Patrick Waterhouse over Restricted Images

20 augustus, 2025 - 14:00

Door: Redactie DIGIFOTO Pro

In 2011 reisde Patrick Waterhouse voor het eerst naar Centraal-Australië voor een opdracht. Deze reis plantte het zaadje voor het project dat later Restricted Images zou worden. In 2014 ging hij naar Yuendumu om voor het eerst te werken met Warlukurlangu Artists, een van de grootste door Aboriginal beheerde kunstcentra in de regio. Yuendumu zelf is een van de grootste woestijngemeenschappen en al vanaf de eerste gesprekken werd duidelijk dat men openstond voor een samenwerking met hem.

Vertrouwen als vertrekpunt

Nog voordat Waterhouse Yuendumu bezocht, had hij al tijd doorgebracht in afgelegen gemeenschappen in Centraal-Australië. Die eerdere ervaringen leerden hem het belang van rustig te werk te gaan, aandachtig luisteren en het opbouwen van relaties. Dat is ook hoe hij in 2014 begon: ‘Ik had geen agenda en het project vloeide voort uit de gesprekken die we hadden en het vertrouwen dat we over tijd opbouwden. Het was belangrijk voor mij dat het werk niet opgedrongen werd, maar voortkwam uit een gedeelde interesse om te onderzoeken wat fotografie kan zijn.’

Patrick Waterhouse, Restricted Images, whiskey is my dog, restricted with Ruth Nungarrayi Spencer, 2014-2018

Revisions

Restricted Images kwam voort uit een eerder project, Revisions, dat Waterhouse ontwikkelde tijdens zijn werk bij de Warlukurlangu-kunstcentra in Yuendumu en Nyirripi. Tijdens die periode werd hij zich steeds bewuster van de complexe en genuanceerde relatie die Warlpiri-gemeenschappen hebben met fotografie, met name rond thema’s als zichtbaarheid, rouw en cultureel erfgoed.De titel verwijst naar het spanningsveld tussen de fotografische neiging om te tonen en het culturele recht om te verbergen. In Warlpiri-gemeenschappen worden sommige beelden bewust aangepast of gedeeltelijk verborgen, als uitdrukking van respect voor de waarden, tradities en culturele zorg van de gemeenschap.

Een gesprek in plaats van een statement

Voor Waterhouse gaat het niet om het maken van een statement, maar om het voeren van een gesprek via het maakproces. Het werk stelt vragen over zichtbaarheid, auteurschap, culturele protocollen en de grenzen van representatie. In plaats van antwoorden te geven, probeert het ruimte te laten voor complexiteit. ‘Als dit project ergens over gaat, dan is het over het erkennen dat er meerdere manieren van kijken en meerdere waarheden bestaan en dat niet elk beeld volledig zichtbaar of geconsumeerd hoeft te worden.’

Patrick Waterhouse, Restricted Images, Let's Go To Mining, Jarra, Restricted with Dorothy Napurrurla Dickson, 2014-2018

Van documentaire naar samenwerking

In eerste instantie maakte Waterhouse vrij traditionele documentairefoto’s, die hij in zijn studio afdrukte en behandelde alsof ze in een galerie zouden worden geëxposeerd. Maar in plaats van ze daar te presenteren, nam hij ze mee terug naar Yuendumu voor een tweede ontmoeting. ‘Samen met de gemeenschap bekeken we de foto’s, spraken erover en bepaalden we hoe ze aangepast moesten worden. Vaak schilderden de geportretteerden zelf de beperkingen, traditionele stippen, direct op de foto’s.’ Dat proces gaf de mensen in beeld directe zeggenschap over hoe ze werden gerepresenteerd.

