Review: Fujifilm X-Pro1

Review: Fujifilm X-Pro1

Jesse Kraal 30028
In de retrobehuizing van de Fujifilm X-Pro1 huist één van de meest geavanceerde aps-c- sensoren, zonder bayer- en anti-aliassingfilter, maar mét bijzonder goede prestaties bij weinig licht. Een modern sprookje voor fotografen?

Na de enthousiaste ontvangst van zowel de X100 als de X10 acht Fujifilm de tijd rijp voor een derde rangefinder-achtige camera. Hoewel de Fujifilm X-Pro1 geen meetzoeker heeft, lijkt het uiterlijk van de camera op Leica’s M9 en voorlopers. Geen spiegel, veel fysieke bedieningselementen en een optische zoeker. Ook het formaat is vrijwel gelijk aan de Leica M9, de X-Pro 1 is echter een stuk lichter.

Behuizing

Fujifilm heeft de compacte systeemcamera afgewerkt zoals je mag verwachten van een toestel met een dergelijk prijskaartje. Er is veel metaal gebruikt en ook het leerachtige materiaal voelt hoogwaardig aan. Belangrijker nog, de camera ligt ook goed in de hand. Het kleine greepje aan de voorkant en de verdikking aan de achterkant zorgen ervoor dat je de camera stevig vast kunt houden. De zoeker is een bijzondere vermelding waard, omdat je net als bij de X100 kunt schakelen tussen een elektronische of een optische variant, waarbij je bij laatstgenoemde ook de nodige digitale informatie kunt oproepen.

Fujifilm X-Pro1 front

Zoeker

Traditionele fotografen zullen de optische zoeker zeker kunnen waarderen, al zie je nooit exact wat er op je foto komt. Ondanks de parallaxcorrectie toont het witomlijnde kader minder dan je in de uiteindelijke foto ziet. Daarentegen zie je wel wat er in de randen buiten het beeldkader gebeurt, zodat je daarop kunt anticiperen.

Scherpstellen op een klein voorwerp is lastig, omdat het scherpstelvlak relatief groot wordt weergegeven in de optische zoeker en er ook parallaxfouten optreden. De afstandsschaal die je onder in beeld kunt weergeven kan houvast bieden, anders kun je altijd met een druk op de knop omschakelen naar de elektronische zoeker. In dat geval zie je exact op welk punt er wordt scherpgesteld en geeft de zoeker precies weer wat er uiteindelijk op je foto komt.

Bijzonder aan de optische zoeker is de mogelijkheid om het zoekerbeeld aan te passen aan het gebruikte objectief. Door middel van een conversielens geeft de zoeker een ander beeld bij gebruik van groothoekobjectieven als bij een normaal of een teleobjectief. Daarmee presteert Fujifilm iets wat Leica nooit is gelukt.

Bediening

Onderscheidend is niet alleen het uiterlijk van de X-Pro1, maar ook de bediening. Zijn we over het eerstgenoemde erg enthousiast, de ergonomie blijkt niet altijd optimaal. Veel basisfuncties zijn goed bereikbaar, zo bedien je met je linkerhand de lensopening via een draairing op het objectief, terwijl je met je rechterhand de sluiter, belichtingscompensatie en sluitertijden bedient.

De meeste functies liggen goed onder handbereik, alleen de mooie grote draaiknop voor de sluitertijden laat zich niet zo gemakkelijk bedienen als dat je doet vermoeden op basis van zijn formaat. Doordat de knop half verzonken ligt heb je twee vingers nodig om de knop rond te draaien. Fujifilm had het keuzewiel beter iets naar achteren kunnen plaatsen, zodat je deze tijdens het fotograferen met enkel je duim zou kunnen bedienen.

Fujifilm X-Pro1

Een pasm-knop ontbreekt overigens, zowel de diafragma- als de sluitertijdenknop hebben een A-stand. Zet je beide instellingen in de A-stand, dan functioneert de camera als in een P-stand. Door één van de instellingen op A te zetten, heb je naar keuze diafragma- of sluitertijdvoorkeuze.Met een aantal automatische standen kun je ook de iso-waarden door de camera laten instellen.

