Fotografiereis Indonesië:

Tekst en fotografie  Ivo Mostert, Ambassadeur DIGIFOTO Pro 

Dit artikel is gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 3.2025

Wat neem je mee en waarom? 

De voorbereiding van een reis waarin fotografie een belangrijke rol speelt, begint voor mij meestal met een paar vragen. Wat voor soorten situaties ga ik waarschijnlijk tegenkomen op de gekozen bestemming? Denk aan thema's als natuur- en stadslandschappen, straatfotografie, wildlife, beweging of nachtopnames. Daarna volgt: wat wil ik ongeveer vastleggen, welke sfeer hoop ik te vangen en welke apparatuur zou daar mogelijk bij kunnen passen? Naast camera, lenzen, statief en filters zijn ook kleinere onderdelen belangrijk. Ik neem altijd meerdere schoonmaakdoekjes mee voor mijn lenzen, een lenspen, een blaasbalg (ook wel lensblower genoemd), extra accu's en geheugenkaarten, een afstandsbediening en een setje inbussleutels. Deze items lijken klein, maar kunnen onderweg het verschil maken als je werkt in vochtige of stoffige omstandigheden of snel moet schakelen.  

Voor deze reis had ik drie hoofdthema's in mijn achterhoofd: 

1. Wildlife, met name het   fotograferen van orang-oetans in Kalimantan. 
2. Landschappen, vulkanen, rijstterrassen, jungle en kustgebieden. 
3. Straatbeeld & architectuur, Java biedt een rijke mix van historie, cultuur en moderniteit.  

Op basis daarvan maakte ik een inschatting van wat ik aan gear nodig zou kunnen hebben. Ik fotografeer met de Canon 5D Mark IV en besloot drie objectieven mee te nemen:  

• Canon EF 16-35mm f/4.0L IS USM. Mijn favoriete lens voor landschappen en stedelijke fotografie. Dankzij het brede perspectief leent deze lens zich uitstekend voor het vastleggen van weidse uitzichten.  
• Canon EF 24-105mm f/4.0L IS USM II. Een veelzijdige allround lens die ik gebruik in uiteenlopende situaties. Ideaal voor onderweg, als ik niet te veel wil wisselen van lens. Deze lens is bovendien erg geschikt voor straat- en streekfotografie: perfect om het dagelijks leven vast te leggen zoals je het onderweg tegenkomt. 
• Voor wildlife zoals orang-oetans en vogels gebruikte ik een Sigma 150-600mm f/5-6.3 DG OS HSM Contemporary. Het extra bereik is nodig om wildlife goed vast te leggen, zeker wanneer je dieren op gepaste afstand wilt fotograferen zonder ze te storen in hun natuurlijke gedrag.  
• Daarnaast is deze lens ook ideaal om in te zoomen op structuren in het landschap, zoals de steile randen van een vulkaankrater of details in een bergwand, waarmee je meer abstracte of grafische composities kunt maken binnen een weids landschap. 
• Qua ondersteuning koos ik ervoor mijn Sirui W2204-statief met K-20II balhoofd mee te nemen, stevig, waterbestendig en in te zetten als monopod. Zeker bij het gebruik van de 150-600mm lens of lange sluitertijden bij watervallen, zonsopkomsten, zonsondergangen of mogelijk nachtopnames is een statief onmisbaar. Tot slot besloot ik mijn filtersysteem mee te nemen. Ik koos voor een polarisatiefilter, een medium grijsverloopfilter van 3 stops en een grijsfilter van 3 stops. 

'Ik probeer mijn tas niet te vol te stoppen maar wel voorbereid te zijn'

Deze gaven mij extra controle over reflecties, belichtingstijden en contrasten in landschapsfotografie. Ik probeer mijn tas niet te vol te stoppen, maar wél voorbereid te zijn op de situaties die ik verwacht tegen te komen. Je weet het nooit helemaal van tevoren, het blijft een kwestie van inschatten, keuzes maken en onderweg aanpassen als dat nodig is.  

Fotografiereis in het ritme van Indonesië 

De fotografiereis in Indonesië begon in Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo. We bezochten onder andere Tanjung Puting National Park én de levendige stad Banjarmasin, bekend om haar drijvende markt. Daar zagen we het lokale leven letterlijk op het water plaatsvinden. Een fascinerend samenspel van handel, traditie en ritme. Het leven op en langs de rivier voelde als leven in en met de natuur. De jungle ontwaakte langzaam, precies het soort ervaring waar we op hoopten tijdens deze reis. Als reiziger met een camera in mijn tas liet ik me graag meevoeren in dat natuurlijke ritme. Ochtendmist boven het water, het gekrijs van gibbons en dan plots die magische ontmoeting met een orang-oetan in het wild. Dergelijke momenten zijn zeldzaam, vluchtig en onvergetelijk. In Java waren het juist de contrasten die mij fascineerden. 

Jakarta is modern, druk en westers, terwijl Yogyakarta een stuk lokaler en cultureler aanvoelt. Hier vond ik eenvoud, ambacht en veel kleur, wat zich ook in de foto's weerspiegelde. Absolute hoogtepunten waren de avonturen rond de vulkanen Bromo en Ijen. De beklimming van beide vulkanen vond plaats in de nacht, met zaklampen en camera's in de aanslag. Het spel van licht bij eerste dageraad, de rookpluimen, het intens blauw van het zwavelmeer, het is fotografie onder bijzondere omstandigheden. We hadden de stille hoop om deze plekken ook onder een heldere sterrenhemel vast te leggen, maar door bewolkt weer bleef dat helaas uit. Toch hoorde dat juist bij de charme van deze reis, je neemt het zoals het komt. Tussen al dat natuurgeweld ontdekten we ook hidden gems, kleine wandelingen door de jungle naar verborgen watervallen, waar niemand anders was en waar het licht precies  goed viel. 

