Pascal Mannaerts staat vroeg op om de wereld vast te leggen in fotoserie: Good Morning!
Dit artikel werd geschreven door Christel de Wolff en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 2.2021. Bestel deze editie op papier of lees 'm online in onze webshop.
Reisfotografen opgelet: DIGIFOTO TRAVEL SPECIAL, boordevol inspiratie!
In deze online Travel special van DIGIFOTO nemen we je mee op reis door middel van prachtige foto’s en inspirerende interviews. Laat je verrassen door de veelzijdigheid aan materiaal. Reis de ene bladzijde naar Chili, sla om en je bevindt je op Antarctica. Ontmoet volkeren in landen hier ver vandaan of maak kennis met de jongeren in de Amsterdamse Bijlmer. Kortom, de digitale DIGIFOTO Travel editie houdt je voorlopig wel even zoet dankzij de inspirerende verhalen en dito foto’s van Jimmy Nelson tot Ruben Smit en Bob Luijks.
Lees de DIGIFOTO Travel Special via onze webshop.
De in Brussel woonachtige fotograaf Pascal Mannaerts wordt graag vroeg wakker. Dat doet hij ook wanneer hij op reis is. Er gaat volgens hem niks boven op straat zijn wanneer de wereld om je heen wakker wordt. ‘Tijdens het reizen krijgt deze benadering nog veel meer betekenis,’ legt hij uit. ‘Het maakt het mogelijk om des te meer te voelen, om op een bijna intieme manier naar de omgeving te kijken voordat de vloed van een nieuwe dag je weer meesleept.’ Pascal kijkt graag naar de mensen die wakker worden en hun loop hervatten na de stilte van de nacht. ‘ik hou van de frisheid en van hoe ontvankelijk en open mensen zijn op dat moment voordat ze overgaan tot de orde van de dag.’
Ook vanuit een fotografisch oogpunt houdt Pascal van de ochtend. ‘Ik hou van licht, wat natuurlijk essentieel is voor elke fotograaf. Aan het begin van de dag kan het licht een visuele zegen zijn.’ De fotograaf had dan ook geen moeite om zijn gewoonte om vroeg uit de veren te komen door te zetten tijdens het reizen. ‘Het idee van voor een fotoserie kwam ontstond nadat ik al een tijdje foto’s rond dit thema had gemaakt zonder het meteen te beseffen. Wanneer ik vroeg opstond begon ik natuurlijk te fotograferen. Na enige tijd realiseerde ik me dat deze diverse foto’s, wanneer ze eenmaal waren verzameld, een samenhangend geheel begonnen te vormen.’ Na deze ondervinding besloot Pascal om zijn serie voort te zetten tijdens zijn volgende reizen.
‘Het is ongetwijfeld een vorm van existentiële nieuwsgierigheid die ik elders kan vinden zoals nergens anders’
Pascal geeft aan dat de aanpak zichzelf vormde tijdens het reizen en dat hij nog nooit naar een regio is gereisd speciaal voor zijn serie. ‘Aan de andere kant heb ik, als ik op reis ben, natuurlijk vaak genoeg tegen mezelf gezegd dat ik de volgende ochtend naar een bepaald stadsdeel of een andere plek zou gaan die veelbelovend zou zijn voor mooie foto’s.’ Hij baseerde dat vooruitzicht dan op de plaats, de sfeer, het licht en de scènes van het leven of rituelen die daar waarschijnlijk zouden plaatsvinden. ‘Deze serie vertegenwoordigt daarom veel realiteiten waarvan ik getuige ben geweest en die ik met mijn camera heb weten te vereeuwigen.’
Een goede foto die in zijn serie past, moet volgens de maker in staat zijn om de magie van het moment te vertalen naar beeld. ‘Een foto kan concrete of dagelijkse handelingen weergeven, waarbij een aspect van de manier van leven van mensen en hun cultuur wordt opgeroepen, maar het kan ook een heel specifieke omgeving met een bepaalde sfeer zijn. De foto’s die ik maak kunnen heel divers zijn, maar het is de magie van het moment dat ze verbindt. Daar let ik op wanneer ik foto’s maak én selecteer. Ik hoop dat de kijker dezelfde magie voelt als ik in dat moment ervaarde en zich door deze foto’s vervoerd zal voelen.’
In vijftien jaar tijd heeft Pascal veel werk kunnen verzamelen voor dit project over ochtenden. Zoals altijd is het maken van een selectie verre van eenvoudig. ‘Ik moest er veel opzij zetten, maar kon uiteindelijk een mooie balans vinden tussen de plaatsen, de sferen, de kleuren en de vertegenwoordigde realiteiten.’ Het uitzoeken en selecteren was naar eigen zeggen een erg tijdrovend proces en is ook altijd erg subjectief. Toch weerhoudt de hoeveelheid foto’s in zijn archief hem er niet van om de serie nog enige tijd door te zetten. ‘In de loop van de jaren zal ik nieuwe bestemmingen aandoen en ontdekkingen doen, deze zullen de serie uiteindelijk voltooien.’
