Krachtige vrouwen door de lens van Sebiha Öztaş

Tekst Marijn Ruhaak Fotografie Sebiha Öztaş

Dit artikel is gepubliceerd in DIGIFOTO PRO 2025.1 

WOMXN. is de eerste grote tentoonstelling van Sebiha Öztaş. Dat is niet gek als je bedenkt dat ze tot tien jaar geleden alleen hobbymatig fotografeerde. Als werkende moeder van drie kleine kinderen leek een jarenlange fotografieopleiding een brug te ver. ‘Ik fotografeerde vooral vriendinnen en kennissen,' vertelt ze. 'En mijn familie in Turkije zodat ik mijn Nederlandse vrienden een beeld kon geven van mijn roots. In mijn fotografie ben ik altijd op zoek naar dat persoonlijke element: het verhaal achter de mensen die ik vastleg.’ Maar hoe vertel je zo’n verhaal? Sebiha wilde zich verder verdiepen in de kunst van de fotografie.

Ondanks haar drukke leven, schreef ze zich in bij de Fotovakschool Rotterdam. ‘Het was de beste beslissing ooit,’ vertelt ze enthousiast. ‘Ik werkte dag en nacht aan mijn opdrachten en genoot van elke les. 'Als ik ergens aan begin, wil ik het nu eenmaal afmaken,' verklaart ze haar toewijding. ‘Voor mijzelf, maar ook om aan de rest van de wereld te laten zien wat ik maak.’ Al tijdens haar studie exposeerde Sebiha op verschillende plekken. ‘Het balletje ging rollen na mijn eerste expositie in de Coffee Company Eendrachtsplein, waar ik vaak kom.’ 

Verhalen vertellen

Sebiha werkt tegenwoordig als fotograaf voor NRC Handelsblad en maakt werk in opdracht en voor zichzelf. Fotografie is haar manier om verhalen te vertellen. ‘Dat deed ik natuurlijk al met het vastleggen van mijn vrienden en familie, maar destijds miste ik vaak nog een extra laag. Ik fotografeerde vooral wat ik zag. Nu zoek ik naar de emoties en ervaringen die achter het uiterlijk van mensen schuilgaan. Gevoelens en verhalen die zich uiten in een gezichtsuitdrukking of lichaamshouding.’ Het resultaat zijn persoonlijke portretten van krachtige persoonlijkheden. ‘Mensen staan altijd centraal in mijn werk,' vertelt Sebiha. ‘Ik kan urenlang op een bankje zitten kijken naar voorbijgangers, gefascineerd door hun houding, gedrag en uiterlijk. Ik ben altijd nieuwsgierig naar hun verhaal.’ 

Meer dan een muze

Het idee voor WOMXN., dat inclusiviteit en diversiteit binnen de vrouwengemeenschap erkent, ontstond enkele jaren geleden. ‘Het Nederlands Fotomuseum vroeg of ik ter ere van Internationale Vrouwendag een serie wilde maken van krachtige vrouwen die een maatschappelijke bijdrage leveren aan de stad Rotterdam.’ Hoewel vrouwen in veel functies werken en zichtbaar zijn in de media, merkt Sebiha op: ‘Vrouwelijke kunstenaars en fotografen zijn veel minder vertegenwoordigd in musea dan hun mannelijke collega’s. Vaak worden vrouwen neergezet als het onderwerp van de kunst. In de reclamewereld worden mooie vrouwen ingezet om mode te verkopen of een schoonheidsideaal te tonen. Natuurlijk is het een eer om als muze te schitteren op een foto, maar een vrouw is zoveel meer dan dat.’ Bij WOMXN. kregen vrouwen de regie over hun eigen beeldvorming, met de keuze uit foto’s van de Eregalerij. ‘Je kunt een interview met de vrouwen lezen via een QR-code die je kunt scannen bij de tentoonstelling. Daarin vertellen ze over hun achtergrond, waarom ze meededen aan het project en wat Internationale Vrouwendag voor hen betekent. Ook vertellen ze wat hen inspireerde in de foto die zij uit de Eregalerij kozen.’ Sebiha fotografeerde vrouwen uit heel Rotterdam, van verschillende leeftijden en met een verschillende achtergrond en functie. Van lijsttrekker tot kunstenaar en van student tot rechercheur. Hoe Sebiha deze vrouwen ontmoette? ‘Overal en nergens,' lacht ze. ‘Soms spreek ik iemand aan op straat of in de tram. Meestal is er iets in hun houding of kleding dat mijn nieuwsgierigheid wekt. Een zelfgemaakte muts of een ander kledingstuk bijvoorbeeld. Vaak zijn het kleine dingen die het gesprek openen en net zo vaak volgt er dan een bijzonder verhaal.’ Opvallend genoeg krijgt Sebiha nooit ‘nee’ te horen wanneer zij op straat vraagt of ze iemand mag fotograferen. ‘Ik denk dat dat komt door mijn open houding. Ik hoor vaak dat mensen zich veilig voelen bij mij. Ik vraag altijd netjes of ik iemand mag fotograferen en deel achteraf altijd de foto’s. Als je stiekem of ongevraagd foto’s op straat maakt, krijg je vaak vervelende reacties. Omdat ik altijd direct contact maak, vorm ik geen bedreiging.’ 

