Interview: luchtfotograaf John Gundlach

Vergeet niet jouw mooiste luchtfoto te delen op onze facebook om kans te maken op een boekenpakket van Van Duuren Media! Op maandag 22 oktober zullen de winnaars bekend gemaakt worden. 

Lees ook: Maak kans op een boekenpakket van Van Duuren Media

Van fotograaf op de grond naar fotograaf in de lucht, dat was voor John een grote verandering. Vol passie en enthousiasme vertelt hij over zijn overstap naar luchtfotografie. 'Fotografie blijft veranderen. Tegenwoordig fotografeert iedereen, wil je opvallen, dan moet je je specialiseren. Ik ben na gaan denken welke niche mij het meeste aansprak. Ik heb altijd interesse gehad in onder meer topografie en reizen. Ook heb ik een grafische achtergrond, die heb ik overgehouden aan mijn studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Toen ik alles bij elkaar optelde, was de keuze gemakkelijk: ik word luchtfotograaf.' Fotograferen vanuit de lucht is een andere tak van fotografie dan John gewend was. Het vergde aanvankelijk dan ook veel uitzoekwerk om hier meer kennis over te krijgen. 'Ik heb veel boeken gelezen, informatie aan andere fotografen gevraagd en kaarten bestudeerd. Op een gegeven moment had ik zoveel informatie verzameld dat ik een vliegtuig en piloot huurde en het gewoon ging doen.'

Voordat John de lucht in ging, had hij vragen als: Hoe snel vliegt het vliegtuig? Wat voor sluitertijden moet je kiezen? Wat voor type camera gebruik je? Hoeveel last heb je van de wind? Moet ik uit het vliegtuig hangen? Door zich goed voor te bereiden en het zelf te ervaren, kreeg hij al snel antwoorden op deze vragen. 'Het is best gek, ik ben fotograaf, maar moest fotografie opnieuw ontdekken. Je kunt het vergelijken met een kok die Westers kookt. Hij kan heel goed Westers eten koken, maar als hij naar Japan gaat en sushi moet maken, is dat helemaal nieuw voor hem. Dat wil niet zeggen dat hij niet kan koken, maar het is iets dat je moet leren. Het is een andere manier van denken. Ik ben nog steeds lerende en heb bijvoorbeeld ervaren dat ik niet uit het vliegtuig hoef te hangen. Ik zit gewoon op een stoel met mijn riem vast, net zoals je in de auto zit. En de wind voel je wel, maar je moet goed nadenken hoe je vliegt. Als je boven een stad vliegt heb je meer last van de wind, dan wanneer je boven een open gebied vliegt. Dit zijn dingen die je ervaart als je gaat vliegen en je leert er vanzelf mee omgaan.'

Verzamelingen, lijnen en kleuren

John gaat vanuit de lucht vaak op zoek naar verzamelingen, zoals grote groepen mensen, dieren of bomen. Daarnaast laat hij graag lijnen en kleuren in zijn foto's terugkomen. 'Ik houd van het grafische aspect in mijn foto's. Het is fantastisch als ik bijvoorbeeld van functioneel aangelegde wegen en rotondes kunst kan maken. Ik houd van eenvoud en ik maak er mijn lijnenspel van. Met de (gekleurde) strepen die op de grond zijn aangebracht, wordt het een mooi grafisch geheel. Deze foto's vormen samen een serie. Ik heb ook een serie die bestaat uit verzamelingen. Als ik in de lucht ben en ik zie ineens grote groepen mensen of dieren bij elkaar dan maak ik daar een foto van. Het is belangrijk dat ik scherp blijf en weet wat ik zoek. Ook al fotografeer ik een landschap voor een klant, ik houd altijd de series waar ik aan werk in mijn achterhoofd. Onderweg kun je verrassende dingen tegenkomen.'
De foto's die John maakt zijn niet alleen kunst, ze zijn ook historisch. Alles wat hij vastlegt, kan er over tien of vijftien jaar heel anders uitzien. 'Laatst heb ik een foto gemaakt van de vijver voor het Rijksmuseum. Over tientallen jaren is de vijver misschien wel weggehaald of helemaal anders. Het is leuk om deze dingen vast te leggen en de veranderingen te zien. Zo volg ik bijvoorbeeld ook de ontwikkelingen van de Zuidas in Amsterdam. Hier wordt nu veel aan gewerkt. Ik fotografeer het en zie je het veranderen. Dat is interessant, maar deze beelden hebben niet mijn grafische voorkeur, ze zijn wel geschikt voor in het archief.'

