Interview: Joris van Bennekom over de TheaterFotoPrijs

Van Bennekom heeft de foto van de musical gemaakt met een Nikon D300 en een 17-55 2,8 lens. Achteraf heeft hij de foto niet bewerkt. 'Bewerken doe ik eigenlijk nooit. Met uitzondering van het beeld iets lichter of donkerder maken, of uitsnijden. In andere bewerkingstechnieken ben ik ook helemaal niet behendig.'

De foto die de TheaterFotoPrijs 2011 won

Wanneer we van Bennekom vragen naar de reden voor de bewegingsonscherpte in de foto moet hij lachen. 'Dat voelde gewoon goed op dat moment.' Meteen daarna komt toch de aap uit de mouw: 'Het is deels uit nood geboren omdat de scene 's nachts speelt. Dan krijg je automatisch al trage sluitertijden en beweging. Omdat er op dat moment ook nog eens een ontzettende regenbui valt, worden die regendruppels, door de langzame sluitertijd, strepen. De vrouw holt erachteraan en gaat ook mee in het bootje, waardoor je beweging in de foto krijgt. Een lid van de jury, Hans Kemna, vertelde dat hij vanwege deze foto twee keer naar de voorstelling is geweest. Dan weet je gewoon dat het een goede foto is.'

Andere foto's in de serie

'Catherine ten Bruggencate speelde de allereerste Wilhelmina in de voorstelling. In één van mijn foto's van de voorstelling komt ze aan met het vliegtuig. Maanden later vertelde ze me dat ze tijdens alle repetities maar niet begréép dat het zo’n ontroerend moment is. Toen ze die foto zag viel bij haar opeens het kwartje. Ze snapte ineens wat dat moment zo bijzonder maakt. Overigens is dit een goed voorbeeld van je werk moeten doen als fotograaf, terwijl de boel nog niet klaar is. Op de originele foto houdt een technicus de deur van het vliegtuig open omdat er nog geen haakje zat. Die foto heb ik dus duidelijk ‘bewerkt’.'

Foto Catherine ten Bruggencate onbewerkt

Foto Catherine ten Bruggencate bewerkt

De prijs

De prijs heeft, behalve heel veel positief commentaar nog geen extra opdrachten voor Van Bennekom opgeleverd. Hij verwacht ook niet dat dit gaat gebeuren: 'Er was ooit een fotograaf in de jaren '70 met een overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum. Hij ging op maandagochtend naast de telefoon zitten omdat hij dacht dat de klanten dan wel zouden bellen. Er belde helemaal niemand en na een paar maanden ging hij maar weer zelf met zijn vaste klanten bellen. Die riepen allemaal: "Jij hangt in het Stedelijk Museum, jij bent zo duur geworden dus jou bellen we niet meer." Dat effect kan het dus ook hebben.'

De prijs ziet Bennekom wel als een enorme eer: 'Het is een gigantische voorstelling, het is heel erg leuk als je dat tweedemensionaal terug kunt brengen tot één foto die het verhaal vertelt. En als die foto dan ook nog eens een prijs wint, is dat al helemaal een kroon op het werk.'

Joep Onderdelinden met 'Nat'

Het prijzengeld van 2500 euro geeft Bennekom uit aan apparatuur en fotospullen. Het grootste deel van het bedrag investeert hij in een 2,8 mm lens, die hij voorheen huurde. 'Die heb ik al heel lang op mijn verlanglijstje staan. Maar het is allemaal heel duur. Dus het is fijn dat ik dit geld aan mijn vak kan besteden. Nu kan ik die lens lekker hébben.'

Van Bennekom als fotograaf

Van Bennekom's vader was ook beroepsfotograaf. Toch was het maken van dezelfde keuze als zijn vader niet vanzelfsprekend. 'Het heeft eigenlijk best wel lang geduurd voordat ik erachter kwam dat ik kon fotograferen. Maar de camera lag altijd voor het grijpen en zo ingewikkeld is cameratechniek ook niet. Over dat laatste ging het trouwens ook nooit. We hadden het thuis wel altijd over theater en het vastleggen daarvan.'

Sander de Heer en Lex Passchier in 'Paul Vlaanderen'

'Het technische gedeelte van het vroegere zwart/wit heb ik van mijn vader geleerd. In de donkere kamer filmpjes ontwikkelen en dan mooie afdrukken maken, maar vooral het leren kijken heeft hij mij bijgebracht. Toen het digitaal werd is mijn vader afgehaakt. Het traject van analoog naar digitaal heb ik echt zelf bij elkaar moeten sprokkelen.'

'Ik mis het wel hoor, die donkere kamer en een avond lang afdrukken maken. Om dan vervolgens fysiek met een doos met afdrukken onder je arm naar de klant te gaan en het te presenteren. Dat is er gewoon helemaal niet meer bij. Je mailt een link door en aan de andere kant gaan ze op een scherm naar je foto’s zitten turen. Digitaal gaat het nou eenmaal veel sneller.'

Voorbeeld

Wanneer we de fotograaf naar zijn grote voorbeeld vragen neemt hij eerst een lange denkpauze gevuld met veel 'uhms' en 'poeh's'. Maar wanneer hij eenmaal iemand in gedachten heeft, is het enthousiasme duidelijk in zijn stem te horen. 'Ik zag ooit in New York een foto van Robert Mapplethorpe. Het is een foto van een gipsen beeld van Mercurius voor een zwart-wit gestreepte achtergrond. Dat is een bijna opwindende foto van een gipsen afgietsel. Hoe hij dát nou voor elkaar kreeg… Ik heb altijd met grote bewondering naar zijn foto's gekeken. Ook omdat ik het zelf niet zou kunnen maken. Zijn foto's zijn bijna magisch.'

Toekomstplannen

Hans Hoes en William Spaaij in ‘Ramses’

Bennekom is net weer begonnen met het fotograferen van 'Ramses', een productie van Albert Verlinde. 'Van wat ik er tot nu toe in de repetities van gezien heb, is het prachtig. De meeste voorstellingen zijn nu in première gegaan, dus breekt er voor mij even een rustige periode aan. Wat altijd goed is om je archief even op te schonen. En het is bijna het eind van het jaar hè, dan moet de boekhouding weer ingeleverd worden.'

Voorpubliciteitsfoto De Ploeg met '2012'

Foto's © Joris van Bennekom