CANON EOS 5DS R review: Nieuwe megapixelkoning

In de beginjaren van deze eeuw nam Canon het voortouw in de megapixelrace. Sinds de introductie van de Canon EOS 1Ds Mark III in 2007, met 21-megapixelsensor, bleef het echter lang stil. Canon leek in 2012 zelfs een ommezwaai te maken: de Canon EOS 1D X, die zowel de 1Ds Mark III als 1D Mark IV opvolgde, werd uitgerust met een 18-megapixelsensor. In datzelfde jaar legde Nikon het vuur aan de schenen van Canon met de D800 en D800E. Met hun 36-megapixelsensor wisten deze dslr's een ongekend hoge resolutie te bieden.

Na een aantal jaren afwezig te zijn geweest, voert Canon de megapixelrace nu weer aan met de EOS 5DS en 5DS R. De camera's beschikken over een fullframe-sensor met een resolutie van 50,6 megapixels. Dat resulteert in bestanden met afmetingen van 8688 x 5792 pixels; goed voor een afdruk van bijna 50 x 75 cm op 300 dpi.

Canon 5DS en 5DSR

Het nieuwe megapixelmonster van Canon is in twee smaken verkrijgbaar. Op het naamplaatje na is het enige verschil het 'low-pass cancellation-filter', dat in de 5DS R is toegepast. Dit filter zorgt ervoor dat het laagdoorlaatfilter in feite niet werkt, met scherpere foto's – maar meer kans op moiré – tot gevolg. Hetzelfde effect is te verkrijgen door het filter volledig weg te laten, maar gezien Canon twee verschillende camera's maakt, is het handiger om in beide toestellen een filter te plaatsen. Zo kunnen de 5DS en 5DS R exact gelijk geproduceerd worden.

Zou het filter op de 5DS R weggelaten worden, dan zou de afstand van de sensor tot de vatting iets aangepast moeten worden. Door een 'neutraal' filter te gebruiken hoeft dat niet. Als potentiële koper heb je echter een keuze te maken. Wij voelen in deze review de 5DS R aan de tand en dat is ook de camera die wat ons betreft de meest 'logische' keuze is. Het speerpunt van de 5DS-camera's is resolutie. Als het maken van zo scherp en gedetailleerd mogelijke beelden je voornaamste doel is, dan is een camera zonder laagdoorlaatfilter absoluut in het voordeel.

Behuizing

Op het oog is de 5DS R nauwelijks te onderscheiden van de 5D Mark III. De behuizing is dan ook vrijwel gelijk. Het 3.2-inch lcd beschikt over 1,04 miljoen beeldpunten en is uitgerust met een anti-reflectieve coating. De optische zoeker is eveneens gelijk aan de 5D Mark III: het pentaprisma toont honderd procent van het beeld met een forse vergroting van 0,71x. Er zijn twee kaartsleuven: voor sd- en CompactFlash-geheugen. Omdat de behuizing zoveel overeenkomsten toont met de 5D Mark III, zijn ook alle accessoires compatibel.

De nieuwe 5DS R maakt gebruik van dezelfde accu en je kunt ook de bestaande batterijgreep gebruiken. Toch is het nieuwe model geen complete kopie van de 5D Mark III. Canon zegt het chassis in de behuizing nog een stuk steviger te hebben gemaakt. De body voelt in ieder geval zeer robuust aan en is afgedicht tegen stof en vocht. Ook de bediening van de 5DS R is grotendeels gelijk aan de 5D Mark III. Nieuw is het Custom Quick Control-scherm, een snelmenu dat volledig naar wens is in te richten met instelopties.

Beeldkwaliteit

Dat de 50,6-megapixelsensor van Canon de concurrentie aftroeft op gebied van resolutie mag duidelijk zijn, de vraag is hoe het zit op het vlak van ruisprestaties en dynamisch bereik. De sensor heeft een iso-bereik van 100 tot 6400, met uitbreiding naar 12.800. In vergelijking met concurrerende camera's is het bereik aan de beperkte kant. Belangrijker zijn echter de prestaties en die vallen niet tegen. Bekijk je de foto's op honderd procent weergave, dan wordt ruis vanaf iso 1600 duidelijk zichtbaar. Verklein je de foto's echter naar een kleiner formaat, dan verdwijnt veel van die ruis.

Vergelijk je de ruisprestaties bijvoorbeeld met de 5D Mark III bij een resolutie van 22 megapixels, dan doet de 5DS R niet of nauwelijks onder, ondanks de veel hogere pixeldichtheid en de kleinere pixels. De resultaten van de 5DS R zijn dankzij de hogere resolutie bovendien beduidend scherper. Hoewel de ruis op iso 3200 en 6400 toeneemt, vormt dit geen enkel probleem voor afdrukken op bijvoorbeeld A4-formaat. Ook de resultaten op iso 12.800 kunnen nog goed bruikbaar zijn voor kleinere afdrukken.

Crop modi

In de praktijk bieden de raw-bestanden van de Canon 5DS R behoorlijk veel ruimte voor nabewerking. Uit donkere delen zijn nog veel details te halen en ook de hooglichten bieden ruimte voor correctie. Canon heeft op gebied van dynamisch bereik een kleine verbetering geboekt ten opzichte van voorgaande camera's, maar het verschil is niet groot. Daarmee moet de 5DS R zijn meerdere erkennen in camera's die van een Sony-sensor zijn voorzien, zoals de Nikon D810 en de A7R II.

