Achtergrond: Hoe veilig zijn je foto’s op een SD-kaart?

Sinds het begin van de digitale fotografie zijn de datahoeveelheden enorm gegroeid. De eerste populaire digitale camera’s hadden zo’n 5 megapixel, tegenwoordig zijn onze bestanden tussen de vier en tien keer zo groot. De grootte van de dataopslag groeit echter vooral doordat de tijd verstrijkt: in 2004 hadden de meesten van ons nog maar een kleine verzameling digitale foto’s, tegenwoordig heeft menigeen meer dan een decennium aan digitale fotobestanden. Beginnende amateurs vertrouwen vaak al hun data toe aan één harde schijf en verliezen die dan wanneer deze schijf de geest geeft. Maar zelfs bij professionele fotografen zijn de back-ups zelden goed geregeld, al zijn ze zich daar niet altijd van bewust.

Dat maakte nieuwsgierig dus het was een reden om Jaap-Jan Visser van datarecovery-bedrijf Kroll Ontrack te vragen naar de betrouwbaarheid van kaarten en schijven.

‘Harde schijven hebben verschillende platters (schijven) en lees/schrijfkoppen. De koppen zijn heel klein dus erg gevoelig voor stroompieken of stoten. Verder is er een verbazingwekkende hoeveelheid chips in een harde schijf aanwezig. Bij een te hoge spanning kunnen ze gemakkelijk verbranden. Maar de meest kwetsbare onderdelen zijn toch de platters. Je kunt het vergelijken met een Boeing 747 die op 75 cm boven de grond vliegt en de grond niet mag raken. De diskproducenten proberen die afstand nog te verkleinen, omdat er dan meer data per oppervlakte-eenheid opgeslagen kan worden (de track-density stijgt). Een menselijke haar is een veelvoud groter dan de afstand tussen de kop en de schijf. Het is dus een kwetsbaar product en dat is iets wat men zich niet realiseert, en dat is de meest directe aanleiding voor het ontstaan van problemen.’

Zijn er nog steeds ontwikkelingen op dat gebied of zullen harde schijven snel uit de winkels verdwijnen?

‘Nee, de ontwikkeling gaat gewoon door, maar er zijn slechts drie fabrikanten over vanwege de complexiteit van de fabricage. De verwachting is echter dat we binnen vier à acht jaar een honderd terabyte schijf zullen zien. De belangrijkste nieuwe ontwikkelingen zijn helium-gevulde schijven en heat assisted magentic recording om de track-density te verhogen. Heat-assisted magnetic recording technologie gebruikt een laser, die de plaats waar het magnetisch veld op wordt aangelegd voorverwarmd, zodat de data met een grotere magnetische kracht, en dus op een kleiner oppervlakte, geschreven kan worden. De densiteit neemt toe maar die blijft ook bij afkoelen.’

‘Natuurlijk beschermen de fabrikanten ook de data van de klant, disks kunnen geparkeerd worden en er is een beschermende coating van de schijven.  Maar de belangrijkste bescherming moet toch van de gebruiker komen. Allereerst mechanisch: schijven kunnen niet tegen stoten of vallen, maar de harde schijf heeft ook een bepaalde operationele temperatuur en die moet echt aangehouden worden. Wanneer je in de winter van buiten komt is het niet aan te bevelen een harde schijf meteen te gebruiken en hetzelfde geldt in de zomer wanneer een harde schijf echt heet geworden is in de zon. Pas ook met telefoons en camera’s die in de kou of in de hitte geweest zijn.’

Dus dat geldt ook voor SSD?

‘SSD’s zijn een stuk minder betrouwbaar dan je zou denken, met name wanneer ze een tijd zonder spanning bewaard blijven Bij triple-level SSD’s (het grootste deel) kan dan binnen een paar maanden cel-vernietiging toeslaan. Het gedrag van SSD’s is vrij binair: geen tekenen van slijtage en ineens treedt dataverlies op. Onderzoek onder klanten van ons wees uit dat 38% problemen heeft ondervonden met SSD’s. We zien veel fouten in elektronische componenten en de firmware en het systeemgebied. In feite functioneert een SD-als een RAID-systeem maar dan zonder de voordelen met betrekking tot redundantie maar met de nadelen van de complexiteit. Er worden algoritmen gebruikt om de data snel weg te kunnen schrijven over een aantal geheugenchips en die algoritmen veranderen steeds. Bij de grote partijen is er openheid over de algoritmen, maar bij heel veel andere partijen niet. Voor de gebruikers lijkt het alsof de data steeds op dezelfde plaats zijn, maar in feite worden ze voortdurend verplaatst over de SSD om deze in leven te houden. Ze gebruiken trim-commando’s om de data onmiddellijk beschikbaar te maken, want op een SSD kan in feite alleen op lege sectoren geschreven worden, dus de software zorgt ervoor dat de locatie van de data voortdurend verandert via garbage collection.’

Hoe betrouwbaar is de software, zijn er bugs?

‘Ja, bugs zien we regelmatig. Dat zijn ook de nieuwe problemen die we zien op dat gebied. We zien ook dat er gemeten aan de hoeveelheid SSD’s in de markt niet minder vaak dataverlies optreedt. Er zijn wel andere problemen, maar niet minder. Voor een deel heeft dat van doen met de verdeeldheid van de markt, er zijn zes chipfabrikanten, maar meer dan tweehonderd SSD-leveranciers die dus voor een groot deel hun eigen software gebruiken. Je kunt de problemen die zo ontstaan vergelijken met een boek waarvan je alle pagina’s door elkaar gooit, zonder paginacijfers zonder inhoud en index. Soms moeten onze mensen zelfs min of meer handmatig blokken data aan elkaar plakken dus het kan heel arbeidsintensief zijn.’

Dus zowel SSD’s als gewone harde schijven zijn problematisch. Je zou zeggen, dan sla je je data toch in de cloud op, dan ben je die problemen kwijt.

‘Wij hebben veel klanten waarbij die problemen terug kwamen. De cloud bestaat net zo goed uit harde schijven en SSD’s, maar daarnaast zijn het combinaties van virtuele systemen waar mensen mee werken. Hoe gecompliceerder een systeem, hoe groter de kans op menselijk falen. Die neemt dan toe met 40-60%. Het is in ieder geval erg raadzaam de SLA (service level agreement) erop na te slaan en goed de kleine lettertjes te lezen.’

Lees verder: 9 tips om je foto's zo veilig mogelijk op te slaan