Ik ben een jongen uit Amsterdam van 17 jaar. Ik wil anders zijn.

The Misfits

"Here's to the crazy ones. The misfits. The rebels. The troublemakers. The round pegs in the square holes. The ones who see things differently. They're not fond of rules, and they have no respect for the status quo. You can quote them, disagree with them, glorify and vilify them. About the only thing you can't do is ignore them because they change things. They push the human race forward. And while some may see them as crazy, we see genius. Because the people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do."
Elke dag als ik van school richting huis fiets, zie ik een winkel met een man, zittend achter de kassa. Deze man verkoopt prijsbekers, 5 dagen per week, ongeveer 40 weken per jaar. “Een prijsbeker is een tastbaar “bewijs” of “herinnering aan iets bijzonders”; dat staat in het woordenboek. Als iemand dus een beker wint heeft dit een emotionele waarde en daar wordt diegene, meestal dan, gelukkig van. De man zit elke dag tussen honderden bekers. Heeft elke beker dan ook voor de verkoper een plezierige en emotionele waarde? Nee, dat is zeker niet zo, het is tenslotte zijn handel en zijn manier om geld te verdienen.
Telkens als ik langs de winkel fiets is er een stemmetje in mijn hoofd, dat zegt dat die man niet ver in zijn leven is gekomen en ongelukkig is. Hoezo zegt dat stemmetje dat aan mij? Wie of wat is dat stemmetje? Wat houdt “ver in je leven komen” eigenlijk in?
Over deze vragen heb ik lang nagedacht en ik zal er ook altijd over na blijven denken. Wie eigent zich eigenlijk het recht toe te mogen oordelen of iemand “ver in het leven is gekomen”? Blijkbaar doet mijn “stemmetje” dat. Iedereen heeft zo’n stemmetje en iedereen oordeelt dus. Maar wat is dan het perfecte leven dat het stemmetje voor ogen heeft? Ik ben in de westerse wereld geboren en van mij verwachten de stemmen dat ik ook ver kom in het leven. Geboren, crèche, basisschool, middelbare school, studie, werken, gezin, oud worden, bejaard en dan de dood.
Zijn wij dan wel zo vrij in de westerse wereld? “Vrijheid is de vrijheid tot het inzetten van je eigen vermogen. Het is de mogelijkheid om te kiezen en het eigen leven in te richten”. Mijn eerste gedachte, toen ik dacht aan een “vrij leven”, was een inheems volk in Bolivia dat nog nooit eerder in aanraking was gekomen met de beschaving. Deze mannen en een paar vrouwen werden gefilmd vanuit een helikopter. Zij waren volledig in het rood geverfd. “Dit is echte vrijheid”, dacht ik. Maar bij die mensen is hoogstwaarschijnlijk ook al de toekomst uitgestippeld. Geboren worden, kunst van het jagen en verzamelen leren, gezin, proberen de meest wijze dorpsoudste te worden en dan de dood.
Volgens onze stemmetjes ben je gelukkig als je deze twee paadjes volgt, de westerse en de inheemse. Een hip-hop groep uit Amsterdam zei ooit: “In je hoofd zit een gedachte en in je hart zit je stem”. Als je van dit pad afgaat dan ben je ongelukkig, volgens de stemmen. Hebben wij dan medelijden met iemand die anders is dan de rest? De mens is bang voor de dood en gunt iedereen dus een perfect leven dat niet ontspoort van het pad. Laten we ons voorstellen dat ik niet ga studeren. Mijn ouders zouden dat “apart” vinden en behoorlijk deviant. Laten we ons voorstellen dat ik mijn hele leven alleen blijf, dan is dat “anders”. Waarom wordt “anders” zijn zo enorm bevooroordeeld, waarom ervaart men het als “slecht”?
Stiekem wil iedereen een beetje proeven aan het “anders” zijn. Iets raars doen, iets wat niet “hoort”. Uit de kudde stappen. Iets doen waar het stemmetje van zegt dat het niet “kan”. Zomaar stap je niet uit de kudde van de mensheid. Zo ook is er jaarlijks in oost-afrika de grote migratie. Anderhalf miljoen dieren lopen over de vlaktes van de Serengeti. Als het te droog wordt trekken de dieren in noordelijke richting naar de Masai Mara, gelegen in Kenia. De dieren blijven allemaal bijeen in grote groepen, bang voor het gevaar, de leeuwen en de jachtluipaarden. De roofdieren wachten totdat er een gnoe of gazelle uit de groep stapt en een andere richting op gaat; als een dier beslist “anders” te zijn, loopt hij het risico om gevangen te worden door het gevaar. Misschien zit de mens dus ook zo in elkaar. Veel durven niet uit de kudde van de maatschappij te stappen en het risico te lopen om te falen. Sommige durven dit wel, zoals de man in de prijsbekerwinkel. De hoofdgroep waar bijna alle dieren inzitten denkt, als zij een mede-dier een ander pad ziet nemen, dat hij gek ik en enorm gevaar loopt. Wij hebben hetzelfde: onze stemmetjes zijn bang voor diegenen die afwijken van het pad van de maatschapij en zijn ervan overtuigd dat zij zullenfalen en niet goed terecht zullen komen omdat zij een andere weg kiezen.
Zelf heb ik mij er ook op betrapt dat ik wil proeven aan het andere. Ik fotografeer de grachten vaak in de avond. Ik maak standaard foto’s maar ook foto’s die “anders” zijn, die niet “kloppen”. De man met de prijsbekerwinkel is ook anders, die koopt prijsbekers van een groothandel en krijgt er dus honderden per jaar, zonder herinnering, zonder emotionele waarde. Ik vroeg aan deze man: “Bent u gelukkig?”, waarop hij antwoordde: “Een gelukkig persoon is niet een persoon in een bepaalde omstandigheid, maar een persoon met een bepaalde levenshouding”. Dit antwoord had mijn stemmetje volkomen overtroefd. Ik kocht een prijsbeker en gaf deze aan hem.