Genieten van het landschap, het moment en het fotograferen
And the winner is.... landschapsfotografe Ellen van den Doel dolblij met gewonnen reis naar Canada
Voor Ellen begon het fotografie-avontuur in 2009. ‘Er was een spiegelreflexcamera in huis doordat mijn man het leuk vond om te fotograferen en op vakantie begon ik daar stiekem steeds meer foto’s mee te maken. Zoals iedere beginner had ik natuurlijk geen idee wat ik aan het doen was en toch werd ik enthousiast en besloot ik een cursus te gaan volgen.’ Daarna ging het voor Ellen nogal snel. Ze deed nog een aantal cursussen en leerde veel door kritisch te kijken naar haar eigen foto’s en die van anderen.
Zo kwam ze steeds een stapje verder. ‘Dat vind ik ook het leukste. Ik ben nu tien jaar verder en ik zie nog steeds een stijgende leercurve. Ik ben nooit uitgeleerd, het is nooit klaar.’ Nog steeds staat Ellen in het veld en merkt ze dat ze nieuwe dingen leert. ‘Terugkijkend op mijn foto’s zie ik dat ik steeds beter ben geworden, maar ook op momenten zelf merk ik dat ik steeds handiger ben geworden. Ik maak minder fouten, dankzij de ervaring die ik heb en heb daardoor meer kans op een geslaagde foto.’
Voorbereiding
Die vooruitgang zit ook in de nabewerking, maar zeker ook in het vooraf plannen van de fotosessies. ‘Toen ik net begon maakte ik gewoon foto’s en was ik klaar. Ik ging op vakantie en klikte wat ik tegenkwam. Tegenwoordig stem ik mijn reizen af op de plekken die ik wil fotograferen, boek ik mijn accommodaties tactisch en ga ik in een goede periode. Er zit heel veel voorwerk in, maar dat is ook onderdeel van het spel dat het weer zo leuk maakt.’
Ook dichtbij huis gaat Ellen nog maar zelden zonder Interview Ellen van den Doel gedegen voorbereiding aan de slag. ‘Nu ga ik doelgericht op pad aan de hand van de waterstanden, getijden en het weer. Op die manier kan ik tot een bepaald beeld komen wat ik in mijn hoofd heb. Dat werkt heel anders dan de ik-zie-wel-mentaliteit. Ik heb wel vijf apps voor het weer, geloof ik, en omdat ik aan de kust woon heb ik ook getijden-apps. Verder bekijk ik de zonnestand en dat soort dingen. Inmiddels heb ik een hele weercentrale op mijn telefoon, ik voel me wel eens een weerman,’ grapt Ellen.
Landschapsfotografie als mindfulness
‘Het liefste doe ik aan landschapsfotografie, en daarbij neem ik ook stadslandschappen. Daarnaast maak ik sportfoto’s binnen de turnsport en af en toe fotografeer ik bruiloften en portretten. Dat laatste is leuk voor erbij, maar daarin kan ik niet volledig mijn passie in kwijt.’
‘Landschapsfotografie is voor mij een soort mindfulness,’ legt Ellen uit. ‘Je bent bezig met maar één ding en je denkt nergens anders meer aan. Ik kan genieten van het moment, van het landschap dat ik fotografeer en van de omgeving om me heen. Ik haal er veel rust en voldoening uit. Dat komt misschien omdat ik in het dagelijks leven nogal een druk persoon ben, een echte stuiterbal. Het rustige landschap heb ik als compensatie. Vooral wanneer ik aan zee sta, kom ik tot rust. De zee, daar zou ik iedere dag wel naar toe kunnen, het is steeds weer anders. Ik denk dan alleen maar aan het maken van de juiste foto en alle andere eventuele zorgen raak ik kwijt. Dat is wat het zo aantrekkelijk maakt.’
