Fotoproject Incurious van Justin Dingwall

Tekst Nina Oomen Fotografie Justin Dingwall 

Dit artikel is gepubliceerd in DIGIFOTO PRO 2.2025 

Justin groeide op in Benoni, Zuid-Afrika, en woont inmiddels samen met zijn partner en hun hond Archie in Johannesburg. De eerste twintig jaar van zijn leven wist hij niet precies welke richting hij op wilde. Aanvankelijk overwoog hij een studie beeldende kunst, maar tijdens het samenstellen van zijn portfolio merkte hij dat dit niet volledig bij hem paste. Wel stond voor hem vast dat hij zich creatief wilde blijven uitdrukken.

‘Mijn stijl begon zich pas echt te vormen toen ik buiten die structuur mijn eigen pad ging volgen’ 

Op aanraden van zijn moeder stapte Justin over naar fotografie. 'Ik volgde haar advies op en heb nooit meer omgekeken. Het was de perfecte manier om mezelf visueel en conceptueel uit te drukken.’ Fotografie gaf hem niet alleen richting, maar ook een passie die alles overnam. 'Ik begon met een tweedehands Minolta automatische filmcamera. Het was niet ideaal om fotografie technisch onder de knie te krijgen, maar ik werd verliefd op het proces: de anticipatie, de tastbaarheid, de magie van het tot leven zien komen van beelden.' In zijn tweede jaar aan de universiteit hielpen zijn ouders hem een Mamiya RB67 aan te schaffen. 'Die camera veranderde mijn kijk op fotografie volledig. Hij vertraagde me, maakte me bewuster en opende mijn ogen voor een wereld die ik niet kende.' Om zijn technische vaardigheden verder te ontwikkelen, volgde hij een fotografieopleiding aan de Technische Universiteit van Tshwane in Pretoria. 'De opleiding gaf me een sterke basis, maar mijn stijl begon zich pas echt te vormen toen ik buiten die structuur mijn eigen pad ging volgen.' Inmiddels is fotografie zijn fulltime werk, al houdt hij zich niet alleen bezig met het maken van beelden. 'Ik bedenk, werk samen, regisseer en bouw of naai soms zelfs elementen voor shoots. Het is meer een multidisciplinaire praktijk.’ 

Verhalen vertellen zonder woorden 

Voor Justin Dingwall draait fotografie niet alleen om mooie beelden, maar vooral om het overbrengen van verhalen en het uitdagen van percepties. 'De mogelijkheid om ideeën over te brengen zonder een woord te hoeven spreken, is voor mij de kracht van het medium.' Zijn werk richt zich op thema’s als identiteit, inclusie en het zichtbaar maken van stemmen die anders misschien onopgemerkt zouden blijven. 'Fotografie opent ook je ogen voor de wereld. Het leert je dieper te observeren, het over het hoofd geziene op te merken en te kijken vanuit een ander perspectief dan je eigen.' Die betrokken manier van kijken vertaalt zich ook naar zijn praktijk op de set. In de loop der jaren maakte Justin verschillende onverwachte situaties mee: zo redde hij een model van verdrinking en moest hij ingrijpen toen zijn assistente vlak na een shoot werd beroofd. 'En dan was er nog die keer dat ik een kopstoot kreeg van een schaap tijdens het werken aan Incurious. Tot dan toe dacht ik dat schapen volgzaam en lief waren... Ik leerde heel snel anders!', vertelt hij lachend. Zulke momenten herinneren hem eraan dat fotografie veel meer vraagt dan alleen een goed oog. Volledige aanwezigheid, flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn minstens zo belangrijk. 

'Soms is het juist op momenten van weerstand dat ik het meeste leer'

In zijn werk laat Justin Dingwall zich inspireren door fotografen als Richard Avedon, Pieter Hugo, Roger Ballen, Zanele Muholi en David Goldblatt. 'Ieder van hen gebruikt fotografie niet alleen om beelden te creëren, maar ook om vragen te stellen, te onthullen en te provoceren - iets waar ik in mijn eigen werk naar streef,' vertelt hij. Deze benadering heeft zijn visie gevormd en beïnvloedt hoe hij zijn eigen projecten benadert. Creativiteit komt voor hem niet vanzelf. 'Niet elke dag voelt inspirerend, maar juist daarom vertrouw ik op een consistente structuur. Een vaste routine helpt me geaard en gemotiveerd te blijven.' Werken in de studio, ongeacht zijn stemming, en lange wandelingen om zijn hoofd leeg te maken, houden hem scherp. 'Soms is het juist op momenten van weerstand dat ik het meeste leer.'  

