Zoals de oude meesters: Een raam als enige lichtbron in portretfoto's

Amy Schutte 1623
Als fotograaf heb je vele lichtbronnen voorhanden. Wil je thuis portretfoto's maken dan kun je (professionele) studiolampen aanschaffen, investeren in een goede flitser of gebruiken wat er in huis te vinden is. Veel fotografen zijn het er echter over eens dat het mooiste licht van buiten komt, en wel op een bewolkte dag. Het diffuse licht dat door het raam naar binnen komt, zorgt er in combinatie met de juiste lens voor dat je prachtige portretfoto's kunt maken.

Portetten van de oude meesters

Vooral raampartijen op het noorden, of eventueel het zuiden, zijn uitstekend geschikt als lichtbron. Bedenk maar dat de oude meesters als Rembrandt en Da Vinci hun taferelen ook op deze manier uitlichten. ZIj herkenden al de zachte nuances in de kleurtonen van de huid en het flatterende effect dat dit licht had op hun modellen.

Zon als lichtbron voor je portret

Het grote nadeel van de zon als lichtbron is natuurlijk dat je er geen controle over hebt. Het liefst wil je diffuus licht van een fijn wolkendek, maar meer dan het weerbericht volgen kun je niet doen. Wat je wel kunt doen is het licht zachter maken op het moment dat de zon volop schijnt. Je kunt bijvoorbeeld een dun wit laken voor het raam spannen. Ook kun je, bijvoorbeeld met een stuk karton en sterke tape, het raam wat kleiner maken om de lichtinval op het model aan te passen.

Invloed op de lichtbron

De positie van het model ten opzichte van het raam is erg belangrijk. Het raam is een vast punt, dat kun je niet verplaatsen, maar de positie van het model ten opzichte van het raam wel. Hiermee kun je de lichtinval zachter maken (schuiner), voor een mooi beauty effect, of harder, voor een meer dramatisch effect (rechter voor het raam). Ook kun je spelen met de afstand van het model tot het raam, mits de ruimte dit toelaat natuurlijk. Denk er daarbij aan dat een verdubbeling van de afstand tot de lichtbron betekent dat je vier keer zoveel licht verliest.

Opstelling voor portretfoto's

Wanneer het licht net over één van jouw schouders naar binnen valt, in een hoek van maximum 45 graden op het model heb je over het algemeen fijn licht te pakken. Met deze inval heb je een reflectiescherm nodig die recht tegenover het key light (het raam) staat. Om het licht zo te houden als de eerder genoemde oude schildermeesters kun je kijken naar de schaduw van de neus. Een zachte, driehoekige schaduw moet zichtbaar zijn maar mag niet te groot of te scherp worden.

Voor een mooi uitgelicht portret is een reflectiescherm absoluut een aanwinst. Met slechts één lichtbron heb je in de meeste gevallen wat invulling nodig, afhankelijk van de opstelling van het model. Maak wat testfoto’s want op het oog valt het verschil in licht tussen raamzijde en huis/studio zijde vaak nauwelijks op. Onze hersenen zijn geprogrammeerd om een gemiddelde te maken, maar de camera is dat niet. Laat je model verschillende poses aannemen om te kijken welke lichtinval het gezicht het meest complimenteert. Zorg er ook voor dat er verder geen lampen branden, aangezien dat de witbalans kan verpesten of een lelijke (oranje) gloed in de foto kan achterlaten.Het reflectiescherm wordt alleen gebruikt als zachte invulling; het licht komt in het eindresultaat duidelijk van één kant.

Probeer de reflectie van het raam licht in de ogen van het model te vangen. Dit catchlight is niet altijd makkelijk te vinden, maar het maakt de foto levendiger en het gezicht van het model sprekender.

afbeelding van Amy Schutte

Amy Schutte | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Amy