Favoriete plekken
Voorafgaande aan het interview vroegen we Ellen wat uiteenlopende beelden naar ons te sturen en dat heeft ze zeker gedaan, ze stuurde foto’s van Bergen op Zoom tot aan Rome. Hoe komt ze aan die diversiteit in haar portfolio?
‘Ik word, net als veel mensen denk ik, geïnspireerd door wat ik voorbij zie komen op sociale media. Dat kan natuurlijk een valkuil zijn, want als je puur daar op af gaat, dan gebeurt het dat je eigenlijk dezelfde dingen gaat doen als iedereen. Maar het is logisch dat je op de gebaande paden begint en daar langzaamaan van afwijkt. Het is dan ook een uitdaging om juist die nieuwe plekken op te zoeken die niet zo standaard zijn.’
Bovendien is Ellen niet schuw van het fotograferen van de geijkte locaties. ‘Je moet dan niet gewoon klakkeloos nadoen wat een ander doet. Het moment waarop je er bent, bijvoorbeeld om twaalf uur ’s middags met hard licht of juist om vijf uur ’s morgens bij zonsopkomst, kan al een wereld van verschil maken.’
Alleen op de wereld
Ook opvallend aan de foto’s van Ellen is dat het lijkt alsof ze altijd alleen op de wereld is, zelfs wanneer ze plekken fotografeert die doorgaans worden platgelopen door toeristen. Ellen verzekert ons ervan dat ze maar zelden iemand uit de beelden fotoshopt en dat een lange sluitertijd ook wel eens wil helpen, maar ze verklapt dat haar geheim zit in het tijdstip waarop ze fotografeert. ‘Ik fotografeer doorgaans heel vroeg of laat op de dag, waardoor er nog maar weinig mensen op de been zijn. Zo was ik eens bij de Zaanse Schans met zonsopkomst om zes uur ’s morgens en had ik het hele gebied voor mezelf alleen.’
Hoewel veel fotografen jaloers zullen zijn op de rust die uit de beelden van Ellen vloeit, geeft ze toe dat ze af en toe ook wel begint te verlangen naar een menselijk element in haar foto’s. ‘Soms zie ik landschapsfoto’s met mensen voorbij komen en dan denk ik: het zou mooi zijn als er een keer iemand voorbij komt lopen in mijn beeld, zodat je de verhoudingen in het landschap beter kunt inschatten… maar dan moet je daar weer op wachten, of ik moet zelf in beeld gaan staan. En met mijn waterpak en kaplaarzen aan is dat natuurlijk geen gezicht,’ lacht ze.
Werken met filters
Om haar herkenbare stijl van landschapsfotografie te bewerkstelligen, werkt Ellen met diverse fotografiefilters. Omdat de voorgrond van een foto vaak donkerder is dan de lucht en ons oog dat prima kan compenseren, maar de camera een stuk minder, gebruikt ze negen van de tien keer een grijsverloopfilter. 'Afhankelijk van de strakheid van de horizon gebruik ik een harde of zachte overgang. Aan de kust, gebruik ik een harde overgang en in de bergen of duinen kies ik voor een softe variant. Ik zoek naar wat ik mooi uit vind komen.’ Je kunt het volgens haar helemaal berekenen, maar liever werkt ze op gevoel.
‘Ik ben ooit begonnen met een 10 stopsfilter. Ik ging hem gewoon gebruiken en dan paste ik daar mijn manier van fotograferen op aan, nu ga ik omgekeerd te werk. In mijn hoofd bepaal ik welke dynamiek ik in de lucht of het water wil zien. Uit ervaring weet ik dan welke sluitertijd ik ongeveer nodig heb. Aan de kust met wegtrekkend water heb je ongeveer een seconde nodig om van die mooie witte sporen in het water te maken. Wanneer je midden op de dag fotografeert heb ik dan misschien wel zes stops nodig, maar met minder licht heb je genoeg aan drie. Afhankelijk van die sluitertijd die ik voor ogen heb, pas ik dus mijn filters aan.’ ‘Wil ik juist geen lijnen, maar een grote waas? Dan gebruik ik een langere sluitertijd en heb ik dus meer stops nodig in mijn filter. Ik gebruik tegenwoordig wel apps om te berekenen welke sluitertijd ik moet gebruiken, omdat die soms oplopen tot dik in de minuten. De camera kan het dan niet meer berekenen. In de app voer je in welke sluitertijd je zou gebruiken zonder filter en dan berekent de app wat de sluitertijd wordt met gebruik van het filter.’
