Over de as gaan in video
Ben je weleens op een filmset of bij televisieopnames geweest? Dan heb je daar de term ‘over de as’ wellicht horen vallen. Dit basisprincipe is belangrijk voor elke videomaker. Maar wat is het?
180 graden regel
Over de as wordt ook wel de 180 graden regel genoemd. De regel gaat uit van een denkbeeldige as tussen twee personen (of een persoon en een dier, of een belangrijk onderwerp). Deze as, de ‘dramatische as’, is vaak ook de kijkrichting.
Positie camera
De camera moet altijd aan één kant van de as opgesteld staan. Op die manier blijven de personen waar het om gaat dezelfde kant op kijken, en breng je de kijker niet in verwarring. Degene die naar links kijkt, blijft degene die naar links kijkt. Zou je naar de andere kant van de as gaan, dan kijk je als het ware in spiegelbeeld. Wordt de camera wel aan de andere kant van de denkbeeldige lijn gezet, dan noem je dat ‘over de as gaan’. Bij sportwedstrijden gebeurt dit wel, maar vaak wordt dat aangegeven met een tekstje als ‘reverse angle’.
Beweging
Deze regel geldt ook voor bewegingen. Rijdt een auto aan de rechterkant het shot uit, dan wil je hem in het volgende shot aan de linkerkant komen inrijden. Anders geeft het de kijker het gevoel dat ‘ie ergens onderweg is omgekeerd, of dat het niet hetzelfde ritje was. De overgangen lopen dan minder soepel of het desoriënteert de kijker. Wanneer twee personen elkaar achtervolgen, moet dat natuurlijk wel duidelijk zijn. De spanning is heel anders wanneer ze in de montage van elkaar weg lijken te rennen.
Wanneer wel over de as
Soms ben je per ongeluk over de as gegaan, of door omstandigheden kon het niet anders. Wil je toch een lopend verhaal monteren? Dan moet er een shot, of meerdere shots, gemonteerd worden tussen de shots waarbij de camera aan de andere kant van de as komen te staan. Zo kan de kijker zich weer even oriënteren. Sommige filmmakers, zoals Stanley Kubrick, gingen juist expres over de as om verwarring te zaaien bij de kijker. Je kunt hier natuurlijk mee spelen zoveel je wil.
Opstellen
Denk dus van tevoren goed na over waar de as zich bevindt en waar je de camera kunt opstellen ten opzicht ervan, om je verschillende shots te maken. Als je buiten opneemt, denk dan aan de zon. Je bent beperkter in je standpunt en je wil niet tegen de zon in moeten draaien. Uiteraard kun je verschillende composities kiezen (totaal, medium close etc) en ook bewegingen maken.
Lees meer