De oplettende kijker zal opvallen dat er in de serie voornamelijk verre oorden en bestemmingen zijn opgenomen. Dit gegeven laat het idee ontstaan dat de ochtenden in de Benelux niet zo fotogeniek zouden zijn. Zelf zegt Pascal daarover: ‘De meeste van mijn foto’s zijn gemaakt terwijl ik op reis ben. Tijdens het reizen ontdekte ik de fotografie. Het was in 2000 in India. Ik vond het leuk om mij in andere culturen dan mijn eigen te bevinden, dat is altijd een grote inspiratiebron voor mij geweest. Het is ongetwijfeld een vorm van existentiële nieuwsgierigheid die ik elders kan vinden zoals nergens anders.’ Pascal maakte sinds het opbloeien van zijn liefde voor fotografie relatief weinig beelden in zijn thuisland België. ‘Ik was een beetje in een ritme terecht gekomen waarbij ik mijn foto’s maakte in andere landen en de postproductie en administratie bij thuiskomst deed. Het is een heel ander aspect van het werk van een fotograaf, maar niet minder essentieel.’ Na verloop van tijd werden de foto’s dus vooral in het buitenland gemaakt, maar Pascal staat er niet onwillig tegenover om de serie in de toekomst nog uit te breiden naar bestemmingen dichterbij.
‘Deze serie vertegenwoordigt daarom veel realiteiten waarvan ik getuige ben geweest en die ik met mijn camera heb weten te vereeuwigen’
Favoriete foto van Pascal Mannaerts
Een van zijn persoonlijke favorieten is de foto die hij bij het ochtendgloren maakte van de ghats in Varanasi te India. ‘De foto is gemaakt met de kleurrijke menigte aan de oever van de heilige Ganges in de hoofdrol. Varanasi is een mythische plaats, bij uitstek de heilige stad voor hindoes. Ook na mijn eerste reis ben ik er nog vaak terug geweest en heb er een specifieke serie over gemaakt. De stad heeft me sinds mijn allereerste bezoek verblind. Ik hou van deze foto in het bijzonder omdat het alle menselijke kracht uitstraalt die ik voel wanneer ik in India ben. Dit gevoel staat in het decor van het eeuwige en tijdloze karakter dat ik vind in de stad Varanasi. De rituelen van de wassingen die de hindoes op de foto uitvoeren, terwijl ze zichzelf gaan zuiveren in de Ganges, zijn sinds het begin der tijden onveranderd gebleven. Dit spektakel is elke ochtend hetzelfde. Die vroege ochtenden die ik doorgebracht zoals afgebeeld, verdwalend in de drukte aan de oevers van de Ganges, behoren tot mijn dierbaarste reisherinneringen. Ze zijn onvergankelijk. Als ik eventjes naar de foto kijk, krijg ik bijna de indruk dat de menigte zou gaan bewegen en ik hoor bijna het geluid van klokken in de verte.’
‘Ik hou van deze foto in het bijzonder omdat het alle menselijke kracht uitstraalt die ik voel wanneer ik in India ben’
Over Pascal Mannaerts
Pascal Mannaerts maakte zijn eerste foto’s tijdens een reis naar India in 2000. Daarna startte hij met backpacken, voor een periode van een jaar, in India en Azië. ‘Toen ik terugkwam hebben mijn vrienden en familie me onder druk gezet om mijn foto’s te plaatsen en zo is het allemaal begonnen, stap voor stap.’ Op dat moment was de sociale media nog niet zo prominent aanwezig als vandaag de dag, toch lukte het Pascal om op te vallen op diverse reisforums. Naar verloop van tijd kon hij zelfs zijn beroep maken van fotografie.
‘Ik zou mijn fotografische benadering omschrijven als reisfotografie. Naar verloop van tijd ben ik ook geëvolueerd naar een meer documentaire en vertellende benadering van de foto’s. Ik heb enkele onderwerpen behandeld die betrekking hebben op sociale- of milieukwesties. De foto’s zijn over de hele wereld gepubliceerd. Voor mij heeft dit door de jaren heen ongetwijfeld nog meer betekenis en gewicht gegeven aan mijn fotografie, zonder mijn benadering als "reisfotograaf" te verwaarlozen.’
Zijn eerste boek Parchemins d’Ailleurs werd in 2017 uitgegeven door de Franse uitgeverij Hachette en behandelt meer dan vijftien jaar reizen in foto’s en bijbehorende verhalen. De fotograaf geeft aan dat hij nu werkt aan een deel twee, al is zijn planning natuurlijk enorm verstoord door de pandemie. ‘De reisplannen blijven natuurlijk nogal vaag momenteel, over een paar maanden zullen we daar weer duidelijker over kunnen zijn, denk ik. Ik kan echter wel alvast mededelen dat ik een bijzondere wens heb om voor een speciaal project terug te keren naar Centraal-Azië. Waarvoor precies blijft nog een verrassing!’
Bekijk meer werk van Pascal Mannaerts via Instagram @pascalmannaerts en www.parcheminsdailleurs.com
Tips voor aspirant reisfotografen
Wat zou een succesvol reisfotograaf tegen zichzelf zeggen als hij terug kon gaan naar het moment dat hij als startende fotograaf de reisfotografie onder de knie begon te krijgen? ‘Ik zou tegen mezelf zeggen wat ik tegen iedereen zeg die vandaag de dag met fotografie wil beginnen; heb en behoud zelfvertrouwen. Ik ben volhardend om te proberen iets met mijn foto’s te doen en mijn dromen om als fotograaf te kunnen leven waar te maken. Destijds zei ik dit al tegen mezelf, maar de twijfels waren enorm. Er waren tijden dat ik het niet kon geloven en dacht dat ik deze dromen waarschijnlijk zou moeten gaan loslaten.’ In plaats van los te laten zette de fotograaf echter door en bouwde geleidelijk aan zijn carrière op. ‘Natuurlijk is dat niet van de ene op de andere dag gegaan, daarom zijn doorzettingsvermogen en trouw kunnen blijven aan jezelf de kernwaarden. Houd er tevens rekening mee dat in het leven van een fotograaf niets ooit als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Er zijn ups en downs, maar dat maakt deel uit van de reis en het avontuur. En de passie is er om de vlam levend te houden, deze vlam die aan alles betekenis geeft.’
Lees meer
