Van je systeemcamera een foto- én videocamera maken

De grote scheiding: foto en video ontkoppelen

De eerste stap is mentaal: foto en video zijn geen twee standjes op dezelfde camera, het zijn twee verschillende disciplines met andere regels. Zolang jouw camera foto- en video-instellingen door elkaar gooit, blijf je problemen houden. 

Bij de meeste merken vind je in het menu een optie in de trant van:
 

• "Foto/video-instellingen gescheiden" 
• "Movie / stills separate settings" 
• "Exposure mode independent" 

Zet die aan. Dat is je fundament. Vanaf dat moment mag je camera belichting, profielen en soms zelfs knoppen los onthouden voor foto en video.

Sta je nog aan het begin met video en wil je eerst de basis op orde, lees dan: Zo start je als hybride fotograaf: van foto naar film.

De sensor van je systeemcamera is tot alles in staat, zolang je de software maar goed instrueert.

Onafhankelijke belichting: andere spelregels

Voor fotografie wil je maximale vrijheid in sluitertijd en diafragma. De ene keer bevries je actie op 1/2000, de andere keer trek je een lange sluiter voor lichtstrepen. Voor video geldt echter de 180-graden-regel als veilige basis voor natuurlijke beweging (grofweg het dubbele van je framerate):
 

• 25 fps → sluitertijd rond 1/50 
• 50 fps → sluitertijd rond 1/100 
• 100 fps → sluitertijd rond 1/200 

Laat je foto- en video-instellingen in elkaar overlopen, dan heb je dus óf schokkerige video, óf bewogen foto’s. Door belichtingsinstellingen te scheiden, voorkom je dat. Praktisch: stel in dat je systeemcamera voor foto en video apart mag onthouden:
 

• belichtingsmodus (M, A/Av, S/Tv) 
• sluitertijd en diafragma 
• ISO en auto-ISO instellingen 

Zo kan je fotomodus vrij ademen, terwijl je videostand stabiel blijft rond die vaste 1/50 of 1/100. 

Andere kleur, ander profiel

Nog zo’n cruciaal verschil: kleur en contrast.
 

• Foto: je wilt vaak een contrastrijk beeld om scherpte en impact snel te beoordelen, zeker in de zoeker. 
• Video: je werkt liever met een vlak profiel (Log, Flat of Cine) zodat je in de montage (grading) maximale speelruimte hebt.

Als je die niet ontkoppelt, loop je óf met saaie, platte jpeg-previews in je fotowerk, óf met veel te harde, ingebakken contrasten in je video. Check daarom ook in je menu of je fotostijl / picture style / film simulation en je Log-profiel per modus los van elkaar kunt instellen. Vanaf dat moment heb je officieel twee camera’s in één body

Werk je met meerdere bodies tegelijk, dan is consistentie nóg belangrijker. Hoe dat eruitziet in de praktijk zie je in Preview Dré de Man – filmen met meerdere camera’s.

De magie van het draaischijfje: C1, C2 en C3 als superkrachten

Die C1, C2, C3 op je moduswiel zijn geen decoratie. Het zijn eigenlijk drie volledig voorgeprogrammeerde camera-personalities die je in één klik oproept. Het doel: je meest gebruikte scenario’s zo inrichten dat je op locatie alleen nog maar aan het wiel draait. 

Voorbeeldindeling voor hybride werk

Zie dit als een startpunt dat je naar eigen smaak kunt tweaken. 

C1 – Foto actie / reportage
 

• Modus: M of S/Tv 
• Snelle sluitertijd (bijvoorbeeld 1/500 of sneller) 
• Auto-ISO met bovengrens 
• Continue autofocus (AF-C), oog/gezichtsdetectie aan 
• Burst mode hoog 
• Fotoprofiel: iets contrastrijker zodat je direct impact ziet 
• Ideaal voor straat, events, kinderen, bruiloften, backstage. 