Door dit vaker te doen weet je natuurlijk wat het gaat worden. Dat geldt ook voor de richting waarop de strepen van de wolken en het water zullen lopen. ‘Hoe de wind staat, zijwind of tegenwind, is natuurlijk ook bepalend voor de compositie. Toen ik net begon, ging ik gewoon proberen, maar inmiddels weet ik wat werkt in mijn compositie en ook daarop kan ik de sluitertijd aanpassen. Je moet er wel rust voor hebben, je moet vaak minuten wachten voordat je het resultaat ziet.’
Trip naar Canada
‘Ik woon vlakbij de kust en dat blijft een van mijn favoriete locaties. Het voordeel van er veel komen is dat ik de plekken goed ken en daardoor creatiever te werk kan gaan. Ik weet wat ik kan verwachten en daarmee gaan spelen. Vorig jaar ben ik voor het eerst naar IJsland geweest, dat is voor veel landschapsfotografen natuurlijk een ultieme droom. Het landschap daar is zo anders dan wat ik ken en wat ik gewend ben en dat was heel indrukwekkend. Het stond ook al een tijdje op mijn lijstje om naar Canada te gaan, maar ik vond het altijd te duur en had mezelf voorgenomen om nog even te blijven sparen. Dat ik nu de prijs heb gewonnen was echt een cadeau!’
Weidse perspectieven
Ellen is fan van het extreme groothoekperspectief. ‘Ik fotografeer met een 12mm en 14-30mm-objectief op full frame. Dus dat is redelijk wijd!’ Het is volgens haar lastig om interessante composities te maken met een groothoeklens. ‘Omdat je erg veel niks in je beeld hebt, moet je gaan nadenken over de voorgrond en de lijnen in je beeld. Wanneer je dat eenmaal onder de knie hebt, kun je heel andere beelden maken dan die je normaal gesproken met je gewone objectief of zelfs met je smartphone zou maken. Overigens zou ik wel vaker mijn zoomlens willen gaan gebruiken, maar dan voornamelijk in het bos en in landschappen met mist. In die composities kun je de elementen goed benadrukken omdat je de voor- en achtergrond goed naar elkaar toe kunt knijpen.’
Drone
Dat landschapsfotografie een extreem gevarieerde aanpak kan hebben, bewijst Ellen te meer als ze vertelt dat ze ook steeds meer uitstapjes met een drone maakt. ‘Je hebt er dan ineens een taak bij, je moet niet alleen de foto maken, maar ook nog eens de drone besturen. Ik ben geen filmmaker, dus mijn voordeel is dat ik de drone alleen maar hoef te vliegen naar het punt waaruit ik de foto wil maken. Het maakt dan niet uit dat ik een beetje slordig vlieg. Het maken van de foto is hetzelfde als wanneer ik het vanaf de grond zou doen, met als verschil dat ik de compositie bepaal in het schermpje van mijn telefoon die in de controller zit, in plaats van door de zoeker van de camera.’