Elke locatie vroeg om een andere aanpak: 

• Tanjung Puting en Banjarmasin: werken met lange lenzen, geduld en snel kunnen schakelen tussen onderwerpen. Licht is hier diffuus en situaties kunnen snel veranderen. 
• Yogyakarta: veel interactie met mensen, snelle situaties in kleine steegjes, werken met vaste brandpunten om dicht op het onderwerp te komen. 
• Vulkanen en verborgen watervallen: gebruik maken van het eerste en laatste licht, filters inzetten om contrastverschillen te beheersen, en werken met lange sluitertijden voor zachte stromingseffecten. 
• Belangrijk is ook om tijd te maken voor spontane momenten. Tijdens een onverwachte stop bij een nauwelijks aangegeven waterval, die we samen tegenkwamen, ontstond een van mijn favoriete foto's. Terwijl we genoten van het moment, kon ik het beeld vangen dat voor mij alles samenvatte: het juiste licht, een onverwachte plek en volledige aandacht.  Dat is de magie van reizen: het onverwachte omarmen. 

Het verhaal verder vertellen 

Terug in Nederland begint het proces van selectie en nabewerking, liefst zo snel mogelijk, zolang de herinneringen nog vers zijn en de beelden context hebben. Omdat we samen na elke reis ook een analoog album maken, richt de selectie zich niet alleen op sfeer, licht en scherpte, maar ook op de route en op herkenbare momenten per locatie. Zo ontstaat er vanzelf een visueel verhaal dat onze reis weerspiegelt. 

Mijn workflow: 

• Selectie: in Lightroom maak ik eerst een grove selectie op basis van sfeer, licht en scherpte. 
• Bewerking: ik werk in series, waarbij kleurgebruik, contrast en uitsnede worden afgestemd op route en onderwerp. Dat zorgt voor een logische volgorde en samenhang in de uiteindelijke reeks. Junglebeelden bewerk ik bijvoorbeeld subtieler dan vulkanen bij zonsopkomst. Zo krijgt elk thema zijn eigen uitstraling, en ontstaat binnen elk onderwerp een consistente look-and-feel. Het gaat mij er niet om iets te reconstrueren, maar om het gevoel van het moment te behouden. 
• Export en archivering: alles wordt in hoge resolutie geëxporteerd (RAW & JPEG), en vervolgens gearchiveerd in meerdere back-ups, inclusief cloudopslag. 

Nabewerking is voor mij geen truc, maar een verlengde van mijn blik. Door kleine aanpassingen versterk ik wat ik op locatie al heb gezien en gevoeld. Goede beelden worden in de bewerking verfijnd: kleuren kunnen net iets meer tot leven komen, contrasten worden sterker aangezet of storende elementen subtiel verminderd. De essentie van het beeld blijft behouden, maar het krijgt net wat meer kracht en richting. 

'Nabewerking is voor mij geen truc maar een verlengde van mijn blik'

Herinneringen tastbaar maken 

Eén van de krachtigste dingen die je kunt doen als fotograaf is je werk printen. Een print dwingt je tot keuzes, maakt het werk tastbaar en geeft het de aandacht die het verdient. Het belangrijkste tastbare resultaat van onze reis is het analoge fotoalbum dat we zelf samenstellen: afdrukken, plakken, beschrijven,  het hele proces helpt om de reis opnieuw te beleven én bewust stil te staan bij wat je hebt gezien. Het zorgt voor een blijvende herinnering die een scherm nooit helemaal kan vervangen. Daarnaast kan het afdrukken van je dierbaarste herinneringen als een vergrote print of kunstwerk voor aan de muur een waardevolle toevoeging zijn. Denk na over formaat,  

materiaal (bijvoorbeeld fine-art papier of dibond) en plek. Een beeld dat je op een scherm mooi vindt, krijgt in print vaak een heel andere beleving. Let op: dit is persoonlijk en kan per persoon verschillen. Er zijn tegenwoordig talloze mogelijkheden om tot een mooi naslagwerk te komen, digitaal of analoog.  

Wat deze reis me opnieuw liet zien, is dat fotografie niet alleen gaat  over vastleggen, maar over vertragen. Door het ritme van de omgeving aan te nemen, door te kijken, te wachten, te luisteren. Indonesië is een visueel rijk land, waar licht, kleur, structuur en menselijkheid samenkomen Of je nu met een rugzak en een systeemcamera op pad gaat, of alleen met een smartphone reist: denk na over wat je wilt vangen. Maak ruimte voor het onverwachte, en geef jezelf de tijd om te zien. Deze reis herinnerde me eraan hoe waardevol het is om écht te kijken. Fotografie helpt me mijn momenten bewuster te beleven en stil te staan. bij wat anders vluchtig voorbij zou gaan. 

Wil je meer zien van ambassadeur Ivo Mostert bekijk zijn website https://www.originalmostert.nl/ of volg hem op Instagram via @originalmostertphotography

(Zelfportret Ivo Mostert)