Waterhouse vertelt dat hij fotografie eigenlijk altijd als een samenwerkingsproces benadert , maar dat dit in Restricted Images veel explicieter en centraler aanwezig is. ‘Elk werk in de serie is tot stand gekomen via gedeeld auteurschap, met dialoog, onderhandeling en gezamenlijke besluitvorming. In eerdere projecten beïnvloede samenwerking voor de structuur of inhoud achter de schermen, maar hier is die samenwerking in het uiteindelijke beeld verankerd. De betekenis van elk werk ligt niet in het moment waarop de sluiter werd ingedrukt, maar in het voortdurende proces van reflectie en ingreep dat daarop volgde.’

Samenwerking in de tentoonstellingsruimte

De samenwerking beperkte zich niet alleen tot het beeld, maar ook tot de manier waarop het werk de wereld in kwam. Toen het tijd was om Revisions tentoon te stellen, werkte hij opnieuw samen met de gemeenschap. ‘Ik bouwde een schaalmodel van de tentoonstellingsruimte in het Rautenstrauch-Joest Museum in Keulen,’ waar de eerste grote museumpresentatie van Revisions plaatsvond. Samen maakten we beslissingen over de indeling, volgorde en presentatie.’ Dit gaf de gemeenschapsleden die niet naar Europa konden reizen een goed beeld van hoe het werk zou worden getoond en hoe het door een buitenlands publiek ervaren zou worden. Onlangs reisde de tentoonstelling naar het Whitby Museum, waarmee het project voor het eerst in het Verenigd Koninkrijk werd gepresenteerd. ‘Uiteindelijk is dit een samenwerkingsproject op elk vlak en doordat de conversatie eromheen nog steeds actief is, blijft het werk veranderen en is het eigenlijk nooit “af”.’

Patrick Waterhouse, Restricted Images, Satellite Image of Yuendumu, Revised with Sabrina Nangala Robertson, 2014-2018

Bereiken zonder einddoel

Op de vraag of hij met het project heeft bereikt wat hij wilde bereiken, zegt Waterhouse dat er verschillende manieren zijn om die te beantwoorden. ‘Aan de ene kant heb je het formele antwoord: blijft het werk visueel en conceptueel overeind? Aan de andere kant is het samenwerkingsproces: was het respectvol, doordacht en betekenisvol voor iedereen die erbij betrokken was? In beide opzichten hoop ik dat we daarin zijn geslaagd.’ Hij begon het project echter niet met een duidelijk beeld van wat ‘succes’ zou betekenen en werkte niet naar een einddoel. ‘De betekenis van het werk onthulde zich tijdens het maken, door de relaties, de gesprekken en de beslissingen die elk werk vormgaven.’

Vooruitblik

Waterhouse blijft in de nabije toekomst vragen onderzoeken rond auteurschap, zichtbaarheid en de circulatie van beelden, en hoe betekenis in de loop van de tijd en door context kan veranderen. ‘Ik ben vooral geïnteresseerd in hoe de betekenis van fotografie niet uitsluitend in het beeld zelf besloten ligt, maar wordt gevormd door de systemen, mensen en structuren eromheen.’ Wat hem het meest enthousiasmeert, is het vinden van manieren om de vanzelfsprekende verhalen die we aan beelden toeschrijven, te ontregelen of te bevragen, en werk te creëren dat ruimte laat voor meerduidigheid, verschil van inzicht en dialoog. ‘Welke vorm dat ook aanneemt, die drijfveer blijft mijn werk richting geven’

Met Restricted Images daagt Waterhouse ons uit om anders te kijken en te accepteren dat niet alle beelden bedoeld zijn om volledig onthuld te worden.

IN-DEPENDANCE by IBASHO presenteert van 13 tot en met 16 november het werk van Patrick Waterhouse op de 28ste editie van Paris Photo. In het historische Grand Palais toont de Antwerpse galerie een selectie uit zijn serie Restricted Images. Waterhouse is alle dagen aanwezig in de booth.

Het gelijknamige kunstboek Restricted Images - Made with the Warlpiri of Central Australia van Patrick Waterhouse is te koop in de galerie van IN-DEPENDANCE en verkrijgbaar in hun online bookshop.