Niet zo handig is de plek van de knop waarmee je het scherpstelpunt verandert; deze zit links naast het scherm. Fotografeer je met de zoeker, dan kun je tijdens het bedienen met je neus in de knoop komen. Wel handig is het nieuwe quick-menu, dat je met de Q-knop kunt oproepen. Hierin heb je snel een overzicht van de camera-instellingen en kun je ze ook snel aanpassen.

Al met al heeft de Fuji X-Pro1 een stuk minder eigenaardigheden dan de X100, maar er zijn nog steeds een paar kleine onhebbelijkheden in de bediening.

Objectieven

Voor de X-Pro1 heeft Fujifilm een nieuwe lensvatting ontworpen, die volledig elektronisch is. Op dit moment zijn er drie objectieven beschikbaar, een 18mm f/2, een 35mm f/1.4 en een 60mm f/2.4 Macro. Reken je de brandpuntsafstanden om naar kleinbeeldequivalenten,  dan kom je uit op ongeveer 28, 50 en 90mm.

Voor deze review hebben de 18mm f/2 gebruikt. Het bereik maakt de 18mm prima geschikt voor reportagewerk, al hadden we nog liever een 23mm gezien (35mm equivalent), zoals de X100 die heeft. Wellicht is Fujifilm bang dat de X-Pro1 met een dergelijk objectief te veel in het vaarwater van de X100 komt. Overigens komt zo’n objectief in 2013 wél op de markt, zo heeft Fujifilm bevestigd. De fabrikant belooft voor 2014 zeven nieuwe objectieven te presenteren, waaronder ook drie zooms met optische beeldstabilisatie. Wat opvalt aan de 18mm f/2 is de niet bijzonder snelle autofocus. Deze is toereikend, maar niet zo snel als die van de Sony NEX-7 en zeker niet zo vlug als de Olympus OM-D E-M5.

Fujifilm roadmap
Fujifilm werkt hard aan nieuwe objectieven voor de X-Pro1

Beeldkwaliteit

Wat is de 16-megapixel aps-c-sensor in de X-Pro1 verschrikkelijk goed! Fujifilm heeft een historie als het gaat om het maken van bijzondere sensoren en de beeldchip in de X-Pro1 is daar geen uitzondering op. Het rgb-kleurenfilter op de sensor is niet van het gebruikelijke bayer-type, maar de verschillende kleurlensjes zijn semiwillekeurig over het lichtgevoelige oppervlak verdeeld.

Fujifilm X-Pro 1 sensor

Deze door Fujifilm ‘X-Trans’ gedoopte opstelling maakt een anti-aliassingfilter overbodig. Zo’n filter is normaliter nodig om moiré te voorkomen, maar maakt het beeld ook minder scherp. Fujifilm weet het beste van beide werelden te combineren, want de beelden die de sensor aflevert bevatten geen moiré en veel detail. Ook het dynamisch bereik van de X-Trans-sensor is prima. Hij haalt  weliswaar niet de hoogste waarden uit zijn klasse, je kunt meer dan voldoende detail uit hoge en lage lichten halen.

Conventionele sensor
Een conventionele sensor (2) met lowpass-filter (3) en lens (1)

Fujifilm X-Trans-sensor
Fujifilm X-trans-sensor met semiwillekeurig verdeelde kleurlensjes, gebaseerd op analoge film (3). Er zit geen lowpass-filter tussen de lens (1) en de sensor (2).

Ruisprestaties

De bijzondere sensor blinkt uit bij hoge iso-waarden. Nog voor de lancering van de camera beloofde Fujifilm een sensor die zich zou kunnen meten met fullframe-camera’s en daar zit zeker een kern van waarheid in. In raw heeft de camera een iso-bereik van 200 tot 6400. In jpg is dat uit te breiden naar iso 12.800 en 25.600. Vooral de resultaten in raw zijn erg goed. In onderstaande crops zijn alle vormen van verscherping en ruisreductie tijdens de raw-conversie uitgeschakeld.

Ruisprestaties Fujifilm X-Pro1

Kijken we naar de resultaten dan treden de eerste sporen van beeldruis op bij iso 800. Het gaat dan om zeer geringe hoeveelheden, enkel in schaduwpartijen. Ook op iso 1600 zul je alleen in schaduwpartijen een kleine hoeveelheid ruis waarnemen. Iso 3200 laat al meer ruis zien, ook in de lichtere delen van de foto, maar storend is het nog allerminst en het detailverlies is nihil. Bij iso 6400 is ruis duidelijker zichtbaar, maar zijn de foto’s nog steeds bruikbaar na het wegwerken van de kleurruis.

