Column straatfotografie: hoe fotografeer jij onopvallend
Vorige week gaf ik een workshop straatfotografie in Zwolle, samen met Foto-groep.nl en OM SYSTEM. Een leuke dag, lekker weer, enthousiaste deelnemers. Ik stond met een paar fotografen op de hoek van de Nieuwe Markt te praten toen ik op het terras een jonge vrouw zag zitten. Mooie bos haar, modieus gekleed, kop koffie voor zich – het soort tafereel waar je als straatfotograaf blij van wordt.
Tekst en fotografie Fokko Muller
Een les in het veld
Ik maakte een paar foto’s, vrij onopvallend dacht ik. Maar ze keek op en zei: 'Ik wil niet dat je ongevraagd een foto van mij maakt.' Ik antwoordde dat ze er fantastisch uitzag. 'Dank je,' zei ze vriendelijk, 'maar wil je die foto’s alsjeblieft verwijderen?' Dat deed ik natuurlijk meteen. Daarna voegde ze nog iets interessants toe: 'Als je het me eerst gevraagd had, dan had ik het misschien niet erg gevonden.' Dus probeerde ik het alsnog: 'Mag ik dan nu nog een foto maken?' Ze lachte, schudde haar hoofd en zei: 'Nee, nu hoeft het niet meer.' Lachend wenste ik haar nog een fijne dag.
De les die je hieruit kunt leren is dat onopvallend fotograferen lastig is als je met een groepje fotografen staat te praten. Je valt gewoon sneller op. En dat ondermijnt precies wat je als straatfotograaf vaak zoekt: het ongeposeerde moment.
Waarom onopvallend straatfotografie werkt
Waarom zou je überhaupt onopvallend willen fotograferen op straat? Omdat het straatbeeld verandert zodra mensen zien dat je een foto van hen maakt. Ze gaan lachen, poseren, maken een peace-teken maken of maken afwerende gebaren als ze niet op de foto willen. De spontaniteit is dan weg. Terwijl juist het ongestuurde, het echte leven, de charme van straatfotografie is. Die rauwe, eerlijke momentopnames. Een candid foto – een niet-geposeerde opname – lukt alleen als je niet opvalt tot het moment dat je op de sluiterknop drukt. Wat er daarna gebeurt, is bijzaak. Dat ene moment heb je dan al gevangen.
Opvallen of niet? Praktische tips
De foto hieronder van de vrouw in de tram laat het verschil zien tussen het moment dat ik onopvallend fotografeerde en het moment dat ze me zag. Er zit twee seconden tussen deze twee foto’s. Hoe kun je minder opvallen? Een paar simpele, maar effectieve tips. Ten eerste: je kleding. Met een feloranje shirt of een rode pet trek je veel aandacht. Kies liever voor rustige kleuren – donkerblauw, grijs of zwart. Niet spectaculair, wel effectief.

Dan je houding. Rustig bewegen helpt. Loop kalm op je onderwerp af. Geen snelle of schichtige bewegingen. Als je tussen de mensen loopt, ben je onderdeel van het straatbeeld. Maar sta je alleen met je camera aan de overkant van de straat, dan val je veel meer op.
Beginnende straatfotografen hebben de neiging om te blijven kijken naar de persoon die ze willen gaan fotograferen. Ziet hij me of niet? Niet doen, maak geen oogcontact. Kijk naar de hele scène, bepaal je compositie en wend daarna je blik af van je hoofdonderwerp. Dan trek je meestal geen aandacht.
Een andere tip: draag je camera niet om je nek, maar los in je hand, langs je lichaam. Dat valt minder op en maakt je beweeglijker. Terwijl je naar je onderwerp loopt, kijk je alvast naar je compositie, het licht en mogelijk storende elementen.
Het beslissende moment
Dan komt het moment dat je de foto gaat maken. Je kunt door de zoeker kijken, maar dat trekt vaak meteen de aandacht. Gebruik liever het LCD-scherm op je camera (als je dat hebt natuurlijk) – dat komt minder ‘serieus’ over en laat je wat subtieler werken. Bovendien kun je dan makkelijk meerdere beelden maken. Work the scène, zoals ze zeggen. Kijk of je de foto nog interessanter kan maken. Misschien een stap opzij of je camera iets lager houden.
Onopvallend zijn, maar niet stiekem
Het grote voordeel van onopvallend fotograferen op straat is dat je exact een scène of gebeurtenis kunt vastleggen, zoals jij hem op dat moment zag. Dat specifieke moment, zonder dat het verstoord wordt. Je voorkomt contact met je hoofdpersoon tot je de sluiterknop indrukt. Blijf je daarna onopvallend, dan heb je verder geen contact meer. Ziet iemand dat je de foto maakte, dan kun je een praatje maken. Of je bedankt iemand met een vriendelijke lach en loopt rustig verder.
