Dit is hoe de sluiter in je camera werkt

De allereerste camera’s hadden geen sluiter; bij belichtingstijden van acht uur of meer is dat ook niet echt nodig. Daarna kwamen camera’s waarbij de lensdop als sluiter fungeerde; die werd er even afgehaald en er een paar minuten later weer op gezet. Maar al snel werden camera voorzien van echte sluiters. Tegenwoordig heeft iedere camera een sluiter. Bij de meeste reflexcamera’s en spiegelloze systeemcamera’s verschillen die sluiters niet zo gek veel: ze bieden sluitertijden tot 1/4000 of 1/8000 s en vanaf B, T of 30 s. B wil zeggen: de sluiter blijft open zolang de ontspanknop (of de afstandsbediening) ingedrukt blijft. B staat voor bulb, want de eerste sluiters werden bediend met een kleine blaasbalg die de sluiter via luchtdruk openhield, een vrij kwetsbare constructie. T (time) wil zeggen dat de sluiter open blijft staan totdat je nog ene keer afdrukt. Verder verschillen de sluiters qua maximale synchronisatietijd, zie aldaar.

De sluiter is ook het onderdeel dat het meest gevoelig is voor slijtage. Andere onderdelen kunnen ook kapot gaan, maar dat is dan vaak min of meer toeval. Bij de sluiter is de waarschijnlijkheid van een defect direct gerelateerd aan het aantal ermee gemaakte opnamen. Amateurcamera’s worden vaak gegarandeerd tot 100.00 opnamen, de topmodellen van Nikon en Canon tot wel 400.000 opnamen. Die garantie is echter vrij beperkt: camerafabrikanten zeggen alleen dat hun camera’s tot die aantallen getest zijn. In de praktijk blijken de sluiters echter eerder meer dan minder opnamen te maken dan de tests garanderen. Zo zijn er gevallen bekend van gewone amateurcamera’s die acht of meer keer het gegarandeerde aantal halen. 

In deze video zie je een sluiter die uit de camera is gehaald en met de hand wordt bewogen.

Continuopnamen

Continuopnamen met de allerhoogste snelheid vormen de hoogste de belasting voor de sluiter, onder meer doordat de temperatuur dan sterk stijgt. In gevallen waarin de camera altijd met de maximale snelheid gebruikt wordt, verslijt je de camera dus om twee redenen veel sneller, want je maak én extreem veel opnamen én de sluiter slijt harder. Toch gaat een sluiter maar zelden vóór het aangegeven aantal opnames stuk.

Een amateur maakt vrijwel nooit de 100.000 opnamen waarvoor een instapreflex getest is, maar een professioneel huwelijksfotograaf die veel continuopnamen maakt, kan in nauwelijks meer dan een jaar boven de 400.000 opnamen uitkomen. Sommige huwelijksfotografen maken met één camera namelijk 2000 foto’s bij een huwelijksreportage. Bij gemiddeld drie reportages per week, levert dat in één jaar een totaal van 312.000 opnamen op. Het maken van extreem veel continu-opnamen is dus niet alleen een teken van een slecht gevoel voor  ‘the decisive moment’ maar ook een vrij dure gewoonte. Ook publieksfotografen halen vaak astronomische aantallen, alhoewel het in die gevallen vaak economischer om regelmatig een nieuwe goedkopere reflex te kopen. Ook wanneer een sluiter niet kapotgaat, is het maken van extreem veel opnamen een dure grap: de verkoopwaarde van de camera daalt snel nadat een kwart van de gegarandeerde levensduur van de sluiter bereikt is. Overigens is het goed mogelijk om de sluiter te laten vernieuwen.

De precisie van de sluiters is de laatste decennia enorm gestegen. Wanneer een camera belichtingsafwijkingen veroorzaakt, ligt dat dan ook zelden of nooit aan de sluiter, maar eerder aan het diafragma – als we even afzien van fouten bij de belichtingsmeting.