Review: FUJIFILM GFX 100, prijs- en megapixelrevolutie

Toen Fujifilm op de Photokina van 2017 het voorgangermodel van deze camera, de GFX50, introduceerde vroegen we ons af waarom die camera géén honderd megapixel had. De 100 megapixelsensor stond namelijk al op de officiële tijdlijn van Sony. Met de GFX100 zet Fujifilm de volgende stap. Er is nu een behoorlijk afstand tot de full frame-camera’s in megapixels en een nog grotere afstand tot de andere middenformaatcamera’s qua prijs.

Zo bezien lijkt de Fujifilm GFX100 bijna een koopje, maar aan de andere kant is hij toch ongeveer dubbel zo duur als de middenformaatmodellen met 50 megapixels en drie keer zo duur als fullframe-camera’s. Kortom: de prijs is deels revolutionair maar deels ook heel logisch. En, eerlijk is eerlijk: de duurdere concurrerende modellen hebben een groter beeldformaat, dat in ieder geval op het gebied van de geringe achtergrondonscherpte voordelen met zich mee brengt en theoretisch een betere dynamiek. Maar is dat laatste ook in de praktijk zo? Daar komen we zo op terug. Laten we eens kijken naar wat er allemaal nieuw is aan de Fujifilm GFX100

Foto: Jan Gonzales

Nieuw

Wellicht ten overvloede: de sensor. Die is op drie punten veranderd. Het aantal megapixels hebben we al genoemd. Dan zijn er AF-pixels op de sensor die fase gebaseerde scherpstelling mogelijk maken. En ten slotte is de nieuwe sensor van het BSI CMOS-type. BSI staat voor back side illuminated, wat inhoudt dat de elektronische schakelingen niet meer aan de lichtgevoelige kant van de sensor zitten, waardoor het lichtgevoelige oppervlakte groter is. Dat was ook nodig om ondanks het veel grotere megapixel-aantal de goede score van de 50 megapixelsensor op het gebied van dynamiek en ruis bij hoge ISO-waarden te behouden. We konden die nog niet testen met de Adobe-software, maar op basis van de resultaten met de Fujifilms eigen Silkypix-software konden we in ieder geval constateren dat de dynamiek aan de kant van de schaduwen zeer goed is (Adobe is veel beter in het weergegeven van details in de lichtste delen van het beeld).

De sensor is nu ook gemonteerd in een frame dat IBIS (stabilisatie in de camera) over vijf assen mogelijk maakt. Volgens Fujifilm levert dat 5,5 stops op maar zoals altijd varieert dat voordeel in de praktijk sterk. De stabilisatie werkt in ieder geval uitstekend, je kunt zonder problemen uit de hand fotograferen én de scherpte van de nieuwe sensor benutten.

Op het gebied van de scherpstelling is de camera ook veranderd. De maar liefst 3.76 miljoen AF-pixels op de sensor maken nu fase gebaseerde AF mogelijk en die werkt sneller dan contrast gebaseerde AF.

Bovendien heeft de camera een variant op de scherpstelsoftware van de X-T3 en de X-T30 gekregen. Daardoor heeft de camera alle mogelijkheden inclusief gezichts- en oogherkenning die de kleinere camera’s ook hebben. De scherpstelmotoren in de objectieven houden dat goed bij. Je kunt het niet direct vergelijken met de snelste full frame-camera’s omdat het aantal beelden per seconde kleiner is, maar in ieder geval is de scherpstelling snel genoeg voor de camera en – wat belangrijker is – exact.

Zoeker

De zoeker heeft 5.67 miljoen beeldpunten. Door de andere beeldaspectratio is het aantal effectieve beeldpunten per milimeter echter minder dan bij de Sony A7R IV met hetzelfde aantal beeldpunten. Voor de beeldvergroting (0.86x) geldt dat niet, die is direct vergelijkbaar uitgedrukt in full frame-equivalent. Kortom: net niet de allerbeste zoeker, maar wel heel erg goed. In vergelijking met een zoeker van een reflexcamera mis je niets en in veel donkere situatie is het beeld vele malen beter.

De camera heeft ook een nieuwe processor, de X-Processor 4, die de camera in het algemeen sneller maakt. Die nieuwe processor was natuurlijk nodig om de enorme data-hoeveelheden te verwerken. Het maximale aantal opnamen per seconde is nu vijf, wat bij 100 megapixels zeer indrukwekkend is. De beeldgrootte zorgt er natuurlijk wel voor dat de buffer snel vol is: na veertien RAW-opnamen houdt die het voor gezien. Voor de typische gebruikssituaties van de camera zal het echter geen probleem zijn. Let er wel op dat je de snelste kaarten gebruikt én een grote kaart: zelfs op een 64 GB kaart passen maar 280 RAWbestanden! Andere beperking: die snelheid wordt alleen met de mechanische sluiter bereikt. Bij gebruik van het elektronische sluiter daalt de snelheid tot 2,9 bps.

