Boekrecensie: De genade van een krimpende geest

Van dichten hebben we op de redactie een stuk minder kaas gegeten dan van fotografie, zoveel is duidelijk. We gaan er dus maar gemakshalve vanuit dat je oprecht tevreden mag zijn wanneer Maaike Meijer, literair en journalistiek publiciste, positief reageert op je dichtdebuut, genaamd De genade van een krimpende geest. “Wat een rake poëtica wordt daar geformuleerd, meteen maar in het eerste gedicht van de bundel. Deze poëzie is niet speciaal mooi, maar doorgroefd, doorleefd, doorsneden van alles wat het leven en de poëzie de moeite waard maakt: intensiteit, verdriet dat niet veraf ligt van geluk en vice versa.” Ons gaat het uiteraard meer om de foto's.

Twee vliegen in één klap

De Nederlands/Friestalige gedichten van Irene Bal worden in De genade van een krimpende geest namelijk geflankeerd door foto's van Ronald Arthur van Schaik. Volgens de uitgever, Philip Elchers, is het boek door de gelijkwaardige verdeling van gedichten en foto's zowel als fotoboek met gedichten of als dichtbundel met foto's te beschouwen. Twee vliegen in één klap natuurlijk. Dat de nadruk op de gedichten ligt blijkt echter uit het feit dat Irene met één van die gedichten in een gedichtenwedstrijd bij de top 20 zat en deze eerder verscheen in een andere bundel. Van fotograaf Ronald is enkel bekend dat hij docent fotografie en mediavorming is en dat hij is opgeleid tot multimediaal ontwerpen en interaction designer.

Fotografie

Qua fotografie is De genade van een krimpende geest dan ook niet heel hoogdravend. De foto's missen iedere samenhang en hoewel er uitzonderlijk mooie landschapsfoto's tussen zitten, twijfel je bij sommige over de publicatiewaarde. Net zo min als dat er samenhang in de collectie zit, is er ook geen lijn in de foto's te ontdekken. Het gros is overduidelijk in Nederland geschoten, terwijl andere de Engelse kust of een buitenlands straattafereel lijken voor te stellen. Uitleg ontbreekt. Door de afwisselingen in zowel het formaat als het kleurenspel hebben de foto's naast een illustratieve ook een afleidende werking; voor als je het boek niet gekocht heb voor de gedichten. De combinatie roept meer vragen dan antwoorden op, wat voor een onduidelijk samenraapsel zorgt.      

Liefdesverklaring

“Irene Bal schrijft gerijpte gedichten die je niet associeert met het werk van een debutant maar van een door de wol geverfde dichter, die toch niets van haar naturel verloren heeft. Of beter: het naturel is bij haar de kern van de poëtische zaak. Verstaanbaar, helemaal in de roos, bij tijden nuchter, wonderschoon en heel eigen”, besluit Maaike Meijer haar beoordeling. Over de fotografie in De genade van een krimpende geest laat zij zich niet uit. Waarschijnlijk hadden ze anders haar tekst ook niet prominent op de achterkant gezet. Ohja, de Friese vertalingen dienen volgens Irene verder geen enkel doel, maar dienen als niets meer dan een liefdesverklaring aan het Fries. Dat is het boek in ieder geval niet voor de fotografie.

Foto's © Ronald Arthur Schaik