Iso 12.800 en 25.600 zijn voorbehouden aan foto’s in jpg en dat is jammer. Op iso 12.800 merk je dat je te maken hebt met detailverlies, maar met een goede ruisreductie zou deze stand zeker bruikbare foto’s opleveren. Iso 25.600 heeft daarentegen dermate te lijden onder de hoge gevoeligheid en de bijbehorende ruis, dat we deze stand liever links zouden laten liggen. Jammer dat Fujifilm ons niet zelf de mogelijkheid geeft te kiezen of we de hoogste gevoeligheden met jpg of raw gebruiken, maar verder kunnen we maar weinig op de prestaties van de sensor aanmerken. Overigens geldt hetzelfde voor iso 100, deze gevoeligheid kun je ook alleen gebruiken als je enkel in jpg fotografeert.

Niet alleen kan de Fujifilm de strijd met concurrenten goed aan, ook komt hij met zijn uitstekende ruisprestaties inderdaad in de buurt van fullframe-camera’s. En dan hebben we het niet eens over fullframeconcurrent Leica M9, want die scoort met zijn verouderde sensor beduidend minder.

Filmsimulatie en panorama's

Fujifilm rust de X-Pro1, net als andere camera’s uit de X-serie, uit met onder andere filmsimulatie, waarmee je de jpg’s een toning kunt meegeven die doet denken aan analoge films van het merk zoals Velvia en Astia. Ook alleen voor jpg’s is de DR-modus, waarmee je het dynamisch bereik kunt vergroten en de panoramastand.

Testfoto's

Via onderstaande slideshow kun je een serie testfoto's bekijken. De foto's zijn geschoten in raw en omgezet met Adobe Lightroom 4 naar jpg. De standaardwaarde van 25 voor scherpte en kleurruisreductie is toegepast. Via de optie in het menu kun je de foto's in originele resolutie downloaden.

De testfoto’s zijn gemaakt in filmtheater de Uitkijk in Amsterdam, dat onlangs haar honderdjarige bestaan vierde. Met slechts één zaal, een ‘ouderwetse’ filmprojector (zij het vergezeld door een moderne 4K-projector) en een filmagenda gericht op kwalitatieve films. De Fujifilm X-Pro1 leent zich uitstekend voor fotografie in zo’n krap, oud en donker filmtheater en voor reportagefotografie in het algemeen.


Foto's © Jesse Kraal

SanDisk Extreme ProSnelheid met SanDisk SD Extreme Pro 95MB/s 8GB

We meten de snelheid waarmee de Fujifilm X-Pro1 vijftien foto’s in jpg of raw maakt én wegschrijft. De tijd gaat in bij het maken van de eerste opname, we stoppen als alle vijftien foto’s zijn weggeschreven naar de geheugenkaart.

  • 15 beelden (RAW): ca. 24,8 seconden
  • 15 beelden (JPG): ca. 8,2 seconden

Conclusie

Is de Fujifilm Xpro-1, zoals we ons afvroegen in de intro, een modern sprookje voor fotografen? Ja en nee. Sowieso moet de vorm van de camera je aanspreken. Niet zo zeer vanwege het uiterlijk, als wel vanwege de manier van fotograferen die anders is dan die met een spiegelreflexcamera. Ook zijn er nog steeds een paar issues met de een fijn stuk gereedschap.

De foto’s die je met de X-Pro1 maakt bevatten niet alleen bijzonder veel detail, ze behouden hun kwaliteit ook bij hogere iso-waarden. De camera kan niet alleen de strijd aan met directe concurrenten Sony NEX-7 en Olympus OM-D E-M5, ook geïnteresseerden in een Leica M9 kunnen de Fujifilm serieus in overweging nemen, al is het natuurlijk geen echte meetzoeker.

Daarnaast is de X-Pro1 een camera die voor sommige fotografen echt als vervanger voor de spiegelreflex kan dienen, met name als je op zoek bent naar een camera met een minder intimiderend voorkomen dan een dslr.  Momenteel zijn er nog maar drie objectieven beschikbaar, maar met zeven nieuwe objectieven al aangekondigd, voorspellen we de X-Pro1 een mooie toekomst.

