Is het gebruik van een externe monitor belangrijk?

Waarom is mijn afdruk te donker en waarom kloppen de kleuren net niet helemaal? Waarom is deze afdruk zo blauw uitgeslagen? Toen je net begon met fotograferen heb je jezelf waarschijnlijk vaak dit soort vragen afgesteld. Monitorkalibratie is de oplossing, slechte instellingen en slechte kleurreproductie door de monitor de boosdoener. Maar heb je eigenlijk wel een extern beeldscherm nodig? Hoe werkt kalibreren eigenlijk en waarom is het belangrijk?Alice van Kempen

Heb je een extern beeldscherm nodig en waarom?

Het werken met een extern beeldscherm kan ervoor zorgen dat je kleuren veel accurater worden weergegeven. ‘Vroeger werkte ik op een goedkoop laptopje maar die kleuren heb ik nooit goed kunnen krijgen,’ vertelt Alice van Kempen, urbexfotograaf. ‘Ik zie nu nog wel eens foto’s die ik op dat ding heb bewerkt maar die zijn echt afgrijselijk.’ Dat levert haar vandaag de dag nog steeds extra werk op. ‘Die foto’s moet ik nu opnieuw gaan bewerken, dus er ligt nog heel veel materiaal dat bewerkt moet worden. Zo nu en dan ga ik er weer opnieuw een nieuwe batch doen, dan pak ik het RAW-materiaal er weer bij en ga ik aan de slag.’ Inmiddels heeft de fotograaf een extern EIZO-scherm met autokalibreerfunctie, waardoor ze in ieder geval niet meer om die reden haar foto’s opnieuw hoeft te bewerken.

Ook Joséphine Kurvers (bruidsfotograaf) is op een gegeven moment overgestapt op het gebruik van een externe monitor. ‘Tijdens mijn opleiding aan de Fotoacademie kreeg ik mijn prints niet goed. Terwijl ik mijn printer en beeldscherm had gekalibreerd, bleven de foto's toch heel modderig. De enige schakel in de ketting waar ik nog iets aan dacht te kunnen doen was het beeldscherm. Ik besloot een EIZO ColorEdge 22 Inch te kopen en sindsdien zijn mijn prints gelukkig wel goed. Wat ik nu op mijn scherm zie, komt ook exact zo uit de printer. Met een goed beeldscherm dat ik kalibreer met een Spider en een gekalibreerde printer heb ik mijn workflow helemaal op orde. Ik vind het heel belangrijk dat dit klopt.’Joséphine Kurvers

Zeker niet alle fotografen die we hebben gesproken maken gebruik van een extern beeldscherm. ‘Ik heb wel een extern scherm, maar daar maak ik weinig gebruik van,’ vertelt Matthijs Bettman (landschapsfotograaf). ‘Maar mijn laptopscherm heeft wel de eigenschap dat deze 99% van de sRGB kleuren laat zien.’

Een aantal Mac-gebruikers zweren bij het scherm van hun Mac. ‘Voordat ik professioneel aan de slag ging werkte ik op een computer die op Windows draaide en probeerde ik de monitor hierbij te kalibreren,’ vertelt Marcel Krijgsman, concertfotograaf. ‘Dat werd op een gegeven moment zo’n gedoe en ik was steeds verder van huis. Met mijn Mac heb ik dat probleem nooit en ziet het er gewoon goed uit.’ Ook fotograaf Monique Zomer (portretfotograaf) werkt met haar Mac-scherm.Marcel Krijgsman

Fotograaf Nico Pakvis (portretfotograaf) werkt met twee beeldschermen: zijn Macintosh-scherm en een Dell. ‘Op die manier heb ik de mogelijkheid om op twee schermen te bekijken hoe het er uiteindelijk uit ziet. Daarmee heb ik een voordeel, want heel veel mensen gebruiken geen mooi gekalibreerd scherm en die willen natuurlijk ook een mooi resultaat zien.’ Fotograaf Tycho Müller (corporate fotograaf) vult aan: ‘Ik heb nu een iMac en die is prima te kalibreren voor het meeste echte werk. Nu ik binnenkort een nieuwe computer aan ga schaffen twijfel ik. In de praktijk weet ik dat negen van de tien klanten mijn werk bekijken op een slechte oude computer of een workstation, die niet zijn gekalibreerd en compleet verkeerd zijn afgesteld.’

Sommige gebruikers van Mac werken wel met een extern beeldscherm, zoals Margriet Cloudt (concertfotograaf). Zij werkt met een ColorEdge van EIZO. ‘Destijds ben ik bij dit beeldscherm uitgekomen omdat ik bij een fotoclub zat waar een aantal mensen weg waren van Apple, maar toegaven dat EIZO de beste schermen had. Van de opbrengsten van een aantal opdrachten kon ik een EIZO monitor kopen. Het was een dure aanschaf, maar ik heb hem inmiddels zeven jaar en hij doet het nog steeds en het is echt de moeite waard geweest, heb er nooit spijt van gehad.’

Ook Martijn Kort (architectuurfotograaf) werkt met een los fotobeeldbewerkingsscherm naast zijn MacBook en zijn MacMini. ‘Soms is het op locatie nodig dat de foto’s een uur later als persbericht verstuurd zijn, dus deze foto’s edit ik op locatie op mijn Macbook en verstuur ze vanuit mijn telefoon rechtstreeks naar de klant. Dat is wel lastiger omdat je dan geen gekalibreerd scherm hebt. Je kan de Mac wel kalibreren, maar de kleurweergave is toch net even iets anders op een MacBook-scherm dan op een écht gekalibreerd scherm.’

