Wat zijn quadtones en hoe maak je ze?

Tekst en fotografie: Dré de Man

Analoog

Zelfs in analoge fotografie is zwart-wit niet zwart-wit. De reden daarvoor is simpel: echt zwart en echt wit bestaat niet. Zwart zou volkomen donker moeten en zijn en wit volkomen licht. Maar zelfs daarvan afgezien hebben beide tinten (eigenlijk mag je het geen kleuren noemen) altijd een kleur. Als je het uitdrukt in helderheden van rood, groen en blauw, waarbij 0 helemaal zwart is en 255 helemaal wit, dan is het niet 0,0,0, maar eerder 5,3,3 of 7,4,4. Voor wit geldt hetzelfde, daarom worden aan tandpasta, waspoeder en wit papier kleine blauwe kleurkorreltjes toegevoegd. Druk je zwart-witfoto’s af op een op een fotoprinter met zwart-wit cartridges dan hebben die ook vaak een lichte tint. Verder kun je papier kopen met een gelige tint, of juist eerder bijna blauw, koel-wit.

 

 

Ook analoog fotopapier is niet helemaal wit. Je kunt zelfs speciaal warmtoon fotopapier kopen. Dan is er nog geelachtig fotopapier, soms chamois genoemd (chamois is Frans voor gems, dus gemskleurig).

Verder kan de papierontwikkelaar de kleur beïnvloeden, maar dan van de donkere partijen van het beeld, niet van het papier zelf. Zo heeft Amaloco de papierontwikkelaar AM 1001 voor een warme 

toon en AM 2002 voor een koele toon. 

Druktechnieken

Maar wat doe je als je zwart-witfoto’s in een tijdschrift of boek een kleurtje wil geven? Ook dan zijn er allerlei mogelijkheden. Allereerst kun je drukken met zwart en een extra kleur, ook wel steunkleur genoemd. Photoshop is erop ingericht om foto’s te maken die bedoeld zijn voor druktechnieken met maar twee kleuren inkt, dus niet voor vierkleurendruk. Waar je bij een gewone foto in RGB de kanalen rood, groen en blauw hebt (of in CMYK cyaan, magenta, geel en zwart), heb je bij een duotone in Photoshop zwart en een steunkleur, bijvoorbeeld een of andere Pantone kleur.

 

 

Zo’n speciale Photoshop-bestand kan voor drukwerk gebruikt worden. Je maakt dan dus een duotone, een foto die geen kleurenfoto is, ook geen zwart-witfoto, maar iets daartussenin. Een duotone is namelijk, de naam zegt het al, opgebouwd uit twee kleuren.

Als je het heel ingewikkeld wil maken bij het drukken, kun je de drukker ook zwart en twee speciale inkten laten gebruiken, of zelfs drie. Dan maak je dus een tritone of een quadtone.

Maar wat als je zo’n foto op internet wil zetten? Dan moet je die speciale combinatie van inktkleuren weer vertalen in een  ‘gewone’ RGB-kleuren. Dat doe je door op het eind de modus RGB te kiezen. Het lijkt ingewikkeld maar het is de beste manier om duo-, tri- en quadtones te maken die in feite heel gewone jpg’s of TIFF’s zijn – maar dan wel met ongewoon uitziende kleuren. Als je het nu nog niet helemaal begrijpt, dan is dat niet erg. Kijk hierna maar naar de tutorials, dan wordt het vanzelf duidelijk.

Als je een zwart-witfoto met een kleurtje op een website wil plaatsen of wil voorbereiden voor ‘gewone’ vierkleurendruk in boek of tijdschrift, of zelf wil printen, kun je ook van die oude technieken in Photoshop (en deels in Lightroom) gebruik maken. Afhankelijk van het aantal kleuren dat je gebruikt, noem je dat een quadtone (vier kleuren), tritone (drie) of duotone (twee). Je begint dan met een zwart-witfoto, maakt er bijvoorbeeld een tritone van en ‘vertaalt’ die foto in een heel gewone RGB-foto, zodat hij overal afgedrukt en getoond kan worden.

In Lightroom Classic kun je het effect vrij eenvoudig nabootsen, maar echte quadtones maak je daarmee niet. Maar met een beetje geluk en wat geduld kom je een heel eind. Photoshop maakt het je ook vrij gemakkelijk en heeft al een hele serie kant-en-klare duo-, tri-, en quadtones. Maar de mooiste quadtones maak je zelf.

 

 

Dit is een artikel uit DigifotoPro 2.2024. lees hem hier digitaal!