Foto: Michael Clark

Film en meer

De Fujifilm GFX100 heeft goede kaarten voor film: 10 bit 4:2:2 via HDMI, verder F-log en 4k, dat laatste dan zonder crop maar  met maximaal 30 bps. Ook is er HLG (Hybrid Gamma Log) om films te maken die direct te gebruiken zijn op HDR-tv’s. Ergonomisch is de camera vergeleken met de GFX 50S ook nieuw. Verdwenen is de bult op de achterkant; de camera is wat dunner geworden. Qua bediening lijkt de camera wat meer op full frame-camera’s: in plaats van aparte sluitertijd en ISO-knoppen zijn er nu selectieschijven waar je verschillende functies aan kunt geven, Fujifilm noemt het virtuele knoppen. Het display boven op de camera laat dan zien welke functies dat zijn. Belangrijk voor een camera met 100 megapixels: de camera heeft ook een functie voor focusstacks.

Praktijk

Neem je de camera in de hand, dan valt vooral het verschil met het voorgangermodel onmiddellijk op. Hij is een stuk minder compact, maar dat komt omdat er een geïntegreerde batterijhouder aan vast zit. Met de twee batterijen die standaard in de camera zitten kun je er een paar uur mee werken. Op zich is de camera niet groter en zwaarder dan de professionele reportagemodellen van Nikon (D5) en Canon (1D X Mark II). Toch is het met een gewicht van 1400 gram en objectieven van vaak meer dan een kilo geen camera om vrolijk mee te gaan wandelen.

Het is vooral even wennen. In het begin vond ik de camera nogal zwaar maar na een paar dagen merkte ik het niet meer. Ook voor wat betreft de bediening is het wennen. De camera heeft een groot aantal vrij configureerbare knoppen maar je moet wel even de tijd nemen om die goed te gebruiken. Ook moet je even in de gebruiksaanwijzing kijken om de juiste aanduidingen in de zoeker in te schakelen. Er zijn echter al handige functies in de knoppen verborgen: drukken op de instelschijf laat je bijvoorbeeld inzoomen op het beeld, zowel bij weergave als bij de opname. Investeer je dus een uurtje in de gebruiksaanwijzing, dan is dat welbesteed. Wat ik nog mis is de mogelijkheid om de doorloop van het scherpstelpunt uit te schakelen; nu eindigde ik te vaak aan de verkeerde kant van het beeld.  

Foto: Philipp Rathmer

Conclusie

De Fujifilm GFX100 maakt waar wat de camera volgens de specificaties belooft. De sensor biedt een goede dynamiek en lage ruiswaarden, een goede kleurweergave en de scherpstelling werkt zeer exact. Objectieven, stabilisatie en scherpstelling maken het benutten van de 100 megapixels goed mogelijk. Voor Fujifilm is het een logische en verstandige stap. Of dat voor de gebruiker ook zo is, zal voornamelijk afhangen van het banksaldo.

Beoordeling Fujifilm GFX100

Beeldkwaliteit 9,5
Bediening 8,0
Snelheid 7,5
Behuizing 8,5
Prijs/kwaliteit 8,5

De Fujifilm GFX 100 werd getest in DIGIFOTO Pro 4.2019 en kreeg van ons een Goud Award.

Specificaties Fujifilm GFX 100

Prijs € 10.999,-
Aantal effectieve pixels 11648 x 8736 pixels (102 megapixels effectief)
Beeldsensor 43,8 mm x 32,9 mm BSI-CMOS
ISO-gevoeligheid standaard ISO 100 tot en met 12.800, uitgebreid 50-102.400
Afmetingen 156.2mm (b) x 163.6mm (h) x 102.9mm (d)
Gewicht 1400 g met twee batterijen een geheugenkaart en de zoeker
Belichtingsregeling matrix TTL-meting, integraal, centrumgericht, spot
Belichtingsmodus p / a / s / m
Sluitertype spleetsluiter en elektronische sluiter
Sluitertijd 60 min. t/m 1/4000 sec.
Elektronische sluiter 60 s t/m 1/16000 s
X-synchronisatie 1/125 sec.
Serieopnamen 5 bps (2.9 elektronische sluiter)
Zoeker OLED, 5.76 miljoen beeldpunten
Info fujifilm.eu