Straalbreking in fotografie

Straalbreking in fotografie

Kim Sieders 4351
In fotografische termen betekent straalbreking, of diffractie, dat een foto minder scherp wordt naarmate de diafragma opening kleiner wordt. Kleine details in je foto’s beginnen weg te vallen bij diafragma openingen als f/16 en f/22. In dit artikel leggen wij uit waar deze straalbreking vandaan komt, hoe het werkt en hoe jij dit tegen kan gaan.

Het ontstaan van straalbreking

Wanneer licht door smalle ruimtes moet reizen, zoals een kleine diafragma opening, spreidt het licht zich daarna uit en komen lichtstralen vaker met elkaar in aanraking. Straalbreking ontstaat wanneer lichtstralen met elkaar in aanraking komen. Dit gebeurt iedere keer wanneer licht door een spleet of gleuf moet reizen. Deze lichtgolven kunnen elkaar vervolgens afzwakken of versterken. Wanneer je een klein diafragma opening hebt in plaats van een wijde opening, zullen de lichtgolven zich breder uitspreiden. Een grote opening zorgt er namelijk voor dat er niet veel verandert aan het natuurlijke pad van het licht, de meeste lichtstralen kunnen dus gewoon rechtdoor reizen. Een kleine opening zorgt er echter voor dat het licht meer met elkaar kruist om een doorgang te vinden, waardoor deze lichtstralen scherpere bochten moeten nemen. Hierdoor vormen deze lichtstralen naderhand dus een breder patroon.

Straalbreking in fotografie

Wanneer licht dus door een kleine diafragma opening moet reizen, zul je zien dat het licht veel meer verspreid wordt dan wanneer het door een groot diafragma moet reizen. En dit heeft ook effect op de scherpte van je beeld. Op onderstaande illustratie zie je hoe gefocust licht scherper is dan verspreid licht. Hoe meer het licht verspreid wordt, hoe onscherper de stralen worden. Dit gebeurt ook op je sensor.

straalbreking

Scherptediepte

Straalbreking en scherptediepte lijken misschien hetzelfde te doen bij tegenovergestelde diafragma-waardes, maar dit is niet het geval. Zoals hieronder te zien is, is een grote diafragma opening scherper op het focuspunt dan een kleine diafragma opening, ook al heeft zorgt de kleine diafragma opening dat er meer van de foto in focus is.

straalbreking

straalbreking

Straalbreking tegengaan

De simpele oplossing voor straalbreking is om constant met grote diafragma openingen te werken. Maar dit is lang niet altijd even haalbaar. Wanneer je landschappen fotografeert, bijvoorbeeld, is een diafragma opening van f/2.8 natuurlijk geen optie. Helaas treedt straalbreking altijd op, zelfs bij de grootste diafragma openingen. Alleen is het in dat geval niet grootschalig genoeg om op te merken. Voor de meeste fotografen zal straalbreking echter geen verschil maken, tenzij je foto’s op groot formaat wilt printen. In dat geval is het handig om de officiële website van het merk van je lens te raadplegen. Hier staat vaak aangegeven welk diafragma het scherpste resultaat geeft voor jouw specifieke lens.

afbeelding van Kimsieders

Kim Sieders | Fotograaf & redacteur

Bekijk alle artikelen van Kim

afbeelding van Jaap Kloppenburg

Interessant! !

afbeelding van Carlo Van Nieuwkerke

Mooi artikel! Tnx!

afbeelding van a breve

pracht uitleg van straal breking .een stuk wijzer geworden over scherpte in de foto door een nog betere keuze van diaf ,.

afbeelding van Chiel Broerse

Dit zal ongetwijfeld kloppen als alleen gekeken wordt naar diffractie. Maar als je kijkt naar de resultaten van scherpte-testen dan blijkt dat voor vrijwel alle lenzen de optimale scherpte rond f8 ligt. Kennelijk is er een tweede proces, naast diffractie, dat de scherpte bij grote diafragma-openingen weer reduceert.