De enorme resolutie stelt je in staat om crops te maken zonder veel aan beeldkwaliteit te verliezen. Dat kan al in de camera met de 1,3x en 1,6x crop-modus. Je houdt dan respectievelijk 30,5 en 19,6 megapixels over, terwijl het bereik van je objectieven wordt vergroot door de extra 'cropfactor'. Je kunt ook kiezen voor een crop met 1:1-verhouding. Bij gebruik van deze standen kun je de zoeker deels laten verduisteren, of enkel met lijnen de 'crop' weer laten geven.

Ook is het mogelijk om kleinere raw-bestanden te schieten, maar wel de volledige sensor te gebruiken. Met de M-RAW-optie maakt de 5DS R foto's met 28-megapixelresolutie. In de S-RAW-stand houd je 12,4 megapixels over.

Scherpte

Om het maximale uit de 50,6-megapixelsensor te halen, heb je goed glaswerk nodig. Volgens Canon is er al sinds 2010 bij het ontwerpen van objectieven rekening gehouden met deze hoge resolutie. De professionele zooms zoals de EF 24-70mm f/2.8L II USM en 70-200mm f/2.8L IS II USM zijn dus gemaakt met de 5DS R in het achterhoofd. In onze praktijktest valt overigens op dat ook met oudere objectieven de extra scherpte van de 50,6-megapixelsensor zichtbaar is.

Zo zien we beduidend meer details op foto's gemaakt met de 5DS R en de EF 50mm f/1.4 USM, in vergelijking met datzelfde objectief op de EOS 5D Mark II. Om het maximale uit de 50,6-megapixelsensor te persen heb je nog betere primes nodig, maar dat wil niet zeggen dat de extra resolutie geen nut heeft bij gebruik van oudere of iets mindere objectieven. Niet alleen het gebruikte objectief, maar ook je fotografietechniek is van groot belang bij het maken van scherpe foto's. Hoe hoger de resolutie, hoe eerder je trillingen terugziet in het resultaat.

Nieuw spiegelmechanisme

Met zijn 50,6-megapixelsensor, is de 5DS R een camera die je zorgvuldig moet bedienen. Fotograferen met snelle sluitertijden, of nog beter, vanaf een statief, is belangrijk om optimale scherpte te bereiken. In de 5DS R heeft Canon echter ook een nieuw spiegelmechanisme toegepast, dat minder trillingen veroorzaakt. Het nieuwe 'Mirror Vibration Control System' kan de spiegel gecontroleerd neer laten klappen, dat resulteert in hoorbaar minder geluid en minder bewegingsonscherpte.

Om echt optimale scherpte te garanderen, is werken vanuit live view en gebruik van handmatige scherpstelling de beste methode. Hoewel de autofocus prima presteert, zijn de foutmarges bij de extreem hoge resolutie van 50,6 megapixels zeer klein en worden de kleinste afwijkingen zichtbaar als je het resultaat in het groot bekijkt.

Filmfunctie

Hoewel het mogelijk is om te filmen met de 5DS R, is het duidelijk dat Canon met deze camera niet mikt op fanatieke filmmakers. Ten opzichte van de 5D Mark III is bijvoorbeeld de koptelefooningang verdwenen. Filmen kan in 1080p- resolutie met 24, 25 of 30 beelden per seconde, de beeldkwaliteit is echter matig. Er is veel moiré aanwezig en de scherpte van de opnames valt tegen. Ten opzichte van de 5D Mark III is de filmkwaliteit een stap teruggegaan.

Snelheid en autofocus

Hoewel de 5DS R waarschijnlijk niet een camera is die veel voor sportfotografie gebruikt zal worden, beschikt het toestel over een geavanceerd autofocussysteem met 61 scherpstelpunten. In de basis is het systeem gelijk aan de focustechniek van de EOS-1D X en de 5D Mark III, maar er zijn nog een aantal verbeteringen doorgevoerd. Zo beschikt de 5DS R over de rgb-meetsensor met 150.000 pixels die in de 7D Mark II werd geïntroduceerd. Daarmee is de camera nog beter in staat om onderwerpen te detecteren.

In de praktijk werkt de autofocus razendsnel en zeer nauwkeurig. Met name de nauwkeurigheid is van groot belang bij het werken met 50,6 megapixels. Om je objectieven perfect samen te laten werken met de camera, kun je 'Micro AF Adjustments' instellen voor veertig verschillende exemplaren. Ondanks het enorme aantal pixels fotografeert de 5DS R met een respectabele snelheid van vijf beelden per seconde. Met gebruik van een snelle geheugenkaart passen er zo'n vijftien raw-bestanden in de buffer. Ruim voldoende om vlot te werken met de 5DS R. Wil je langere reeksopnames maken, dan kun je in jpg vrijwel eindeloos fotograferen met maximale snelheid.

Conclusie

De Canon EOS 5DS R maakt ongekend scherpe foto's. Het is een sterk antwoord op de megapixelmonsters van de concurrentie, want op gebied van detail worden alle andere dslr's overtroffen. Hoewel de behuizing nauwelijks gewijzigd is ten opzichte van de 5D Mark III, is dat geen straf. De stevige magnesiumbody heeft zijn diensten bewezen en is dankzij afdichtingen tegen stof en vocht geschikt voor fotografie in extreme omstandigheden.

Ook het beproefde autofocussysteem en de snelheid van de camera stellen niet teleur. Hoewel je de beste resultaten krijgt met de nieuwste L-objectieven, zie je ook met oudere objectieven zichtbaar meer details. Maak je grote afdrukken en wil je het maximale uit je Canon-glaswerk halen, dan is de 5DS R de camera die je nodig hebt.

DIGIFOTO Pro 3.2015

Deze review komt uit DIGIFOTO Pro 3.2015. Je kunt deze editie (of voorgaande nummers) los bestellen voor €7,95 incl. verzendkosten (Nederland).