C2 – Video run & gun
 

• Resolutie: 4K 
• Framerate: 25p 
• Sluitertijd: 1/50 
• Diafragma: half tot volledig open, afhankelijk van look 
• Auto-ISO met redelijke bovengrens 
• Gezichtsdetectie AF aan 
• Videoprofiel: neutraal of licht vlak, geen extreme Log als je snel moet opleveren 
• Audiometers zichtbaar, juiste input gekozen (interne mic / shotgun / zender) 
• Dit is je stand voor “Kun je dit even filmen?” op locatie. 

C3 – Slowmotion / stylized
 

• Resolutie: 1080p (of 4K als je camera het trekt) 
• Framerate: 50p of 100p 
• Sluitertijd: 1/100 of 1/200 
• Mogelijk een andere picture style (iets meer contrast voor dramatische slowmotion) 
• Zelfde audio-setup, maar besef: bij veel slowmotion-modi wordt audio niet opgenomen 
• Goed voor b-roll: handen, details, water, beweging, hair flips.

Wil je inhoudelijke en praktische tips specifiek voor slowmotion, lees dan 10 tips voor filmen in slow-motion.

Total recall: alles wordt onthouden 

Het fijne van Custom Modes: je camera onthoudt meer dan alleen belichting. Afhankelijk van merk en model kun je per C-stand onder andere vastleggen welke AF-methode je gebruikt, welke knoppen welke functies hebben, of zebras en focus peaking aanstaan en welke stabilisatie-instellingen actief zijn. 

Draai je van C1 naar C2, dan voel je bijna letterlijk dat de camera een andere rol aanneemt. Maak er een gewoonte van om één middag te blokken om C1, C2, C3 in te stellen, die instellingen op te slaan (back-uppen) en bewust te oefenen met wisselen. Dan merk je hoe relaxed het voelt als je op locatie alleen nog “aan het wiel trekt”. 

Wat je ziet is wat je krijgt: je scherm per wereld inrichten

De elektronische zoeker en het scherm van je systeemcamera zijn geen vaste ruitjes; het zijn dashboards. En een coureur wil in de bocht andere informatie dan op het rechte stuk. Voor fotografie en video geldt hetzelfde.

Voor video is visuele data cruciaal. Op deze Sony systeemcamera zie je direct de audio-levels en het histogram in beeld.

Het foto-scherm: rust en compositie

Voor foto’s wil je meestal vooral het beeld zien, niet een kerstboom aan info. Denk aan een klein histogram in een hoek, je sluitertijd, diafragma en ISO onderin en eventueel een minimaal grid. Meer heb je niet nodig om snel composities te bouwen, expressies te vangen en te focussen op het moment. 

Kortom: houd je foto-zoeker schoon. Alles wat niet helpt bij kadrering of moment, mag uit. Foto = rust.

Wil je nóg bewuster werken met kader en rust in je beeld, lees dan Onderwerp isoleren in fotografie: zo werkt het.

Het video-scherm: informatie is je redding

Bij video ligt dat anders. Daar wil je juist meer technische feedback, omdat een clip niet even snel “bij te lichten” is met een flits, slechte audio je hele opname onbruikbaar kan maken en overbelichte highlights echt weg zijn. 

Zet in je videostand daarom minstens dit aan:
 

• Audio levels: altijd in beeld, zeker als je externe microfoons gebruikt. 
• Zebras: zodat je ziet waar je highlights clippen en je huidtinten onder controle houdt. 
• Aspect ratio markers / safe margins: handig als je zowel 16:9 als 9:16 (vertical) of 1:1 uitsneden maakt. 

Optioneel maar fijn zijn focus peaking en een duidelijke rec-indicator. Het mooie: bij veel camera’s kun je per modus (foto / video) kiezen welke overlays aan of uit staan. Maak daar gebruik van. Foto = zen. Video = cockpit.

Hoe je in de montage je shots knipt op het ritme van de muziek, lees je in Video editen op het ritme van de muziek.

Hardware en knoppen: je systeemcamera als maatpak

De echte winst voor hybride shooters zit in hoe de camera voelt in de hand. Idealiter weten je vingers in fotostand instinctief iets anders dan in videostand. Veel bodies laten je custom knoppen per modus anders instellen. Dat is goud.

