De toekomst van het JPEG-formaat in fotografie

Wat is JPEG en waarom was het zo succesvol (en is)?

JPEG (Joint Photographic Experts Group) is een compressieformaat dat data reduceert om de bestandsgrootte te minimaliseren zonder al te veel merkbaar kwaliteitsverlies. Het grote voordeel is dat JPEG compatibel is met vrijwel elk systeem. Of we het nou hebben over camera's, die vrijwel allemaal in JPEG kunnen schieten, bewerkingssoftware of besturingssystemen: JPEG wordt breed ondersteund. Het kleine formaat van een JPEG maakt het ook handig voor opslag. Hierdoor is het versturen en laden van een JPEG vaak ook erg snel. Dit maakt het ideaal voor sociale media, e-mailverzending en online gebruik. 

Nieuwe uitdagers aan de horizon

Met de komst van steeds meer beeldmakers door de adoptie van de smartphonecamera en de democratisering van het fotografievak (een onderwerp waar ik veel over zou kunnen vertellen, maar dat buiten de omvang van dit artikel valt), zijn er ook meer compressie- en opslagmethoden bijgekomen. 

• HEIC/HEIF (High Efficiency Image Format) biedt betere compressie en beeldkwaliteit dan JPEG. Dan zou je denken: 'iedereen stapt over!' Maar dit formaat heeft een groot minpunt: het wordt vrijwel alleen op Apple-apparaten en dan specifiek op de iPhone gebruikt. Hoewel ik mij niet wil mengen in de langslepende technologische strijd tussen Apple en Android, blijft het onhandig om HEIC te gebruiken buiten het Apple-ecosysteem. 
• AVIF (AV1 Image File Format) is een modern, open-source afbeeldingsformaat dat ontwikkeld is door de Alliance for Open Media. Het staat bekend om zijn efficiënte compressie, ondersteuning voor HDR en hoge beeldkwaliteit bij lage bestandsgrootte. AVIF wordt steeds vaker ondersteund in webbrowsers en designsoftware, en wordt gezien als een van de krachtigste alternatieven voor JPEG, vooral voor online gebruik.
• WebP is een afbeeldingsformaat ontwikkeld door Google dat bedoeld is om foto's op het web sneller te laden. Het combineert de voordelen van JPEG (compressie), PNG (transparantie) en GIF (animaties) in één enkel formaat. WebP ondersteunt zowel verliesvrije als verlieslatende compressie, en is breed compatibel met moderne browsers, waardoor het zeer geschikt is voor websites en digitale platforms.

Nadelen van JPEG in het huidige tijdperk

Naast dat JPEG gezien kan worden als een verouderde compressiemethode, heeft het in het moderne tijdperk een aantal grote minpunten. Zo zijn de kleuren beperkt tot 8-bit en zal je bij het bewerken ervan al snel tegen compressieartefacten aanlopen. Daarnaast is het software uit 1992 en is er dus geen rekening gehouden met HDR, 10-bit kleurbereik en video-integratie. Hierdoor is JPEG niet erg toekomstgericht. 

Wat gebruiken professionals tegenwoordig?

Professionele fotografen of serieuze hobbyisten gebruiken eigenlijk altijd RAW-formats voor bewerking en archivering. Meestal zullen zij de foto na de bewerking converteren naar JPEG voor eindgebruik. Toch winnen de eerder genoemde alternatieven aan terrein, vooral als we het hebben over foto's op smartphones, webgebruik en media. 

Wat betekent dit voor fotografen?

JPEG blijft voorlopig relevant en verdwijnt voorlopig niet. Maar wees je er wel van bewust dat het langzaam terrein verliest. Als ik een voorspelling mag doen: JPEG blijft bestaan, maar het gebruik ervan zal versplinteren. Wat ik daarmee bedoel is dat er steeds meer mensen zullen overstappen naar allerlei verschillende formaten — en zo ook bedrijven en particulieren die beelden afnemen. 

Je zit nog wel even goed met JPEG, maar kennis nemen van andere formaten zal met de tijd belangrijker en belangrijker worden. Ook publicatie- en bewerkingssoftware merken dit en ondersteunen steeds vaker AVIF en HEIC. 

Conclusie

Zoals net al gezegd, JPEG verdwijnt echt niet van de een op de andere dag. Maar de toekomst lijkt hybride: met meerdere formaten voor verschillende doeleinden. Voor de fotograaf van de toekomst is het dus zaak om mee te bewegen en te experimenteren met nieuwe standaarden. Test daarom eens een keer hoe jouw workflow reageert op een ander formaat en kijk ook hoe andere platforms zoals Lightroom en Photoshop ermee omgaan.