Spotlight interview: Esmeralda Holman fotografeert verlaten gebouwen

Dit artikel is geschreven door Nina Oomen en is gepubliceerd DIGIFOTO Pro 2.2022

‘Het enige wat ik achterlaat zijn mijn voetstappen’

Esmeralda begon pas laat met studeren en had toen al twee kinderen. Hiernaast had ze ook nog een bijbaantje in de horeca. Toch heeft de passie voor fotografie nooit bij haar ontbroken. ‘Ik had in die tijd een doka gebouwd in de badkamer en voordat ik het wist stond ik daar hele nachten foto’s te ontwikkelen. Dit drukke leven eiste uiteindelijk wel zijn tol en toen kroop fotografie helaas een beetje naar de achtergrond,’ vertelt ze. Dit speelde zich af rond 1995.

Zodra de smartphone met camera op de markt kwam, begon Esmeralda weer met fotograferen. Toen haar telefoon kapot ging realiseerde ze zich dat ze niet zozeer de telefoon miste, maar de camera die erop zat. Daarom kocht Esmeralda in 2015 haar eerste digitale camera. Daarna gooide ze alle remmen los. ‘Mijn grootste passies zijn landschap- en urbex fotografie, maar ik verdien mijn brood met het fotograferen van eten,’ vertelt ze. 

In 2019 begon Esmeralda eindelijk aan haar lang uitgestelde droom: een opleiding Fotokunst op de IKO kunstacademie in Hoogstraten (België). ‘Toen ik op de middelbare school zat wilde ik al naar de kunstacademie maar ik was altijd bang dat ik niet goed genoeg was.’ vertelt ze.

‘Dit is een kerk in Tsjechië in een heel klein dorpje, de enige kerk daar. De kerk dreigde in te storten en er werd een project gestart om een aantrekkelijke plek te maken voor urban explorers in de hoop dat zij vrijwillige bijdragen zouden doen om de kerk weer op te kunnen knappen. Toen ik daar was waren ze het dak aan het renoveren, dus het project heeft zeker nut. Dit is één van mijn favoriete foto’s.’

Urbex

Urban exploring, afgekort urbex, is het bezoeken, fotograferen en documenteren van infrastructuur gemaakt door de mens. Dit zijn vaak verlaten gebouwen of niet openbaar toegankelijke locaties. De passie voor urbex begon al toen Esmeralda een jaar of acht was. Er was toen bij haar in de buurt een verlaten fabriek waar ze altijd speelde. ‘Ik vond het geweldig, zo’n verlaten fabriek. Toen ik wat ouder was verhuisde mijn basisschool naar een nieuwe locatie en al snel klom ik door de kapotte ruitjes van het oude schoolgebouw om rond te kijken. Ik heb er nog steeds een litteken van.’ 

In die tijd had haar hobby nog geen naam, maar later leerde ze dat het onder “Urban exploring” viel. ‘Toen ik mijn camera had gekocht, leek het me leuk om deze passies te combineren. Ik wilde al verlaten panden fotograferen voordat ik überhaupt wist dat dit een heel fotografie genre was.’

De spanning

Hoewel urbex een populair genre is in de fotografie, is en blijft het wel illegaal. Dat is dan ook direct wat het meeste aantrekt. Er komt veel spanning kijken bij zo een trip en het bezoeken van een leegstaand pand kan ook nog eens gevaarlijk zijn. ‘Het is ook zeker niet aan te raden om dit in je eentje te doen,’ waarschuwt de fotografe. ‘Naast dat er verslaafde daklozen of zelfs criminelen in een gebouw kunnen verblijven, staan veel gebouwen vaak op instorten. Ik ben wel eens met een vriendin bij een verlaten gebouw geweest en toen is ze door de vloer gezakt. Als er zoiets gebeurt is het wel handig om iemand bij je te hebben die hulp kan halen.’

‘Hij kwam schietend achter ons aan gerend, ik was toen wel echt heel bang’

Omdat het illegaal is, bestaat de kans dat je wordt opgepakt. ‘De truc is om zo snel mogelijk foto’s te maken en zo snel mogelijk weer weg zien te komen.’ Esmeralda is meerdere keren opgepakt in het buitenland en ook wel eens een land uitgestuurd. ‘Ik was ooit met een groepje in een verlaten restaurant toen er opeens politie kwam met honden, politieauto’s en zelfs een helikopter. Al gauw bleek dat er in dat dorp veel inbraken werden gepleegd en de politie dacht dat wij de inbrekers waren.’ Gelukkig liep het voor Esmeralda met een sisser af. ‘We kregen flink op onze kop, maar ze hadden gelukkig snel door dat wij niet de club waren die ze zochten.’ 

Hoewel een grote politiemacht intimiderend kan zijn, was dat niet het engste dat de avonturier ooit achter zich aan had: ‘Ik heb meegemaakt dat een eigenaar of de buurman ons met een jachtgeweer van het terrein af schoot. Hij kwam schietend achter ons aan gerend, ik was toen wel echt heel bang.’ 