Fujifilm X-Pro1 oordeel
Deze review van de Fujifilm X-Pro1 verscheen eerder in DIGIFOTO Pro 1.2012.

Adviesprijs: € 1699,- Resolutie: 16,3 megapixels Beeldsensor: Trans-X cmos aps-c ISO-bereik: 200-6400 (jpg: 100-25600) Scherm: 3-inch RGBW-lcd (1,23 miljoen beeldpunten) Zoeker: optisch en lcd (1,4 miljoen beeldpunten) Scherpstelling: contrast-af Snelheid: 6 beelden per seconde Opslag: SDXC Afmetingen: 139,5 x 81,8 x 42,6 mm Gewicht: ca. 450 gram (incl. batterij) Beeldstabilisatie: Nee Filmfunctie: 1080p @ 24 fps
afbeelding van jesse kraal

Jesse Kraal | Fotograaf

Bekijk alle artikelen van Jesse

afbeelding van R Boks

Heel mooie camera maar echt heel jammer en gemiste kans om er geen full frame sensor in te plaatsen. Ik hoop dat er nog en MF versie komt van deze camera met een sensor van 36x48 mm , dus een digitale Fuji645

afbeelding van Snaveltjestoe

Leuk toestel, maar met teveel 'rariteiten' zoals de trage scherpstelling, het bij sommige objectieven tikkend diafragma en de onnodig gecompliceerde zoeker. Te duur voor wat je krijgt. Ik vind de beeldkwaliteit ook wat tegenvallen. Fletse kleuren, laag contrast en details verdwijnen te snel in vreemde additionele patronen. Misschien ligt dat laatste aan LightRoom, maar dat weet ik niet zeker.

afbeelding van Engelbert

Volgens mij is er dan iets mis met je camera.
Heb zelfs van mijn Nikon D5 niet zulke sprankelende beelden als van de Fuji.
Stel voor je laat hem eens nakijken.

afbeelding van Jan Hartog

Ben benieuwd of er inmiddels d.m.v. firmware updates verbeteringen zijn bewerkstelligd?
Mijn ervaring is buitengewoon positief.
Wat een fantastische camera en over de lenzen maar te
zwijgen. Allemaal TOP.

afbeelding van Bert

Ga ook even langs de oogaarts !!!!

afbeelding van Sjoerd

Ook mee oneens. De kleuren zijn prachtig. Ik sla ze zelfs niet eens meer als RAW op als ik weet dat ik ze niet ga nabewerken. JPEG in de camera zelf is al heel goed. Zou het daarom kunnen liggen aan de RAW conversie in lightroom?

afbeelding van Sander

Dit artikel is onderhand al bijna drie jaar oud, maar gezien de prijs en kwaliteit van een X-Pro1 nog steeds actueel.
Je krijgt tegenwoordig voor 1000,- of lager er een prachtige lens bij.
En echt, met alle firmware updates is dit nog steeds één van de beste camera's. Dus als je de X-Pro1 altijd te duur vond, zoals ik, dan kun je nu echt wel je slag slaan :)
Dus voor mij was het vorige maand byebye M43 en DSLR :) wat een verbetering is dit zeg!

afbeelding van Sjoerd

En in 2016 niet meer nieuw te krijgen, maar tweedehands worden ze nu aangeboden doordat de pro-X 2 uit is. Sla je slag zou ik zeggen ;o)

afbeelding van Sjoerd

Dank voor de review. Heb de camera tweedehands net aangeschaft en er geen spijt van. Voor 300 euro (body) verandert de prijs/kwaliteit verhouding dan natuurlijk enorm.

Full frame mis ik niet. Het is erg handig dat de bestandsgrootte binnen de perken blijft, ook met JPEG only (geweldig goede conversie in de camera). En traagheid is al behoorlijk opgelost merk ik na het installeren van alle software updates.

Ik moest er even aan wennen, maar merk dat de kleuren zeer helder zijn. Scherpstelling kan beter, maar daarvoor moet ik me even inlezen voor tips. Ik kan me niet vinden in eerdere reacties over laag contrast en fletsheid. Integendeel juist.