Gebruik de programmeerbare knoppen bovenop je systeemcamera slim: laat ze in videomodus iets anders doen dan in fotomodus.

Custom buttons met dubbel leven

Een paar ideeën die in de praktijk goed werken:
 

• AF-ON knop: In fotomodus voor back button focus, in videomodus als focus magnifier (inzoomen om manueel scherp te stellen). 
• Fn-knop: In fotomodus wisselen tussen single AF en continuous AF, in videomodus voor zebras aan/uit of focus peaking toggle. 
• Joystick click: In fotomodus snel AF-punt resetten naar midden, in videomodus wisselen tussen gezichtsdetectie aan/uit. 

Zo voelt video letterlijk als een andere camera, zonder dat je van body wisselt. 

De rec-knop valkuil 

Bij veel systeemcamera’s zit er een klein rood rec-knopje ergens aan de zijkant. Prima in theorie, lastig in de praktijk: je moet zoeken, je drukt mis, je beweegt de camera net op het moment dat je wil beginnen. 

Beter: stel in dat je in videomodus met de grote ontspanknop kunt starten en stoppen met opnemen. Gebruik de fysieke rec-knop eventueel als back-up of B-roll trigger. Voordeel: je houdt je grip hetzelfde als bij foto’s. Minder trillingen, minder gefröbel, meer focus op de scène. 

Mini-checklist: zo maak je je camera hybride-klaar

Pak je body er echt even bij terwijl je dit leest. Loop deze checklist stap voor stap door:
 

1. Foto- en video-instellingen gescheiden? (Ja: eigen belichting en profielen per modus.) 
2. C1, C2, C3 ingesteld? (Minstens één fotostand en één videostand voor jouw meest voorkomende scenario’s.) 
3. Scherm per modus aangepast? (Foto: rustig. Video: audiometers, zebras, aspect markers.) 
4. Knoppen per modus geconfigureerd? (Minstens één knop die in video iets anders doet dan in foto.) 
5. Test gedaan? (Tien keer achter elkaar: foto → video → foto, zonder in een menu te duiken.) 

Als dit allemaal staat, ben je in de praktijk nooit meer dan een draai aan het wiel verwijderd van een bruikbare video.

Wil je daarna ook je montage- en bestandsworkflow strak organiseren, lees dan video over je video-workflow organiseren.

Omdat hybride shoots al snel dubbele hoeveelheden foto- én videobestanden opleveren, is het slim je archief daarop in te richten. In Zo kan je veilig en slim archiveren als fotograaf lees je hoe je dat praktisch aanpakt.

Heb je je camera nu onder controle en wil je naast je camera-instellingen ook je selectie en nabewerking slimmer automatiseren, lees dan AI bij fotografie: jouw creatieve co-piloot.

Tot slot: draai aan het wiel, niet aan je geluk

De kracht van je systeemcamera zit niet alleen in de sensor of de specs, maar in hoe jij het ding inricht. Zolang foto en video om dezelfde knoppen, menu’s en instellingen vechten, voelt hybride werken chaotisch. Zodra je ze uit elkaar trekt en elk een eigen stand, scherm en knoppenset geeft, voelt het alsof je twee gespecialiseerde camera’s bij je hebt. 

Kleine opdracht voor nu:
 

1. Pak je camera. 
2. Zoek in het menu de optie om foto- en video-instellingen te scheiden. 
3. Programmeer één Custom Mode (bijvoorbeeld C2) als jouw standaard videostand: juiste framerate, sluitertijd, audio in beeld, zebras aan. 
4. Test het één keer met een vriend, partner of plant als “model”. 

De volgende keer dat iemand zegt: “Kun je dit ook even filmen?”, hoef je niet meer te zuchten. Je glimlacht, draait aan het wiel en je hybride set-up doet de rest.

Wil je dat je hele proces – van kaartje tot oplevering – net zo strak loopt als je C-standen, lees dan Hoe ontwikkel je een fotografie-workflow?