Als je voor een extern beeldscherm gaat, waar let je dan op?

Als je zeker wil weten dat je kleuren helemaal kloppen, werk je met een extern beeldscherm dat in ieder geval 100% van de sRGB kleurweergave weergeeft en als je veel laat afdrukken is het belangrijk dat het scherm de volledige Adobe RGB kleuren weergeeft. Een enkele laptop heeft dergelijke eigenschappen ook, het is dus goed om hier op te letten bij de aanschaf.Michael Weers

Fotograaf Michael Weers (zwangerschaps- en newbornfotograaf) werkt zelfs met twee externe beeldschermen die hij kalibreert, de BENQ BL2420PT. ‘Bij sommige duurdere fotografieschermen betaal je zo’n 800 tot 900 euro per stuk voor een instapmodel. Bij deze BenQ was ik klaar voor 500 euro bij elkaar en dat was uiteindelijk toch doorslaggevend.’ Bij het aanschaffen van zijn beeldscherm waren er daarnaast nog een aantal zaken belangrijk: ‘Het is een IPS scherm met een resolutie van 2560 x 1440 die 100% sRGB weergeven en daarnaast kan je het beeldscherm makkelijk kantelen van landscape naar portretmodus.’

Hoe werkt kalibreren en waarom is het belangrijk?

Het kalibreren van je monitor is nodig om ervoor te zorgen dat de afdrukken van je foto’s goed worden weergegeven, maar dat daarnaast jouw foto er op een gemiddeld scherm goed uit ziet. Veel moderne monitors hebben een autokalibratiefunctie, wat veel werk scheelt. ‘Je kan mijn monitor zo instellen dat hij ’s nachts gaat kalibreren, ook al staat je monitor uit,’ vertelt Margriet Cloudt. ‘Dan heb je je kleuren goed staan zonder dat je er verder nog naar om hoeft te kijken.’ Bij andere monitoren wordt wel kalibratiesoftware en –hardware geleverd, maar voer je alsnog het kalibreren zelf uit. Het is goed om bij de aanschaf van een beeldscherm hier op te letten.

Daarnaast zijn er externe kalibratie-apparaten beschikbaar. ‘Een aantal jaren geleden printte ik een aantal foto’s van me uit en kwam terug met foto’s die er heel anders uitzagen dan op mijn scherm. Dit probleem heb ik destijds opgelost door een Spyder Express kalibratie-apparaatje te kopen. Dit is een extern apparaatje dat contact maakt met je software. Die gebruik ik nog steeds om te kalibreren,’ vertelt Nico Pakvis.Tygo Müller

Daarnaast staan er een aantal (gratis en niet gratis) tools online waarmee je een aantal zaken zelf kan afstellen, zoals Calibrize en Photo Friday waarmee je jouw monitor kan afstellen. De kwaliteit van deze tools is echter wisselend.

Conclusie

Als je willen dat jouw kleuren van je beeldscherm helemaal kloppen bij wat je laat afdrukken, dan is het belangrijk dat je gebruik maakt van een gekalibreerde monitor, die idealiter in ieder geval 100% van de sRGB kleuren weergeeft, maar daarnaast ook Adobe RGB volledig weergeeft. Toch loont het ook om jouw foto’s daarnaast te bekijken op andere (slechtere) schermen: immers kan iemand jouw foto’s op een heel ander beeldscherm bekijken en dan is het belangrijk dat jouw foto’s er ook goed uitzien.

Het Panel

• Matthijs Bettman – Landschapsfotograaf Matthijs is een landschapsfotograaf wiens werk zich kenmerkt door veel kleur en een prachtig lichtgebruik. 
• Margriet Cloudt – Concertfotograaf Margriet  zoekt in haar beelden de contrasten op. Haar zwart-wit  concertfoto's tonen veel dynamiek en levendigheid. 
• Alice van Kempen – Furbexfotograaf  Alice is de eerste fotograaf ter wereld die zich richt op furbex  en als fotograaf maakt ze originele beelden op onontdekte plekken.
• Michael Weers – Zwangerschaps- en newbornfotograaf In zijn foto's zoekt Michael de intimiteit op en laat mensen ongeposeerd het beste tot hun recht komen.
• Marcel Krijgsman – Concertfotograaf Voorbereiding staat bij de fotografie van Marcel Krijgsman centraal. Zowel zijn editorial shoots voor tijdschriften als zijn concertfoto's zijn altijd tot in de puntjes verzorgd.
• Monique Zomer – Portretfotograaf Verschillende mensen hebben verschillende ideeën. Monique gaat dan ook al haar shoots 'open minded' in met een integere blik. 
• Joséphine Kurvers – Bruidsfotograaf De stijl van Joséphine is erg ongedwongen. De fotograaf werkt dan uit heel erg vanuit gevoel en intuïtie en probeert de momenten vast te leggen zoals ze zijn.  
• Martijn Kort – Architectuurfotograaf  Martijn is naast fotograaf ook piloot en vliegt voor zijn shoots de hele wereld over. Hij creëert lichte en frisse beelden die tot de verbeelding spreken.
• Nico Pakvis – Portretfotograaf De foto's van Nico vallen op door precisie in belichting. Het liefst werkt  Nico dan ook in zijn studio. Zijn portretten zijn pakkend en bloedmooi. 
• Tycho Müller – Corporate fotograaf Tycho is een veelzijdige fotograaf in zowel stijl als soorten foto's en maakt foto's van evenementen, portretten en locaties. 

Dit artikel werd geschreven door Eefke Burg en gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 6.2019