Veel kennis nodig

Wie luchtfotograaf wil worden heeft natuurlijk fotografiekennis nodig, maar kennis van topografische is misschien wel net zo belangrijk. 'Als je niet op de hoogte bent van de topografie in Nederland, ga je de mist in. Kijk naar kaarten en weet waar alles ligt. Het is ook belangrijk dat je weet waar de zon op ieder moment van de dag staat en vergeet de luchtvaartregels niet, je mag niet overal vliegen. Voordat je luchtfotograaf wordt, moet je goed je huiswerk doen. Lees veel boeken, kijk naar foto's en stel al je vragen aan andere fotografen. Als je genoeg informatie hebt verzameld, kun je de lucht in. Een goede samenwerking met de piloot is ook van belang. Hij moet jou aan kunnen voelen. Spreek alles van tevoren goed door en weet wat je wilt.' Dat het belangrijk is dat je weet wat je wilt, benadrukt John een aantal keren. 'Als de piloot op de hoogte is van de dingen waar jij naar op zoek bent, kan hij mee kijken. Geef aanwijzingen aan de piloot. Jij ziet soms dingen die hij niet ziet en andersom. Houd er wel rekening mee dat je in de lucht niet meteen het stuur kunt omgooien als je een interessante plek ziet. Je moet je aan allerlei regels houden. Goede communicatie is hier van belang. De piloot moet alles doorgeven, zodat er geen problemen ontstaan.'
Daarnaast speelt het weer een belangrijke rol, het is van grote invloed op het resultaat. Ga je bijvoorbeeld op een zonnige dag of op een dag dat het stormt de lucht in? 'Je kunt met storm vliegen, maar dat doe ik niet. Ik fotografeer als er mooi zonlicht is. Daarom houd ik het weer heel goed in de gaten, iedere dag check ik het. Wordt het volgende week mooi weer? Dan boek ik een vliegtuig en piloot. Ik probeer zoveel mogelijk te plannen, dat is wel lastig, omdat het weer steeds verandert. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat een gebouw dat ik wil fotograferen net in de schaduw staat. Dat vind ik niet mooi, dus blijf ik er een tijdje rondvliegen in de hoop dat de zon doorbreekt. Gebeurt dat niet, dan probeer ik het een andere keer.'

Kijken, kijken

Wat volgens John het allerbelangrijkste is bij luchtfotografie, maar ook in het algemeen, is goed kijken. 'Als je op straat loopt en er gebeurt iets, moet je meteen je compositie bepalen en het beeld vangen. Dat is met luchtfotografie ook zo. Je hebt niet zoals in een studio alles onder controle. Je moet snel je kader bepalen en ook daadwerkelijk de foto maken die je in gedachte hebt. Dit leer je door veel te fotograferen. Maak bijvoorbeeld een serie van tien foto's met een 50mm-objectief. Je moet goed nadenken wat je wilt fotograferen en kijken hoe je dat beeld kunt maken. Als je dit eenmaal onder de knie hebt, kun je heel ver komen.'

John Gundlach
Info: www.flyingholland.nl

Welke apparatuur gebruikt John voor zijn luchtfoto's?

'Ik fotografeer met mijn Nikon D810 in combinatie met Sigma Art-objectieven. Ik gebruik veel vaste brandpunten, maar af en toe pak ik ook een lang teleobjectief. Verder heb je een piloot en vliegtuig nodig. Zo simpel is het! Je hebt geen tas vol met objectieven nodig. Als je weet wat je wilt fotograferen, maakt het niet uit wat voor apparatuur je gebruikt.'

Tips van John Gundlach

- Denk goed na wat je wilt fotograferen. Wat past bij jou? Welke camera en welk objectief heb je daarvoor nodig?

- Sta stil bij de dingen die je doet en leer daarvan.

- Geloof in je eigen werk. Als je dat niet doet, is het moeilijk om verder te komen.

- Zet door, ook al lukt het niet. Ik heb ook wel eens mijn dag niet. Het weer is bijvoorbeeld niet goed en alles wat ik wil fotograferen staat in de schaduw. Probeer er toch wat van te maken en doe ervaring op.

Tekst: Joni Hendrix
Fotografie: John Gundlach