Column : Is straatfotografie kleurloos?
Fokko Muller - "Ik las recent het interessante boek ‘A Question of Color’ van Joel Meyerowitz. Het beschrijft de begintijd van zijn fotografie en de keuze die hij maakte om een tijd lang 2 camera’s bij zich te hebben: één met zwart-wit film en één met kleurenfilm. Je leest het goed: film. In het analoge tijdperk van de fotografie had je geen SD-kaartjes, maar een rolletje film. Niks geen Lightroom om je foto’s na te bewerken, maar je ging de doka in. Joel’s boek speelt zich af in de zestiger jaren toen kleurenfotografie nog ongebruikelijk was en zelfs als amateuristisch werd beschouwd. Hij wilde het verschil zien tussen kleur en zwart-wit en fotografeerde scenes bijna tegelijkertijd met beide camera’s. In het boek staan veel foto’s, waarbij je heel goed het verschil kunt zien tussen kleur en zwart-wit. Hij was een pionier in het gebruik van kleur in straatfotografie".
De volgende woorden in zijn boek hebben mij behoorlijk aan het denken gezet: ‘Photography describes what’s in front of the camera, and that thing in front of the camera is what the photographer chooses as important. If description is really what photography is about, then a black-and-white photograph doesn’t describe everything that’s there, because it’s taken away all the color. It’s given the graphic bones of the image but none of the flesh.’
Daar lijnrecht tegenover staat deze bekende quote van Ted Grant:
“When you photograph people in color, you photograph their clothes. But when you photograph people in black and white, you photograph their souls!”
Als ik naar mijn eigen straatfotografie kijk, dan fotografeer ik intuïtief. Ik kies momenten die ik interessant vind. Ik ben nooit bewust op zoek naar kleur. Pas in de nabewerking kies ik of een foto beter tot zijn recht komt in kleur of zwart-wit. Mijn Instagram portfolio bevat 35% kleur en 65% zwart-wit foto’s. Ik dacht dat ik vaker voor zwart-wit koos, maar de statistieken liegen niet.
Kijk ik rond op Instagram dan ligt het percentage zwart-wit straatfoto’s gevoelsmatig een stuk hoger. Ik denk dat veel huidige fotografen de oude meesters als voorbeeld nemen en vergeten dat die oude meesters lange tijd alleen maar in zwart-wit konden fotograferen. Zij hadden geen keuze.
Ik ken straatfotografen die vooral voor kleur kiezen in hun straatfotografie. Bekende namen zijn natuurlijk Martin Parr, Harry Gruyaert en Saul Leiter. Dat zijn grote inspiratiebronnen voor mij. Ik vind de keuze voor kleur boeiend, maar ook lastig om zelf bewust die keuze te maken. Geïnspireerd door het boek van Meyerowitz (en zijn foto’s uiteraard) heb ik de afgelopen tijd mijn straatfoto’s nabewerkt in kleur EN zwart-wit. Voor mij is dat erg makkelijk, gewoon een kwestie van dezelfde foto twee keer door Luminar Neo halen. Ik hoef niet met twee camera’s op pad.
Ik blijf voorlopig dezelfde keuzes maken van onderwerpen en mensen die ik fotografeer. Ik denk dat als je bewust kiest voor straatfotografie in kleur, dat je anders gaat kijken en misschien andere dingen gaat fotograferen. Die keuze maak ik nu niet. Ik vind bepaalde beelden toch ècht sterker en interessanter in zwart-wit. Als ik een straatportret van iemand maak in kleur, dan kan ik prima de ‘soul’ van iemand laten zien en niet alleen de kleren. Quotes hebben voor mij vaak een kern van waarheid, maar ik neem ze graag met een korreltje zout.
Het boek van Joel Meyerowitz heeft mij niet alleen aan het denken gezet, het heeft ook mijn acties beïnvloed: ik bekijk iedere straatfoto in de nabewerking nu bewuster in kleur en zwart-wit. Als beide versies interessant en sterk zijn, dan kies ik voor kleur. Uiteindelijk is kleur authentieker, omdat wij mensen nu eenmaal in kleur zien.