Retrofocus: Canon EOS RT

In 1965 introduceerde Canon de Pellix, de eerste camera met een halfdoorlatende spiegel die niet opklapt maar in plaats daarvan een groot deel van het licht doorlaat en een klein deel weerkaatst richting de zoeker. In tegenstelling tot latere camera's met een halfdoorlatende spiegel is snelheid niet de reden van de bijzondere techniek. Achter de spiegel zit een armpje met een lichtgevoelige cel die wegklapt als er een foto wordt gemaakt. Het was de enige manier waarop Canon een spiegelreflexcamera kon uitrusten met ttl-lichtmeting, iets wat concurrenten Topcon en Pentax al enige tijd konden aanbieden.

In 1989 komt Canon met de EOS RT, de eerste camera met autofocus en een halfdoorlatende spiegel.

Strijd om snelheid

Speciaal voor de Olympische Spelen van 1972 in Sapporo komt Canon met de revolutionaire F-1 High Speed, op bestelling leverbaar voor persfotografen. Ook deze camera heeft een halfdoorlatende spiegel, maar dit keer is snelheid wél de reden. De F-1 High Speed is in staat negen foto's per seconde te maken, ongehoord voor die tijd. De eveneens speciaal voor de Spelen ontwikkelde Nikon F High Speed haalde 'slechts' zeven beelden per seconde, maar daarvoor moest wel de spiegel worden opgeklapt en vastgezet. Niet echt ideaal voor een spiegelreflexcamera waarvoor je afhankelijk bent van de zoeker. In 1984 haalt de Canon New F-1 High Speed zelfs een gigantische veertien beelden per seconde dankzij een halfdoorlatende spiegel, ondertussen gebruikt ook Nikon de techniek voor speciale snelle uitvoeringen van haar professionele camera's.

De EOS RT is zeer strak vormgegeven, met slechts enkele zichtbare knoppen. Minder noodzakelijke knopjes zitten achter een deurtje op de achterzijde van het toestel.

Canon EOS RT

Canon neemt in 1987 de gewaagde stap het FD-systeem te vervangen door EOS-camera's met EF-vatting. De eerste camera is de EOS 650, op basis waarvan nog een aantal geavanceerdere modellen worden gemaakt die uiterlijk niet of nauwelijks zijn te onderscheiden. Het meest bijzondere model is de EOS RT, die in 1989 het levenslicht ziet. Het is de eerste camera met halfdoorlatende spiegel én autofocus. RT staat voor Real Time, waarmee Canon doelt op de halfdoorlatende spiegel die nooit zwart wordt tijdens een opname en de extreem korte sluitervertraging van 8 milliseconde. Ter vergelijking: een conventionele slr heeft een ontspanvertraging van 80 tot 130 milliseconden.  Om de hoge snelheid te halen moet de camera overigens wel in de speciale RT-modus gezet worden, waarbij half indrukken van de ontspanknop de sluiter alvast spant. Ook in een ander opzicht is de RT sneller dan de EOS 650/600/630 waarop hij gebaseerd is, je kunt maximaal vijf in plaats van drie foto's per seconde maken.

De achterkant van de EOS RT, hier met geopende sluiter. De spiegel laat het grootste deel van het licht door.

Voor- en nadelen

De halfdoorlatende spiegel heeft behalve de hoge snelheid ook het voordeel dat je altijd ziet wat er op je opname komt. Zeker als je mensen fotografeert kun je precies zien of ze tijdens de opname bijvoorbeeld met hun ogen knipperden. Tegenwoordig kijken we op ons lcd, maar in het analoge tijdperk was het handig te weten of je nog een opname moest maken. Nadelen zijn er ook, zo houdt de spiegel tweederde stop aan licht tegen en ook de zoeker is donkerder dan die van een conventionele camera. Toch valt het verschil in de praktijk mee, je ziet nog altijd ruim voldoende. Alleen als je kiest voor een zeer klein diafragma, dan lukt het je ogen maar beperkt om het grote verschil in lichtsterkte tussen het moment voor en tijdens de opname op te vangen.

In de video kun je goed zien hoe de sluiter zich bij het half indrukken van de ontspanknop eerst spant, om pas bij volledig indrukken daadwerkelijk open te gaan. Na de reeksopname zie je de sluiter ook weer terugkeren in de ruststand. Helaas is het sluitergordijn van mijn exemplaar zichtbaar aangetast door vettigheid. 

Uit productie

De EOS RT gaat in 1992 in productie, drie jaar later komt Canon met de laatste camera met halfdoorlatende spiegel: de EOS 1N RS. Deze is vergelijkbaar met de EOS 1N HS, maar kan door zijn spiegel een snelheid halen van tien beelden per seconde. In 1997 komt Nikon met de F3H, die door zijn gefixeerde spiegel zelfs 13,5 beelden per seconde haalt. Verder is de uit 1980 stammende camera zonder autofocus natuurlijk hopeloos gedateerd, meer dan enkele honderden exemplaren worden er dan ook niet gemaakt.