De Ondergedoken Camera in Foam Amsterdam
Beelden uit een verborgen strijd
Sinds 2 mei is in Foam De Ondergedoken Camera te zien, een tentoonstelling die de moedige inzet van een groep verzetsfotografen belicht. In het laatste oorlogsjaar, toen fotograferen in de publieke ruimte verboden was, riskeerden zij hun leven om de erbarmelijke omstandigheden in Amsterdam vast te leggen. Hun foto’s tonen rauwe, ongefilterde scènes van de Hongerwinter, het verzet en de bevrijding — beelden die vandaag de dag nog steeds even indringend zijn.
Een geheime missie onder leiding van het verzet
De groep, geleid door Fritz Kahlenberg en Tonny van Renterghem, werkte vanaf november 1944 in het diepste geheim. De kern van veertien fotografen — onder wie Cas Oorthuys, Charles Breijer en Emmy Andriesse — documenteerde het dagelijks leven en de strijd tegen de bezetter. Hun camera’s werden verborgen in tassen en jassen; de Rolleiflex, met zijn zoeker bovenop, maakte discreet fotograferen vanaf heuphoogte mogelijk. Vanwege de veiligheidsrisico’s wisten de fotografen vaak niet eens van elkaar dat ze deel uitmaakten van dezelfde groep.
Van verboden beelden naar nationale erkenning
De oorspronkelijke bedoeling was om de foto’s naar Londen te smokkelen, om de regering in ballingschap te overtuigen van de noodzaak van geallieerde voedseldroppings. Dat plan kwam nooit tot uitvoering, maar slechts weken na de bevrijding werd een selectie van het werk al geëxposeerd aan de Keizersgracht in Amsterdam. De tentoonstelling kreeg landelijke bekendheid, en de groep nam sindsdien de naam De Ondergedoken Camera aan. Nu, tachtig jaar later, keren hun beelden terug naar diezelfde gracht.
Historisch erfgoed in beeld
De tentoonstelling is samengesteld in samenwerking met het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies en co-curator Hripsimé Visser. Het materiaal — negatieven, originele afdrukken, albums en fotoboeken — is afkomstig uit diverse Nederlandse collecties en bestrijkt thema’s als de Hongerwinter, sabotageacties, de illegale pers en de bevrijding. De gelijknamige publicatie van NIOD-historici René Kok en Erik Somers verscheen in maart 2025.
Praktische informatie
De Ondergedoken Camera is nog te zien t/m 1 september 2025 in Foam, Amsterdam. Het museum is dagelijks geopend van 10.00–18.00 uur en op donderdag en vrijdag tot 21.00 uur.
Lees meer