Anita Preining | Camera Nikon Z 711 | Objectief NIKKOR Z 24-70mmf/2.8s | Diafragma f/5.6 |Sluitertijd 1/80 | ISO 500

Noami Brusselman | Camera Nikon Z 711 | Objectief NIKKOR Z 24-70mmf/2.8s | Diafragma f/5 |Sluitertijd 1/100 | ISO 640

Van mensen naar honden

De tentoonstelling in het Nederlands Fotomuseum is voor Sebiha een droom die uitkomt. ‘Dit is wel iets anders dan een expositie in een koffiehuis,' lacht Sebiha. De tentoonstelling is al een aantal keer verlengd en ze is alweer bezig met een nieuw project. Voor het eerst zijn het geen mensen die centraal staan in haar serie. Hoe zit dat? ‘Al enige tijd wil ik honden en hun eigenaren met een islamitische achtergrond vastleggen. In veel culturen is het moeilijk voor te stellen om een hond als huisdier te houden, vooral in veel islamitische gemeenschappen. Hoewel honden binnen deze culturen minder gebruikelijk zijn, worden ze wel gewaardeerd en toegestaan voor specifieke functies zoals bewaking, jacht en het hoeden van vee. Dit laat zien dat honden binnen een bepaalde context nuttig en toegestaan zijn, maar het houden van honden puur als huisdier wordt minder aangemoedigd. De angst die we voor honden hebben komt voort uit een gebrek aan ervaring, culturele gewoonten of verschillende interpretaties van het geloof met betrekking tot honden.’ Ook Sebiha was altijd bang voor honden. Ze heeft haar angst overwonnen door haar eigen hond. ‘Ik word vaak aangekeken omdat ik als moslim een hond heb en ook een hoofddoek draag. Blijkbaar vinden mensen dat een bijzondere combinatie. Mensen vinden mijn American Stafford sowieso vaak bedreigend, ook niet moslims.’
Sebiha wil mensen met een islamitische achtergrond en hun honden fotograferen om stereotypes te doorbreken en te laten zien dat honden ook in deze gemeenschappen geliefd en gewaardeerd zijn. ‘Ik hoop hiermee de vooroordelen te verminderen en begrip en respect te bevorderen voor zowel honden als hun eigenaren.’ Of ze de nieuwe serie weer exposeert, weet Sebiha nog niet. ‘Ik vind het ook een mooi onderwerp voor mijn eerste boek of een vaste rubriek in een krant.’ 

Zelfportret Sebiha Öztaş

Sebiha Öztaş (1981)

Sebiha Öztaş groeide op in Rotterdam, waar haar passie voor fotografie al op jonge leeftijd ontstond. Ze volgde een opleiding aan de Fotovakschool in Rotterdam om haar kenmerkende stijl verder te ontwikkelen. Haar werk richt zich sterk op persoonlijke verhalen en sociale vraagstukken waarbij haar culturele achtergrond een belangrijke rol speelt. Sebiha werkt als freelance-fotograaf voor NRC Handelsblad en andere opdrachtgevers. Benieuwd naar haar werk? Volg Sebiha dan op instagram via sebihaoztas

WOMXN. Meer dan een muze is tot en met 25 mei te zien in het Nederlands Fotomuseum.