Leer van de kunst met deze ‘zes criteria van voortreffelijkheid’
Er zijn een hoop manieren te vinden om jouw foto’s bijzonder te maken. In de eerste plaats moet je zorgen dat ze technisch goed zijn: de scherpte ligt op de juiste plaats en de belichting is hoe jij ‘m in gedachten had.
Daarnaast helpt het ontwikkelen van een eigen stijl. Het liefst één die uniek is, al is dat, in de hedendaagse overdaad aan foto’s, niet eenvoudig. Zorg er in elk geval voor dat jouw foto’s herkenbaar zijn, dat ze allemaal een overeenkomende factor hebben. De handtekening van de meester, zo je wil.
In de kunst bestaat zoiets als de ‘zes criteria van voortreffelijkheid’. Het is een handvat om kunst te kunnen beoordelen. Fotograaf Ton Hermans heeft ontdekt dat deze zes criteria uitstekend toegepast kunnen worden in de fotografie. Dit zijn ze:
- Van oppervlakkig naar diep. Zit er diepte in het beeld door compositie, vlakverdeling lijnvoering, en dergelijke? Creëer je het gevoel van driedimensionaliteit? Het gaat hier overigens niet (slechts) om scherptediepte, maar om het vermijden van een ‘platte’ foto.
- Van optisch naar tastbaar: Wordt door gebruik van focus en details het beeld tastbaar gemaakt voor de beschouwer? Dat doe je in principe met detail en licht gradaties. Kun je wat je ziet als het ware bijna vastpakken? Pas dus op met onnatuurlijke effecten en HDR.
- Van patroon naar idee. Documenteer je (slechts) wat aanwezig is, of geef je invulling aan een eigen idee met het beeld? Voeg je een diepere laag toe vanuit jouw gedachtegoed? Zoek dus niet alleen naar patronen, maar ook naar de betekenis erachter en laat die zien in je foto. Slechts het vinden en vastleggen van een patroon is voor dit criterium dus niet voldoende.
- Van deel naar geheel. Geeft het beeld een indruk van het geheel, ook al is het onderwerp slechts een deel hiervan? De kijker moet het geheel als het ware in zijn hoofd verder invullen. Het kiezen van het deel dat je laat zien (kader) is daarin uiteraard essentieel.
- Van opmerkelijk naar universeel. Heeft het beeld een universele toepasbaarheid voor de toeschouwers, is het herkenbaar? Kunnen zij zich ermee verbinden? Hier gaat het dus meer om de inhoud, het verhaal dat je foto vertelt. Zit er een universele emotie in?
- Van registratie naar origineel. Ben je in staat om een onderscheidend eigen unieke invulling te geven aan het beeld, en het identificerend als de jouwe eruit te laten springen? Een registratie van iets, een ‘kiekje’, is niet voldoende voor dit criterium. Een foto moet niet alleen iets vastleggen, maar ook iets ‘ontdekken’. Clichés of stereotypen vermijden dus.
Zoals je kunt verwachten van kunst gaat het om originaliteit en emotie. Het is lastig om daar ‘regels’ voor te maken, maar met deze zes criteria kun je wellicht aan de slag. Want ook fotografie kan kunst zijn!
Lees meer