De geboorte van Incurious 

De serie Incurious ontstond min of meer bij toeval. 'Ik had net mijn eerste solotentoonstelling in Pretoria afgerond: een reeks zwart-witportretten tegen een witte achtergrond, sterk geïnspireerd door Richard Avedon,' vertelt de fotograaf. Na afloop werd hij benaderd door een zakenman die schapen fokte en hem vroeg portretten van zijn dieren te maken. Nieuwsgierig naar de uitdaging nam Justin het aanbod aan en bezocht de boerderij. Tijdens het verkennen van het terrein stuitte hij op een halfverlaten huis. 'Ik had net Animal Farm uitgelezen en er klikte iets – de omgeving, de timing, het verhaal.' De sfeer van het huis, de texturen en het verval deden hem onmiddellijk denken aan het werk van Roger Ballen. 'Het had een griezelige charme die smeekte om deel uit te maken van een verhaal.' 

Wat begon als een eenvoudige opdracht groeide uit tot een drie jaar durend project. Justin werkte aanvankelijk met de schapen van de boerderij, later samen met zijn foto-assistent en een dierenarts die zelf schapen hield. Vanaf het begin richtte hij zich op alledaagse omgevingen: keukens, eetkamers, afhaalrestaurants – plekken die we vaak nauwelijks bewust waarnemen. 'Ik hou van de spanning tussen iets dat eerst normaal lijkt en pas later vervreemdend aanvoelt. Die subtiele verschuiving maakt het voor mij interessant,' vertelt hij. Door een schaap centraal te plaatsen in deze herkenbare ruimtes, verstoorde hij op een stille manier het vanzelfsprekende. De dieren werden meer dan onderwerp; ze fungeerden als ankers van herinnering en ervaring. 'Voor mij vertegenwoordigen de schapen iets ogenschijnlijk stil, maar diep aanwezig.' Hoewel Incurious begon als een externe opdracht, kreeg het project gaandeweg een steeds persoonlijkere lading. Justin koos locaties die verbonden waren aan zijn herinneringen en jeugd. Hij wilde niet alleen scènes vastleggen, maar vooral gevoelens oproepen.

Geduld, vakmanschap en film 

Werken met dieren vergde veel geduld en aanpassingsvermogen. 'Ik had nooit haast en was al blij als ik één sterk beeld per keer vast wist te leggen.' Soms hielp de dierenarts of de assistent om de schapen voorzichtig buiten beeld in positie te houden. Ook het lichtgebruik speelde een grote rol. Justin fotografeerde het liefst 's nachts, wanneer de wereld tot rust kwam en er een bijna spookachtige sfeer ontstond. 'De nacht voegde een laag mysterie toe die perfect aansloot bij de stemming die ik wilde vangen.' 

Elk detail, van locatie tot compositie, van belichting tot timing, werd zorgvuldig gekozen om het gevoel van vervreemding subtiel maar krachtig over te brengen. Ondanks de surrealistische uitstraling van sommige beelden werkte Justin vrijwel zonder digitale nabewerking. 'Ik creëer liever binnen de lens dan dat ik zwaar vertrouw op post-productie.' Waar nodig gebruikte hij Photoshop om kleine accenten aan te brengen, zonder de rauwheid van het moment te verliezen. Zijn keuze voor specifieke filmsoorten, zoals Ilford Delta en Agfa APX, gaf de beelden extra diepte en textuur. 'Ik streefde naar een filmisch gevoel en gebruikte de natuurlijke korrel om diepte en rijkdom toe te voegen.'  

‘Voor mij vertegenwoordigen de schapen iets ogenschijnlijk stil, maar diep aanwezig’

Reflectie en toekomst 

Met Incurious wil Justin niet alleen verwondering oproepen, maar ook aanzetten tot reflectie. 'Ik wil dat mensen gaan twijfelen aan wat ze zien en stilstaan bij de gewone dingen die ze vaak over het hoofd zien.' Een van de beelden die hem persoonlijk het meest raakt is TV Dinner, waarin een schaap naar een statische televisie kijkt die op een kookpot staat. 'Het was een van de eerste beelden die ik voor de serie maakte. Er zit veel symboliek in en ik vind het mooi om kijkers hun eigen interpretatie te laten vormen.' Terugkijkend op de serie is Justin tevreden over wat hij heeft neergezet. 'Ik heb kunnen maken wat ik voor ogen had en er veel van geleerd.' Hoewel het project afgerond is, blijven de onderliggende thema’s voor hem relevant. 'Zelfgenoegzaamheid, routine en passieve consumptie blijven onderwerpen die in toekomstige projecten terug kunnen komen, maar dan in een nieuwe vorm.'

Wil je meer zien van Justin Dingwall? Kijk dan op zijn website justindingwall.com of volg hem op Instagram via @justin_dingwall

(Justin Dingwall, door Candice Askham)