Felwa tentoonstelling in CODA Museum Apeldoorn

16 augustus, 2025 - 11:00

Door: Redactie DIGIFOTO Pro

Eeuwenoude namen, nieuwe verhalen

Sinds 13 april is in CODA Museum Apeldoorn Felwa – natuur in transitie te zien, een tentoonstelling van fotografen Arja Hop en Peter Svenson. Het project begon met een fascinatie voor eeuwenoude Veluwse plantennamen zoals Pupesmeul, Meizeumpje, Fluithout, Vlooienkruud en Sukerjenniggen. Deze namen verwijzen niet alleen naar de groeiplaats van de planten, maar ook naar vroegere gebruiken. Zo werd het Pupesmeul, dat op de heide groeit, ooit gebruikt voor bezems en borstels van schoorsteenvegers.

Hop en Svenson laten zien hoe planten, taal en landschap onlosmakelijk verbonden zijn, en nemen bezoekers mee in een beeldverhaal waarin natuur, cultuur en tijd samenkomen.

Felwa: kleur van de aarde

Het woord Felwa is een oude Germaanse benaming voor het gebied dat wij nu kennen als de Veluwe. Letterlijk betekent het “vaag lichtgeel” — een verwijzing naar de zandkleurige bodem die zo kenmerkend is voor de streek. Voor Hop, die opgroeide op een boerderij in Hierden bij het Veluwemeer, heeft deze kleur ook een persoonlijke lading.

Acht jaar geleden ontmoette zij Svenson, een fotograaf uit Nieuw-Zeeland. Samen besloten zij het landschap rond haar ouderlijk huis vast te leggen, niet vanuit menselijk perspectief, maar vanuit de plantenwereld. Het werd het begin van een jarenlange artistieke samenwerking.

Verandering als constante

De tentoonstelling, en het bijbehorende fotoboek (Felwa, Jap Sam Books, 2024), verkent een fundamentele paradox van de natuur: alles verandert, en juist dát is constant. In foto’s van het erf van Hop’s ouderlijk huis is te zien hoe lichte verwildering leidde tot de terugkeer van inheemse plantensoorten.

Een ander project toont het Veluwse veld Bloemkampen, eeuwenlang gebruikt als landbouwgrond en nu beheerd door Natuurmonumenten. Hop en Svenson legden het veld vast in panoramafoto’s, waarbij ze elk detail volgden: van de eerste Rumex-soorten, die de bodem reinigen, tot het ontstaan van kruidenrijke hooilandvegetatie.

Mythen, sagen en wetenschappelijke data

De inspiratiebron voor Felwa is tweeledig. Enerzijds zijn er de verhalen uit Veluwsche Sagen van Gust van der Wall Perné (1877–1911), wiens werk onderdeel is van de CODA-collectie. Hij liet zich inspireren door de Veluwe in zijn schilderijen, illustraties en ontwerpen, en verankerde zo het landschap in de regionale cultuurgeschiedenis.

Anderzijds maken Hop en Svenson gebruik van hedendaags wetenschappelijk onderzoek. Samen met ecologen analyseren ze de relatie tussen plantenkleur, leefomgeving en ecologische omstandigheden. Voor hen is kleur een vorm van data: een directe afspiegeling van de gezondheid en habitat van een plant.

Florachromes: kleur als pure natuurervaring

Een opvallend onderdeel van de tentoonstelling is de serie Florachromes. Dit zijn abstracte, monochrome kleurvlakken die direct zijn afgeleid van plantenpigmenten. Er is geen schaduw of vorm te zien — alleen kleur en licht.

Om deze beelden te maken, ontwikkelden Hop en Svenson een techniek waarbij plantenkleuren worden vastgelegd zonder dat pigmenten degraderen. Ze bouwden zelfs een eigen repro-unit om de tinten analoog en natuurgetrouw te reproduceren. Elke Florachrome draagt de naam van de plant én de locatie waar deze groeide, waardoor kleur, plaats en geschiedenis met elkaar verbonden blijven.

Kunst in dialoog met de natuur

Wat Felwa bijzonder maakt, is de ingetogen benadering. Hop en Svenson plaatsen zichzelf niet centraal, maar laten de planten ‘spreken’. De tentoonstelling is niet activistisch of belerend, maar laat je via beeld en kleur voelen dat mens en natuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Voor fotografen biedt Felwa een inspirerend voorbeeld van conceptuele natuurfotografie: het gebruik van wetenschappelijke methoden, historische context en pure esthetiek om een verhaal te vertellen dat verder gaat dan alleen registratie.