Review: Sony FE 50mm f1.4 ZA

Standaardobjectieven worden minder gebruikt dan een paar decennia geleden, toen er nog geen lichtsterke zooms waren. Een lichtsterke standaardzoom is bij volle opening namelijk vaak al vrijwel net zo goed als een 50mm en biedt het grote voordeel van veelzijdigheid. Daar komt nog bij dat veel 50mm-objectieven bij volle opening en zelfs bij f/2 geen geweldige prestaties bieden en al evenmin een fraai bokeh. Om echt met de standaardzooms te concurreren, heeft een standaardobjectief een lichtsterkte van minimaal f/1.4, een fraai bokeh, uitstekende prestaties bij volle opening en goede AF nodig. Dat zijn dan ook meteen de eisen waaraan de Zeiss zou moeten voldoen om de prijs waar te maken.

Bij de Zeiss is meteen op het eerste gezicht duidelijk dat het niet zomaar een standaardobjectief betreft. Het objectief is zeker twee zo breed als een normaal standaardobjectief met dezelfde lichtsterkte en ook twee keer zo lang. Het herinnert nog het meest aan de Zeiss Otus, maar heeft anders dan dat objectief ook nog eens AF. Die AF doet het overigens redelijk goed, al zou die iets beter presteren bij een spiegelreflexcamera.

De grote breedte van het objectief is er niet voor niets: die zorgt ervoor dat bij de grootste diafragma’s cirkels in de onscherpte aan de randen van het beeld ook cirkelvormig afgebeeld worden, en zonder het zogenaamde  ‘kattenoog-bokeh’ ten gevolge van mechanische vignettering. Ook de verdere vignettering is gering, ondanks het feit dat het objectief geen retrofocusconstructie heeft.

Een ander opvallend kenmerk van het objectief betreft alleen het gebruik: het heeft een grote diafragmaring, waarvan de kliks – ten behoeve van filmers -  uitschakelbaar zijn. Heel prettig, vooral omdat het op die manier gemakkelijk is om met de camera op je schoot ongemerkt het fotograferen voor te bereiden. (In de A-stand kun je het diafragma via de camera bedienen.)

Camera: Sony 7RII
Lens: Sony FE 50mm f/1.4 ZA
Brandpunt: 50mm
Diafragma: f/1,4
Sluitertijd: 1/60 sec
ISO 1600

Planar

De mechanische opbouw is zoals je dat van Zeiss verwacht uitstekend. Het objectief is heel goed beschermd tegen reflecties (ook door de coating) en de scherpstelring loopt prettig. Zeiss noemt het een Planar en het is goed dat ze dat erbij zeggen, want de opbouw van het objectief doet op het eerste gezicht op geen enkele manier aan een Planar denken. Wanneer je verder kijkt, zie je echter dat er wel degelijk twee lensgroepen zijn, die min of meer symmetrisch zijn. Het element daarvóór hoort weer niet bij een Planar, net als de triplet-achtige constructie in het midden. Duidelijk is in ieder geval dat het een ongebruikelijke en nogal ingewikkelde constructie is, met twee asferische elementen, waaronder één precisie AA-element (geavanceerd asferisch) en één ED-glaselement (extra lage verstrooiing). Zeiss zegt dat het met de speciale elementen beeldwelving en vertekening onderdrukt. 

In de praktijk blijkt de vertekening dan ook minimaal te zijn en van beeldwelving is geen sprake. Het objectief levert een welhaast ongelofelijke scherpte en dito contrast bij volle opening in het centrum tot aan de randen, terwijl de hoeken dan ook heel erg goed zijn, zelfs beter dan de resolutiecijfers zouden doen vermoeden.

Vanaf f/2,8 is het objectief over het hele beeldveld perfect, dus het is ook nu al geschikt voor sensoren met resoluties die wij ons nu nog  niet eens kunnen voorstellen. (Vanwege de diffractie zou je bij een sensor met een extreem hoge resolutie al bij dit diafragma de beste prestatie willen zien.) Het bokeh zou je een typisch Zeiss-bokeh kunnen noemen: een heel klein beetje onrustig, maar op een manier die voor velen heel aantrekkelijk is. (Sommige Zeiss-objectieven hebben die onrust echter niet.) Samen met de scherpte en contrast levert het objectief in alle denkbare omstandigheden uitstekende beelden op – voor zover de fotogaaf en de camera dat toelaten dan.

Testresultaat

Het centrum van het beeld tot ongeveer 2/3 zit bij f/1,4 al aan de grens van het haalbare bij deze sensor: uniek voor een 50mm f/1,4 (als we even afzien van de Zeiss Otus). De uiterste randen en hoeken zijn op het niveau van het maximum van een 24 megapixel sensor, dus ook al heel erg goed. Vanaf f/2,8 zijn ze dan ook werkelijk uitstekend. Uiteraard nemen de prestaties daarna alleen nog maar af vanwege de diffractie, maar dat is een logisch gevolg van de optische perfectie van het objectief, dat al bij f/2,8 diffractie-gelimiteerd is.

De scherpte in de hoeken is gediafragmeerd overigens in meridionale richting volgens de MTF van Zeiss minder goed, in onze resolutietest is daar niets van terug te vinden, wel in het bokeh. Het microcontrast van het objectief is ook al bij open diafragma heel goed, om vanaf f/2,8 unieke waarden te bereiken. De chromatische aberratie is heel laag (ook longitudinaal). Het is opvallend hoe weinig beeldfouten terug te vinden zijn.

Conclusie

De Zeiss is zo goed, dat je een lichtsterke standaardzoom er graag voor thuislaat. Hij is een stuk duurder dan de  ‘gewone‘ standaardobjectieven, maar levert ook een veel hogere kwaliteit. Kortom: zeer aanbevolen.

Beoordeling

Scherpte - 10
Beeldfouten - 10
Autofocus - 8 
Behuizing - 10
Prijs/kwaliteit - 8

Specificaties

Adviesprijs: € 1.800,-
Constructie: 9 elementen in 12 groepen
Filtermaat: ø 72mm
Lengte: 87mm (Nikon)
Gewicht: 778g
Minimale focus afstand (1:1): 0,45m
Vattingen: Sony E

Info: Sony