functioneer het beste wanneer ik ononderbroken door kan werken, zonder afleiding van randprojecten.' Voor zijn expositie werkte hij dan ook met een uitgebreid projectplan, inclusief deadlines en verantwoordelijkheden, om structuur te bieden aan het proces met modellen, stagiairs en assistenten. 'Iedereen wist waar we stonden, wat er verwacht werd, en waar we naartoe werkten.'

Opvallend is dat die werkwijze, hoewel gestructureerd, nooit rigide wordt. Rik weet een balans te vinden tussen planning en spontane creativiteit. Zijn intuïtieve manier van werken blijft de drijvende kracht, maar krijgt richting dankzij duidelijke afspraken, heldere communicatie en het bewust afbakenen van zijn focus.

Van doka tot donker beeld

De voorbereiding van zijn nieuwe expositie, if you know you know, begon toen Rik zijn nieuwe atelier in Rotterdam-Noord betrok. Daar vond hij een oude DOKA die hij grondig verbouwde tot een moderne werkruimte. Het heeft Rik ongeveer een jaar geduurd om de kneepjes van de DOKA onder de knie te krijgen. 'Pas toen ik die basis beheerste, ben ik gaan nadenken over de inhoudelijke kant van het werk en de manier van presenteren.'

Analoog werken was volledig nieuw terrein voor hem en het meest uitdagende deel van het proces. Waar Rik normaal werkt met felle kleuren en digitale technieken, vroeg zwart-witfotografie om een totaal andere benadering. 'Bij zwart-wit fotografie valt het kleurcomponent helemaal weg. Dat vroeg om een nieuwe benadering om mijn stijl toch te behouden.'

De technische kant van analoge fotografie – het ontwikkelen van film, het belichten van papier, het omgaan met chemische processen – bleek een wereld op zich. Voor Rik betekende dit niet alleen een uitbreiding van zijn vaardigheden, maar ook een verdieping van zijn artistieke praktijk. 'Het was alsof ik opnieuw moest leren kijken. Elk detail werd belangrijker, elk contrast betekenisvoller.'

Zichtbaarheid en vernieuwing

Rik wil met zowel zijn boek als de expositie if you know you bijdragen aan zichtbaarheid van de queer community. 'Ik hoop herkenning te bieden aan anderen, en tegelijkertijd de blik van de kijker te verruimen.' In Mind Mirage onderzoekt hij de manier waarop queerness verweven is met thema's als identiteit, seksualiteit, klimaat, politiek en representatie. De expositie bood hem de ruimte om grenzen te verleggen, onder meer door zich te wagen aan een project rond kink. 'Door te werken met zwart-wit en analoge technieken heb ik een nieuwe rauwheid in beeld kunnen vinden, die voor mij heel goed past bij de rauwheid van het onderwerp.'

Met zijn project rondom kink binnen de queer community legt Rik ook de vinger op een gevoelig, maar belangrijk onderwerp. Zijn werk schuwt het ongemak niet – juist datgene wat schuurt, krijgt bij hem een centrale plaats. Door het opzoeken van de grenzen van zijn eigen comfortzone creëert hij ruimte voor gesprek, reflectie en nieuwe perspectieven.

Waar Mind Mirage fungeert als een visuele bundeling van zijn bredere thematische onderzoek, laat de expositie zien dat Rik zich ook op technisch vlak blijft ontwikkelen. De combinatie van esthetische finesse, maatschappelijke urgentie en persoonlijke betrokkenheid maakt zijn werk gelaagd en actueel. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij zich met deze projecten stevig op de kaart heeft gezet als een van de meest intrigerende jonge fotografen van het moment.

Rik zijn boek Mind Mirage is te koop via zijn website. Ook opent hij op 26 juni de deuren van zijn atelier voor de expositie If you know you know.