Hasselblad 'maancamera' verkocht voor recordbedrag, maar is hij wel op de maan geweest?

Vol trots liet WestLicht een aantal weken geleden een te melden dat op 22 maart een van de meest zeldzame en kostbaarste camera's ter wereld onder de hamer zou gaan. Hoewel er flink wat Hasselblad's naar de maan zijn geschoten, bleven de meesten daar achter. NASA nam liever maanstenen mee terug dan de zware Zweedse camera's. Slechts vier camera's keerden terug, waaronder deze Hasselblad 500 HEDC die door Jim Irwin is gebruikt tijdens de Apollo 15-missie. Naar verluid ging de camera na 299 opnames kapot en is de camera mee teruggenomen voor analyse.

Nummer 38

Volgens WestLicht is de camera, die voor een astronomisch bedrag van 682.000 euro is verkocht, authentiek. Zo komt onder andere het getal 38 op de reseauplaat overeen met het nummer op de negatieven. Een reseauplaat is een glazen plaat vlak voor het negatief met daarop zeer dunne markeringen in de vorm van kruisjes. Hiermee kunnen eventuele lensfouten gemakkelijk worden gecorrigeerd. In die plaat is ook een nummer gegraveerd, zodat gemakkelijk kan worden achterhaald welke camera is gebruikt.

De reseauplaat zit vrijwel tegen de film aan en is voorzien van markeringen in de vorm van kruisjes en een uniek nummer ter identificatie van de camera. Foto: WestLicht

Bewijs?

In de omschrijving van de camera door WestLicht zijn ook tegenstijdigheden te vinden. Zo staat geschreven dat de Hasselblad een van de camera's is waarmee op het maanoppervlak is gefotografeerd:

'The offered camera no.1038 was one of 14 - 15 cameras used on the moon surface during the APOLLO missions 11-17. (nos.1002, 1003, 1016, 1020, 1023, 1026, 1027, 1028, 1031,1032, 1033, 1036, 1038, 1039) This Hasselblad used on the 4th NASA mission between July 26th to August 7th, 1971 made it`s way back to earth finally landing at the Westlicht auction house.'

Onderaan staat echter het volgende geschreven:

'Accompanied by a letter of authenticity from NASA Aerial, Instrumentation and Motion Picture photographer Dick Williamson: "I have examined the 70 mm Hasselblad camera... This equipment was made by Hasselblad exclusively for NASA's use on the Apollo lunar program. I feel certain that this camera flew in the Apollo command service module during one or more lunar flights..."

Opvallend daaraan is dat Williamson aangeeft dat de camera gebruikt is in de Apollo command service module. Dit is niet de maanlander, maar de module waarin de astronauten terugkeerden naar aarde. Dat lijkt de claim dat de camera op de maan is gebruikt tegen te spreken. Verder meldt WestLicht dat de camera door de aanbieder is gekocht op een andere veiling twee jaar eerder. Bij die veiling werd niet geclaimt dat de camera op de maan is geweest.

Verschillende magazijnen

Wanneer je de foto's van beide veilingen naast elkaar legt, wat collectspace.com heeft gedaan, is duidelijk te zien dat de camera weliswaar hetzelfde lijkt, maar dat het filmmagazijn duidelijk afwijkt. Daarnaast is de camera nu voorzien van een stukje klittenband, daar waar de camera dat twee jaar geleden nog niet had. De beschadigingen op de camera komen echter exact overeen.

Op de voorgrond de camera zoals 22 maart 2014 verkocht, daarachter de camera zoals hij twee jaar geleden op een veiling verscheen. De verschillen zijn duidelijk. Foto: collectspace.com

Reseauplaat

Om de twijfels nog groter te maken, klopt de gravering van het getal 38 in de reseauplaat niet volgens een verzamelaar van NASA-camera's. Kijk je op de originele negatieven, dan is duidelijk te zien dat de drie door een van de markeringen loopt. Op de door WestLicht verkochte camera loopt die markeringslijn keurig tussen de drie en de acht door.

Er is duidelijk verschil tussen de positionering van het getal 38 op de onlangs verkochte camera en de negatieven van de Apollo 15-missie. Foto: Ulli Lotzman / collectspace.com

Allesbehalve glashelder

Al met al is de historie van de camera allesbehalve glashelder en het lijkt zeker twijfelachtig of het toestel daadwerkelijk op de maan is geweest. De koper deert dat blijkbaar niet, want de afgehamerde prijs van 682.000 euro (inclusief zogenaamde 'buyers premium') ligt fors boven de verwachte eindprijs van 150.000-200.000 euro.

Lees ook: Wat viel er op bij de 25e WestLicht Photographica Auction?