Het grootste verschil zit hem volgens haar in dat je van tevoren nooit weet hoe de foto eruit gaat zien vanuit de lucht. ‘Je kan aan de hand van Google Maps met satellietweergave wel een idee krijgen van wat je gaat zien, maar een drone vliegt natuurlijk lager.’ Ook hier geldt; door ervaring, kun je beter inschatten wat gaat werken en wat niet. Een bergachtige kust, zoals in de foto van Madeira, werkt volgens haar erg goed. ‘De instellingen zijn enigszins hetzelfde met als grootste verschil de sensorgrootte. Ik gebruik vaak bracketing-opties om het gemis van dynamisch bereik ten gevolge van een kleinere sensor op te vangen.’ Ook merkt Ellen op dat het tijdsbestek vanwege de beperkte accuduur iets is waar je rekening mee moet houden als je met een drone fotografeert. ‘Je moet rekening houden met een marge om te landen, je moet erheen vliegen, een compositie vinden en dan moet je alweer terug. Met harde wind ben je nog beperkter, dan kun je minder ver vliegen dan je normaal gesproken zou doen.’
Over ellen van den doel
Ellen van den Doel begon in 2009 met fotograferen, werd verliefd op landschapsfotografie en heeft sindsdien de camera niet meer neergelegd. De ervaring en kennis die Ellen heeft opgedaan brengt ze ook met liefde over door middel van fotocursussen. 'Ik heb een sportopleiding gevolgd, geef turntrainingen en in het dagelijks leven ben ik fysiotherapeut. In dat alles komt het component lesgeven voor. Dat ik dan ook nog eens de hele dag over mijn hobby mag praten en mensen daar ook nog eens naar willen luisteren, maakt het extra leuk!’ Volgens Ellen gaat er soms letterlijk een wereld open voor haar cursisten en zit haar programma vol met oh-ja-momenten. ‘Na zo’n dag ben ik helemaal op, maar het geeft zoveel energie en voldoening terug om te zien dat ik mensen enthousiast heb gemaakt over fotografie!’
In de fototas van Ellen van den Doel
‘Ik fotografeerde altijd met spiegelreflexcamera’s van Nikon, maar stapte onlangs over naar de spiegelloze Nikon Z 6. Ik dacht dat ik enorm zou moeten wennen aan de elektronische zoeker, maar dat hoefde totaal niet, ik was meteen om. Ik ben er echt heel tevreden over.’
Verder bevinden zich in de Lowepro Flipside 400 AW II-fototas van Ellen de volgende fantastische items:
- Nikon Z 14-30mm f/4
- Tamron 28-300mm f/3.5-6.3
- Sigma 70-200mm f/2.8
- Tamron 24-70mm f/2.8
- Venus Optics Laowa 12mm f/2.8
- Kase filters: hard grad 2 stop, soft grad 2 stop, reversed grad 3 stop, 3 stop ND, 6 stop ND, 10 stop ND, polarisatie filter
- Manfrotto 190CXPro4 met balhoofd manfrotto 496RC2
- DJI Mavic Pro 2
- En niet te vergeten: Vallerret Ipsoot fotografie handschoenen
Over Go Canada
Het expertteam van Go Canada biedt doordachte auto- en camperreizen en ontwerpt daarnaast reizen naar Canada op maat. Of dit nu een rondreis is langs afgelegen wildernis-lodges aan de Canadese westkust of een fotosafari in de Rocky Mountains, ze denken graag met je mee en vertellen je precies waar de mooie plekjes zijn. Meer informatie kan je vinden op www.gocanada.nl
Fotografie door: Ellen van den Doel
Dit artikel werd geschreven door Christel de Wolff en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 1.2020
Reizen en COVID-19
Wat we natuurlijk nog niet konden weten ten tijde van het schrijven van dit artikel, is dat 2020 er behoorlijk anders uit zou zien dan gedacht door de komst van het coronavirus. Op dit moment is nog niet zeker wanneer Ellen van haar beloofde reis kan gaan genieten. En zij is beslist niet de enige wiens geplande reis op losse schroeven is komen te staan. Zit jij ook verplicht thuis terwijl je plan (of fantasie) eigenlijk was om de wereld rond te reizen? Neem dan eens een kijkje in onze DIGIFOTO Travel Special! Voor slechts € 3,95 nemen we je mee naar alle prachtige plekken die onze planeet ons te bieden heeft.
Lees meer
