‘Filmen is een vak apart’
Dit najaar presenteert Anaïs López haar eerste film: Bloedband, een verslag van haar obsessieve zoektocht naar haar familiegeschiedenis. Het is voor het eerst dat Anaïs zich waagt aan een film. Hoe kijkt zij als fotograaf terug op het filmproces?
Dit artikel is geschreven door Marijn Ruhaak en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 5.2024
Fotografie: Marijn Ruhaak, Anaïs Lopez
‘De overstap van fotografie naar film lijkt simpel, maar dat is het niet’, valt Anaïs met de deur in huis. ‘Film heeft veel meer lagen en het duurt veel langer om te maken. Je hebt een heel team nodig om een productie van de grond te krijgen. Dat had ik onderschat.’ Aanvankelijk was het niet Anaïs’ plan om een film te maken. Ze vertelt: ‘Toen mijn dochter een jaar of vier was, begon ze mij vragen te stellen over mijn oma. Ik wilde haar vertellen over de oorlog en hoe mijn joodse oma was overleden. Maar toen dacht ik: klopt dat verhaal wel? Is mijn oma echt in een concentratiekamp overleden of heb ik dat zelf bedacht?’ Anaïs besloot haar moeder vragen te stellen. Omdat twee broers en een zus in het buitenland woonden, filmde ze de gesprekken. ‘Gewoon met mijn Canon 5 Mark IV’, zegt ze, ‘want mijn enige doel was om het verhaal van mijn moeder voor mijn familie vast te leggen.’
‘Iedereen vertelde een ander verhaal’
Op zoek naar de waarheid
Anaïs had niet kunnen vermoeden dat zij aan het begin stond van een jarenlange zoektocht. ‘Mijn moeder vertelde dat wij helemaal niet Joods zijn.
Mijn oma zou met de noorderzon zijn vertrokken toen mijn moeder nog een peuter was. Waarom wist zij niet.’ Anaïs ging op onderzoek uit. Ze sprak met ooms en tantes in Frankrijk en Brazilië en ontdekte dat haar oma in Zuid-Amerika nog vier kinderen had gekregen. ‘Iedereen vertelde een ander verhaal.
‘Film heeft veel meer lagen’
De één dacht dat mijn oma met een nazi naar het buitenland was gegaan, de ander dacht dat mijn moeder in een concentratiekamp om het leven was gekomen. Ik filmde alle gesprekken en maakte zo een volledige reconstructie van ons familieverhaal. Uiteindelijk heb ik de hele familie in Nederland uitgenodigd om een DNA-test te doen.
‘Ik vond het materiaal eigenlijk niet goed genoeg’
De uitslag schokte ons allen en vormt een verrassende wending in de film.’
Filmproces
Omdat Anaïs aanvankelijk helemaal niet van plan was een film te maken, was ze niet voorbereid op een lang en complex maakproces. ‘Film is heel anders dan fotografie’, weet Anaïs nu. ‘Bij fotografie werk je vanuit een stilstaand beeld. Je bent niet gewend om een hele scène op te nemen waardoor je al snel veel te kort filmt. Als je een interview filmt, moet je ook vastleggen hoe iemand nog even rommelt en gaat zitten. Dat materiaal heb je nodig om later te snijden.’ Ook als het gesprek klaar lijkt, is het belangrijk de camera nog even te laten lopen. ‘Vaak komen dan pas de belangrijkste uitspraken. Die wil je niet missen.’
‘Bedenk goed waarom je een film wilt maken’
Een ander verschil waar je als filmende fotograaf aan moet denken: film heeft veel meer lagen. ‘Je hebt niet alleen te maken met beeld, maar ook met geluid, tekst en de edit. Dat maakt het een enorm ingewikkeld proces waar je je als fotograaf snel op verkijkt.’ Anaïs’ eerste fout was het geluid: ‘Ik had mijn moeder een zendertje gegeven, maar dat was eigenlijk niet voldoende.’ Ook de compositie en belichting gaan anders dan Anaïs als fotograaf gewend was. ‘Omdat je met bewegend beeld werkt, verandert je licht voortdurend. Als fotograaf heb je tussen het fotograferen door tijd om je instellingen te veranderen. Die luxe heb je als filmer niet.’
