Wat lenscorrecties doen met je foto’s

Lensprofielen: automatische herkenning

Camera's en fotobewerkingssoftware herkennen welke lens je gebruikt aan de hand van metadata. Software als Lightroom, Capture One of DxO PhotoLab past automatisch lensprofielen toe om bekende afwijkingen te corrigeren.

• RAW vs JPEG: RAW-bestanden zijn meestal ongecorrigeerd en geven je volledige controle. JPEG’s worden vaak al in de camera gecorrigeerd.
• Handmatige controle: In vrijwel alle software kun je deze correcties versterken, afzwakken of uitschakelen, afhankelijk van je creatieve doel.

Vervormingen: ton en kussen

Lensen hebben de neiging om rechte lijnen te buigen. Groothoekobjectieven veroorzaken vaak tonvormige vervorming (lijnen bollen naar buiten), terwijl telelenzen eerder kussenvormige vervorming geven (lijnen buigen naar binnen).

• Correctie: Lensprofielen trekken de lijnen digitaal recht.
• Let op: Hierbij kan aan de randen van het beeld informatie verloren gaan. In technische fotografie zoals architectuur is correctie gewenst, maar in creatieve beelden kan vervorming juist karakter toevoegen.

Vignettering: de donkere hoeken

Bij een open diafragma kunnen de beeldhoeken donkerder zijn dan het midden. Dit noemen we vignettering.

• Correctie: Software maakt de hoeken lichter voor een egaal belicht beeld.
• Creatieve keuze: Veel portretfotografen gebruiken juist bewust vignettering om de blik naar het onderwerp te leiden of een nostalgische sfeer op te roepen.

Chromatische aberratie: kleurverschuivingen

Op contrastrijke overgangen — denk aan boomtakken tegen een lichte lucht — kun je paarse of groene randjes zien. Dit is chromatische aberratie.

• Correctie: De meeste software verwijdert dit automatisch via het lensprofiel.
• Handmatig ingrijpen: Als de automatische correctie te sterk is en details aantast, kun je dit lokaal bijstellen.

Wanneer corrigeren — en wanneer niet?

Er is geen gouden regel. Het hangt af van je doel:

• Corrigeren: Bij architectuur-, product- of reproductiefotografie, waarbij technische nauwkeurigheid vooropstaat.
• Niet (volledig) corrigeren: Bij sfeerbeelden, analoge simulaties of wanneer je juist het karakter van de lens wilt behouden.

Oude en handmatige lenzen: geen profiel, wat nu?

Vintage en manuele objectieven hebben vaak geen automatisch profiel. In dat geval kun je:

• Algemeen vervormingscorrecties toepassen.
• Vignettering en kleurverschuiving handmatig corrigeren.
• Software gebruiken die profielen aanbiedt voor populaire oude lenzen (zoals DxO of community presets).

Lenscorrectie is een keuze

Lenscorrecties zijn geen verplichting. Ze zijn bedoeld als hulpmiddel, niet als standaard. Door te begrijpen wat je camera of software doet, maak je bewuste keuzes. Of je nu gaat voor technische perfectie of het karakter van imperfectie omarmt: het is jouw creatieve beslissing.