Boekrecensie: William Eggleston – Before Color

Werk van William Eggleston in zwart-wit, dat is nog eens een keer wat anders. Voor een fotograaf die in 1939 geboren is in de Amerikaanse stad Memphis lijkt het natuurlijk niet zo verwonderlijk met kleur te zijn begonnen, maar van Eggleston weten we eigenlijk niet beter. Hij is één van de belangrijkste hedendaagse Amerikaanse fotografen en heeft in de begindagen van kleurenfotografie de grondstenen gelegd. Blijkbaar kon hij daarvoor echter ook prima overweg met high-speed 35mm-film in zwart-wit, zoals uit het boek 'Before Color' blijkt.

Memphis

Eggleston's oog voor misleidende details was al net zo groot in zijn vroegste werk als in zijn laatste. De foto's van de buitenwijken van Memphis in de late jaren vijftig en zestig beslaan de meest doorsnee locaties, van échte Amerikaanse diners tot keukens thuis en van supermarkten tot interieurs. Twee onderwerpen tekenen echter zowel de tijdsgeest als het Amerika van Eggelston: auto's en benzinestations. Door de mensen, inwoners en voorbijgangers op deze plekken in triviale en soms banale situaties in de foto te zetten, leeft deze op. Het lijkt in sommige gevallen onbewust gedaan door de fotograaf, maar decennia later weten we dat hij dit welbewust deed.

Invloed

Before Color is niet alleen een toepasselijke titel, maar ook een suggestie van de overgang die fotografie destijds meemaakte. Eggleston heeft deze overstap glansrijk gemaakt midden jaren zeventig, maar de fundamentele invloed van zijn zwart-wit fotografie is onmiskenbaar. In de introductietekst schrijft cultuurcriticus Dave Hickey dat Eggleston 'iedere vorm van compositie laat varen in een wereld zonder orde' en dat hij 'contrasten en arrangementen een leugen zou vinden wanneer toegepast op dit decor'.

Hoewel er wel degelijk platen in het boek staan met nagenoeg perfecte kadrering, was het deze stijl die Eggleston inderdaad vooruitstrevend maakte. Zijn aandacht ging uit naar het eenzame figuur, de buitenstaander, de 'ander'. Wanneer je zijn complete verzameling zwart-wit foto's bij elkaar ziet, vormt dit individu namelijk zoveel meer dan een enkeling.

Nostalgie

Dit komt goed naar voren in een foto's van kantoorpersoneel - tijdens de lunch -, voorbijrijdende automobilisten en 'verdwaalde' veteranen. Of ze nu de camera inkijken, toevallig op de foto staan of poseren, Eggleston weet iedere keer een stukje van hun ziel te vangen. Wellicht komt het door de lang vervlogen tijden of door de nostalgie in de foto's, maar Eggleston vatte in zwart-wit misschien nog wel meer het Amerikaanse leven als dat zijn kleurenfoto's dat doen.

Deel van de kracht ligt ook in het feit dat wij natuurlijk nu al weten wat het leven en de fotografie ons gaat brengen; voor Eggleston was dat wel anders. Before Color geeft in zijn volledigheid daarom niet alleen Eggleston's zwart-wit oeuvre weer, maar tegelijkertijd de basis van zijn manier van kijken naar de Amerikaanse samenleving.

Foto's © William Eggleston - Before Color