Ervaren team
Gelukkig werkte Anaïs samen met Prospektor, producent van verschillende multimediale projecten, en een ervaren team. Dat raadt ze iedere fotograaf aan die zich als filmer wil ontwikkelen. ‘Je kunt een aanvraag doen bij Teledoc Campus. Daarvoor hoef je geen filmmaker te zijn. Het toffe is dat je film sowieso op televisie wordt uitgezonden door de omroep.
En je krijgt een scriptcoach die met je meedenkt.’ Anaïs kreeg zelfs twee coaches omdat haar project zo ingewikkeld was. ‘Samen met Eefje Blankevoort, creatief producent van Prospektor, dacht ik na over hoe ik dit verhaal ging vertellen. Ik vond het materiaal eigenlijk niet goed genoeg, maar Eefje verzekerde mij dat het juist authentiek was. Van mijn moeder kreeg ik archiefmateriaal op 8mm-film wat ik kon combineren met mijn eigen film.’ Samen met archiefoto’s en beelden die Anaïs met haar camera en mobieltje maakte, wist ze een multimediaal resultaat neer te zetten.
Canon EOS 5D Mark IV, EF24-105mm f/4L IS USM Diafragma: f/4 Sluitertijd: 1/125 ISO: 6400
Voorbereiding
Terwijl Bloedband nog in première moet gaan, heeft Anaïs haar tweede film al bijna voltooid. Voor deze film, De Schildpad en de Monnik, schakelde ze een cameraman in. ‘Dan zie je echt het verschil met de beelden die ik met mijn fotocamera filmde. Het beeld is van een waanzinnige kwaliteit.’ Wil je zelf een filmcamera ter hand nemen, dan raadt Anaïs aan om een opleiding te volgen. ‘Het is echt een vak apart, daar moet je je goed in oefenen.’ Of Anaïs als autodidact nog andere tips heeft? ‘Zeker. Allereerst is het heel belangrijk om vooraf goed na te denken waarom je eigenlijk een film wilt maken. Het is heel veel werk en je gaat enorm veel materiaal verzamelen. Daarom is het ook goed om een systeem voor jezelf te bedenken. Het is essentieel om alles goed te catalogiseren. Zo kun je bij het monteren alles makkelijk terugvinden.’
Toekomst
Het resultaat Bloedband is op BredaPhoto dagelijks te zien en wordt op 21 oktober vertoond op NPO 2. Het zal niet Anaïs’ enige film zijn. In maart komt haar tweede film De Schildpad en de Monnik uit. ‘Ik ben van film gaan houden, maar ik houd ook van de vrijheid die je als fotograaf hebt. Filmen is duur dus elke minuut telt. Als fotograaf heb je alle tijd. Die vrijheid heb ik nodig om iets moois te maken. Ik denk dat ik in de toekomst bewegend beeld zal blijven combineren met fotografie.’
Anaïs werkt zelf met een Canon EOS 5D Mark IV. ‘Dat is het werkpaard onder de spiegelreflexcamera's van Canon. Hij heeft een 30.4 megapixel sensor, wifi, GPS, een 3.2" touchscreen, een DIGIC 6+ processor en uitgebreide 4K-video mogelijkheden.’ Beeldend kunstenaar Anaïs Lopez studeerde in 2006 af aan de Koninklijke Kunstacademie in Den Haag. Ze maakt langlopende multimediale projecten die zich bevinden op het snijvlak van fictie en documentaire. Haar laatste project The Migrant leverde haar een Gouden Kalf-nominatie op en verschillende prestigieuze prijzen. Haar werk is wereldwijd tentoongesteld in musea en op festivals.
Lees meer
