Fotostudio Ermakov - Fotograaf, verzamelaar en ondernemer

Persbericht:

De foto's geven een uniek beeld van de voor velen in West-Europa nog steeds onbekende Kaukasus aan het einde van de 19de eeuw. Het dagelijks leven, de bevolking en landschappen, maar ook de vroege modernisering van het gebied is door Ermakov nauwgezet in beeld gebracht. Later opent Ermakov een fotostudio in Tbilisi (hoofdstad van Georgië), waar hij als moderne ondernemer foto’s uit zijn verzameling verkoopt.

Ermakov's archief is een van de weinig bewaard gebleven vrijwel complete fotoarchieven uit deze periode en is daarom van grote historische betekenis. Het archief wordt bewaard in het Simon Janashia Museum (onderdeel van het Nationaal Museum van Georgië) en is in de afgelopen tien jaar gerestaureerd en geconserveerd door het restauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum. Bij de restauratie is Stichting Horizon nauw betrokken geweest.

Ermakov als reiziger

Rond 1860 start Ermakov zijn carrière als reizend fotograaf. Een van zijn eerste reizen is naar Constantinopel (Istanbul), waar hij zijn camera richt op de architectuur en het stadsleven. In de jaren daarna reist hij verder door de Kaukasus en omliggende gebieden en bezoekt hij onder meer Armenië, Azerbeidzjan en Perzië (Iran). Foto’s van lokale ambachten, markten en stadsgezichten geven een levendige indruk van het 19de-eeuwse leven in de Kaukasus. Dat Ermakov ook in zijn tijd een fotograaf van naam was blijkt uit het feit dat hij in het voormalig Perzië de officiële fotograaf van de Sjah is geweest.

Naast de dagelijkse taferelen en portretten, geeft de verzameling van Ermakov een zeer nauwkeurig beeld van de modernisering van de Kaukasus. De beelden illustreren de opmars naar de 20ste eeuw, waarin mobiliteit en industrialisatie centraal staan. Zo zijn er opnames van de aanleg van spoorwegen, stations en bruggen, de oliebronnen bij de stad Baku en de opening van de eerste industriële tentoonstelling van Tbilisi (1896).  

Fotostudio Ermakov

In 1880 keert Ermakov terug naar Tbilisi, de hoofdstad van Georgië, waar hij in het centrum een fotostudio opent. Hij beschikt dan over een grote hoeveelheid foto’s uit het toenmalige Ottomaanse Rijk (het huidige Turkije) die hij door de jaren heen aanvult met nieuwe fotoverzamelingen van derden. In zijn studio biedt hij de foto’s te koop aan aan verzamelaars. Ook reizigers komen langs de studio om een foto te kopen als souvenir. Er is keuze uit foto’s van steden, landschappen en bevolkingsgroepen uit Kaukasus. Uit het archief blijkt dat Ermakov ook portretten blijft maken in de studio.

Zeer uitzonderlijk is de nauwkeurige administratie van de verzameling. Iedere negatief is voorzien van een titel en volgnummer en in genummerde kisten opgeborgen. Afdrukken van de negatieven zijn geordend op thema of locatie en bijeengebracht in genummerde fotoalbums. Alle gegevens zijn samengebracht in indexen, zodat Ermakov op basis van een afdruk in een fotoalbum eenvoudig het bijhorende negatief of afdruk kan terugvinden.

Fotostudio in de tentoonstelling

In de tentoonstelling is de fotostudio van Ermakov nagebootst met onder meer originele materialen uit zijn studio. Ook is het restauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum te zien, waar de bezoeker een kijkje achter de schermen wordt geboden van het specialistische conserverings- en restauratiewerk door het Nederlands Fotomuseum. 

Collectie Ermakov na restauratie op tournee

Met meer dan 20.000 originele afdrukken, ongeveer 16.000 glasnegatieven, 13.000 stereo fotokaarten, meer dan 100 fotoalbums en diverse camera's heeft het Simon Janashia Museum het grootste deel van Ermakov’s verzameling in zijn bezit. Het rijke archief is een van de zeer weinig bewaard gebleven fotoarchieven uit die periode die nog compleet zijn en is daarom van grote historische betekenis.

Van 1999 tot en met 2010 heeft het restauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum samen met het Simon Janashia Museum en met genereuze financiële steun van Stichting Horizon gewerkt aan de restauratie, conservering en ontsluiting van dit archief. Ter afsluiting van dit omvangrijke restauratieproject wordt een bijzonder selectie uit het archief van Ermakov tentoongesteld in het Nederlands Fotomuseum. Later is de tentoonstelling te zien in het Dahlem Museum in Berlijn, de Historische Huizen in Gent en het Simon Janashia Museum in Tbilisi. 

De tentoonstelling is tot stand gekomen door het Simon Janashia Museum (onderdeel van het Nationaal Museum Georgië), het Nederlands Fotomuseum en Stichting Horizon.