ContrlRoom

Eén van Esmeralda’s favoriete foto’s is ContrlRoom. Deze locatie staat in haar top vijf lijstje van moeilijkst te betreden. De foto is gemaakt in de controlekamer van een energiecentrale die bestond uit meerdere gebouwen. In één van die gebouwen waren nog steeds mensen aan het werk, dus het was heel lastig om ongezien naar binnen te komen. ‘We moesten via een ander gebouw naar binnen en van daaruit daar naar het middelste gebouw zien te komen en ook nog eens een paar verdiepingen hoger. Dat lukte alleen door op een groot apparaat te klimmen dat besmeurd was met olie. Dit was erg zwaar en het was ook nog eens donker, dus erg gevaarlijk. Het apparaat was wel twee verdiepingen hoog.’

‘Ik vind het heel belangrijk om een plek achter te laten zoals ik het had gevonden’

Toen ze eindelijk boven waren, konden ze via een gat in de muur naar het juiste gebouw, maar het vinden van een deur naar de controlroom bleek nog een obstakel. ‘In totaal waren we wel zo’n vier uur bezig om in die controlroom te komen. Dat was vermoeiend, maar als je er eenmaal bent dan voel je je zo euforisch!’ 

Eenmaal binnen was het gevaar nog niet geweken. ‘In die ruimte echode ieder geluid, dus we moesten extreem stil zijn en bukken voor ramen met uitzicht op het gebouw ernaast waar nog mensen aan het werk waren. Ik was erg bang om opgepakt te worden,’ geeft ze toe. ‘De locatie was in Hongarije en ik wist niet veel van de gevolgen. Door dit avontuur alleen al ben ik super trots op deze foto.’

Locaties

Meestal is Esmeralda heel geheimzinnig over de locaties die ze fotografeert, maar in dit interview was ze erg open. Twee extra voorbeelden van gave locaties die ze heeft bezocht zijn de Buzludzha, een communistisch monument in Bulgarije, en een textielfabriek in Italië. ‘Het mooiste is het natuurlijk wanneer een verlaten gebouw nog een beetje intact is. In Nederland zul je dat niet gauw vinden, maar in het buitenland nemen ze vaak niet eens de moeite om een pand leeg te halen. Soms tref ik zelfs een kasteel aan dat nog helemaal is ingericht. Dan is het net alsof je de Middeleeuwen instapt.’ 

Werkwijze

Esmeralda geeft toe dat ze van te voren eigenlijk nooit een concept bedenkt. Maar doordat ze inmiddels veel ervaring heeft met urbex fotografie en al een hoop mooie dingen heeft gezien, gaat ze niet zomaar overal meer heen. ‘In het begin ging ik gewoon alles af, maar nu kies ik na onderzoek specifiek een gebouw uit wat ik graag zou willen bezoeken en dan vlieg ik erheen om het te fotograferen.’ 

Urbex fotografie is volgens Esmeralda heel eenvoudig, tenminste, het binnendringen van het gebouw en uitkijken om niet opgepakt te worden buiten beschouwing gelaten. ‘Je moet alleen letten op de belichting. Soms heb je lange sluitertijden nodig, maar dat maakt vaak niet uit, omdat er niks beweegt.’

Essentieel is het volgens Esmeralda dat je respectvol omgaat met de plekken die je bezoekt. ‘Ik heb echt prachtige dingen gezien, maar nog nooit iets meegenomen of vernield. Ik vind het heel belangrijk om een plek achter te laten zoals ik het had gevonden,’ vertelt de fotografe. Een veel gebruikte slogan in de urban fotografie is ook: “Take only photos, leave nothing but footsteps”. 

In de cameratas van Esmeralda Holman

‘Voor urbex fotografie heb ik een FUJIFILM X-T3, FUJINON XF 10-24mm F/4.0 R OIS en een statief. Een statief is echt een must voor urbex fotografie. Ik heb ook altijd snacks en water bij me omdat ik soms wel een paar uur bezig ben om bij een locatie binnen te komen en sommige locaties zijn enorm groot. Ik draag ook altijd veilige kleding en stevige schoenen.’

‘Deze villa werd gebouwd in de zeventiende eeuw en in 1868 gekocht door Agostino Sbertoli, die een gezondheidscentrum wilde creëren voor rijke families. Een van zijn zonen kreeg psychische stoornissen en Sbertoli wijdde zijn verdere leven aan het vinden van een remedie voor zijn zoon. Zijn pogingen bleken tevergeefs en de jongen stierf. Sbertoli besloot al zijn rijkdom te schenken in een poging iedereen met dezelfde psychische stoornissen te helpen genezen.’

‘Dit vliegtuigtype (Nord N-2501) is onder andere gebruikt door de Franse luchtmacht. Het is ontwikkeld in de jaren veertig. De eerste vlucht was op 10 September 1949 en het voertuig i in dienst gesteld door de Franse Luchtmacht op 6 december 1953. Het heeft bijzondere bekendheid verkregen als gevolg van het gebruik ervan tijdens de Suezcrisis van 1956. Tijdens de openingsfase van de Anglo-Franse operatie werden Franse parachutisten met succes gedropt op verschillende strategische locaties, zoals direct ten zuiden van Port Said en Port Fouad in Egypte.’

‘In Italië bestond tot eind jaren zeventig een opmerkelijke regel dat wie in een gesticht verbleef, geen burgerrechten bezat. Aan deze situatie kwam een eind door speciale wetgeving (Basaglia-wet in 1978) die in sommige delen van Italië zeer snel tot sluiting van de gestichten leidde. Hierdoor zijn er in Italië veel verlaten psychiatrische instellingen te vinden.’

Dit artikel is geschreven door Nina Oomen en is gepubliceerd DIGIFOTO Pro 2.2022